We moeten ons niet langer focussen op het terugdringen van emissies, maar op het voorkomen van armoede en leed, schreef Bill Gates eind oktober in een essay. Dat standpunt kwam hem op veel kritiek te staan. Tegen EW zegt de Schotse milieu- en datawetenschapper Hannah Ritchie dat de media flink aan de haal zijn gegaan met zijn boodschap. Ze valt de techgigant bij.
Voorafgaand aan de dertigste klimaattop van de Verenigde Naties in Brazilië publiceerde techmiljardair en filantroop Bill Gates op zijn website Gates Notes een veelbesproken essay van bijna zesduizend woorden over de klimaatcrisis. Daarin zette hij uiteen waarom volgens hem het verbeteren van levens centraal moet staan naast het terugdringen van emissies.
Dat klimaatverandering een serieus probleem is, daar twijfelt Gates niet aan. Hij schrijft: ‘Klimaatverandering is een zeer belangrijk probleem. Het moet worden opgelost, samen met andere problemen, zoals malaria en ondervoeding. Elke tiende graad opwarming die we voorkomen, levert enorme voordelen op, omdat een stabiel klimaat het gemakkelijker maakt om het leven van mensen te verbeteren.’
Gates waarschuwt, maar relativeert de klimaatramp
Tegelijkertijd vindt Gates dat de doemscenario’s die vaak worden geschetst overdreven zijn. De opwarming van de aarde zal ernstige gevolgen hebben, vooral voor de armste landen, maar zal niet leiden tot de ondergang van de mensheid.
Veel wetenschappers zijn juist niet blij met Gates’ boodschap
Media spraken over de enorme ommezwaai die Gates hiermee maakt. Hij benadrukte jarenlang toch juist wat voor desastreuze gevolgen klimaatverandering zou hebben? En nu zegt hij dat de aardopwarming geen ramp hoeft te zijn?
Trump kaapt Gates’ boodschap voor eigen klimaatnarratief
Gates’ betoog werd al snel opgepikt door Donald Trump, die het beschouwde als broodnodig terugkrabbelen op het gebied van klimaatmaatregelen:
‘Ik (WIJ!) hebben zojuist de oorlog tegen de klimaatverandering-hoax gewonnen. Bill Gates heeft eindelijk toegegeven dat hij het volledig bij het verkeerde eind had,’ schreef de president op Truth Social.
Daarover zei Gates dat Trumps bericht een ‘gigantische verkeerde interpretatie van het memo’ was en dat hij zijn financiering voor klimaat en gezondheid juist aan het verhogen was. Maar hij voegde eraan toe dat bij de toewijzing van buitenlandse hulp aan armere landen vaak moet worden gekozen tussen klimaat en gezondheid.
Kritiek op Gates’ interpretatie van klimaatdata
Veel wetenschappers zijn juist niet blij met Gates’ boodschap. De argumenten waarmee hij komt zijn stropop-redeneringen. Ze verwijten Gates dat hij extreme versies van klimaatwetenschappelijke posities formuleert (bijvoorbeeld dat sommige wetenschappers zouden voorspellen dat ‘de mensheid zal uitsterven door klimaatverandering’) en die vervolgens bestrijdt, terwijl de mainstream klimaatwetenschap dergelijke beweringen helemaal niet doet.
‘Ik heb nog nooit één wetenschappelijk artikel gezien dat beweerde dat het menselijk ras zou uitsterven,’ zegt de Canadese klimaatwetenschapper Katharine Hayhoe tegen dagblad The Guardian.
‘Het is een stropop-redenering, zoals hij het brengt. Hij doet alsof wetenschappers dat zeggen, maar dat doen we niet: wat we zeggen is dat het menselijk lijden toeneemt bij elke tiende graad opwarming.’
Hannah Ritchie: Gates maakt geen klimaatommezwaai
Volgens Hannah Ritchie (31), milieuwetenschapper en onderzoeksleider bij Our World in Data, was Gates’ boodschap veel genuanceerder. ‘Mensen doen alsof hij een U-turn maakt, een volledige ommezwaai. Voor mij voelt het meer als een versterking of bevestiging van dingen die hij eerder al heeft gezegd.
‘Hij werkt veel aan klimaat, hij investeert veel in klimaatoplossingen, maar de hoofdfocus van zijn stichting ligt op gezondheid, armoede en filantropie. Dus het idee dat hij ineens een draai heeft gemaakt, klopt voor mij niet.’
‘Klimaatverandering treft armoede en gezondheid’
Volgens de Schotse wetenschapper komen de gevolgen van klimaatverandering boven op de uitdagingen die we nu al hebben op het gebied van armoede, gezondheid en voedselproductie.
De strategie in rijke landen is emissiereductie
‘De grootste impact van klimaatverandering zal dus zijn dat armoede verder verergert, dat er grotere uitdagingen komen op het gebied van infectieziekten, en dat de druk op landbouwopbrengsten en voedselproductie toeneemt, vooral in de tropen.’
Het punt dat Gates zou willen maken, is dat de nadruk moet worden gelegd op lageinkomenslanden. Het effectiefste dat je daar kunt doen, is niet proberen om dáár de uitstoot te verminderen, maar om ten eerste te investeren in je aanpassen aan klimaatverandering. Denk bijvoorbeeld aan investeren in droogteresistentie en hittebestendige gewassen.
Klimaatverandering vraagt andere aanpak per inkomensniveau
‘Het punt is: vooral in rijke landen of landen met grote uitstoot moeten we onze emissies verminderen,’ zegt Ritchie. ‘We moeten de curve naar beneden krijgen van 2,5 naar 2 graden Celsius. En dat levert ook voordelen op voor mensen in lageinkomenslanden die niet bijdragen aan het probleem.
‘De strategie in rijke landen is emissiereductie. Maar de strategie in arme landen moet vooral zijn om die landen en gemeenschappen veerkrachtig te maken tegen de gevolgen van klimaatverandering, en om hun levensstandaard te verhogen, zodat ze in de toekomst beter bestand zijn tegen klimaatverandering.’