Als directe betrokkenheid niet kan worden bewezen, dan is de regering in Kiev in ieder geval indirect verantwoordelijk voor het neerhalen van de Malaysia Airlines Boeing 777 op 17 juli dit jaar. Door het luchtruim boven oorlogsgebied open te houden, maakte Kiev de ramp met vlucht MH17 mede-mogelijk.
Wie haalde de trekker over op die fatale 17 juli in Oost-Oekraïne? En, belangrijker, in wiens opdracht gebeurde dit? Dit zijn vragen wiens antwoorden nog niet definitief kunnen worden gegeven, maar zeker is wel dat de Boeing 777 van Malaysia Airlines, met vele KLM-passagiers aan boord, nooit boven oorlogsgebied had mogen vliegen.
Door door nalatigheid
Elmar Giemulla, advocaat en specialist in luchtvaartrecht, is om die reden namens de moeder van één van de slachtoffers naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) gestapt. Hij vindt dat de regering in Kiev op zijn minst dood door nalatigheid kan worden verweten.
‘Het staat in ieder geval vast dat Oekraïne de verantwoordelijkheid om de veiligheid van het eigen luchtruim zeker te stellen, niet is nagekomen. Volgens internationaal recht is iedere staat verantwoordelijk voor het luchtruim boven het eigen territorium indien het dit openstelt voor internationaal luchtverkeer,’ zei Giemulla eerder in de Duitse krant Bild toen hij de stap naar de rechter aankondigde.
Schadevergoeding
En afgelopen week was hij met de moeder van één van de slachtoffers in Straatsburg om de aanklacht in te dienen bij het EHRM. De vrouw eist 800.000 euro van Oekraïne wegens dood door nalatigheid. De regering in Kiev sloot het luchtruim in juli weliswaar tot 32.000 voet, maar die grens is arbitrair. Geavanceerd oorlogsmaterieel als luchtdoelraketten en straaljagers kunnen ook boven die hoogte een target uitschakelen, zo is op 17 juli wel gebleken.
Elsevier schreef eerder dat de Oekraïense autoriteiten drie hoofdredenen hadden om het luchtruim boven oorlogsgebied open te houden voor internationaal luchtverkeer.
Drie redenen
In de eerste plaats gaat het om geld. Elk passerend vliegtuig betaalt een tarief van een paar duizend euro voor de luchtverkeersleiding. Kiev, dat al met geldproblemen kampte, voelde er weinig voor om de geldstroom uit het vliegverkeer nog verder te beperken.
Dan is er een geopolitieke reden. Door het luchtruim boven Donetsk uit handen te geven, bevestigde Kiev dat het ook geen controle meer heeft over het gebied eronder. Dat is eerder al met de Krim gebeurd.
De derde reden is van militaire aard. Als er geen passagiersvliegtuigen meer in een gebied vliegen, weten de rebellen dat alles wat passeert militair is. Ze kunnen dan zonder aarzelen alles uit de lucht knallen. Kiev wilde de separatisten dat strategisch voordeel niet geven.