Libië, een olierijk Noord-Afrikaans land, staat al een poos op instorten. De Egyptische president Abdel Fattah al-Sisi heeft zich in het wespennest gestort. Waarom is dat?
Het is niet alleen onrustig aan de (zuid)oostgrens van Europa (Oekraïne, Syrië, en Irak), ook aan de zuidrand wordt flinke strijd geleverd. Ook hier is de vraag: winnen de radicaalislamitische groeperingen het van de meer gematigde, seculiere krachten?
Bootjes
Libië, een olierijk Noord-Afrikaans land, staat al een poos op instorten. Centraal gezag ontbreekt. Daardoor kunnen gammele bootjes met duizenden vluchtelingen vanuit heartland Afrika (en het Midden-Oosten) de overtocht wagen van de Libische kust naar het Europese vasteland. Ex-dictator Muammar al-Khaddafi hield hen, onder druk van de Europeanen, nog wel eens tegen.
Maar er is ook een andere ontwikkeling die heel veel zorgen baart, en dat is de opkomst van aanhangers van Islamitische Staat (IS), die het terreurleger in het Midden-Oosten kopieert en met terreinwagens over de wegen in noordoostelijke delen van het land scheurt. Zo heeft Derna, een stad tussen Benghazi (al wat langer een bolwerk van islamisten) en Tobruk – zich onlangs loyaal verklaard aan IS.
Zere been
De opmars van terroristische en islamistische bewegingen is volledig tegen het zere been van de oosterbuur, het Egypte van president en oud-generaal Abdel Fatah al-Sisi.
De regering in Caïro had zelf, zeker na de afzetting van oud-president Mohamed Mursi, te maken met bloedig geweld van de Moslimbroederschap, die het niet kon verkroppen dat hun leider moest vertrekken en nu in de cel zit.
De Egyptenaren zijn erg bang dat het radicalisme zich langs de moeilijk controleerbare – want meer dan 1.000 kilometer lange – grens groepeert.
President Sisi vreest dat extremisten aan de Libische kant van de grens gaan samenwerken met Egyptische jihadisten. En daarom laat de Egyptische luchtmacht – samen met de Verenigde Arabische Emiraten – bommen vallen op posities in het noordoosten van het instabiele buurland. Die acties hebben dus vooral een binnenlands motief.
Steunpilaar
‘Dit is een strijd voor Egypte, niet voor Libië,’ zei een Egyptische regeringsfunctionaris tegenover persbureau AP. Daarbij wordt innig samengewerkt met generaal Khalifa Haftar, de voormalige vertrouweling van Khadaffi, die nu een rebellenleider is die het opneemt tegen de islamisten, en een steunpilaar is van de wettige regering en parlement.
Zo staat Libië symbool voor een regionaal conflict. Egypte steunt voluit oud-getrouwen van Khadaffi, terwijl Qatar en Turkije de islamisten steunen, die van Ankara en consorten de politieke islam over de regio moeten verspreiden.