In Erdogans ‘Nieuwe Turkije’ zijn hoofddoeken op scholen, in rechtszalen en in het parlement geen probleem meer. Liberale Turken vrezen dat het daar niet bij blijft.
‘Geen leggings voor ballerina’s’, kopt een Turks dagblad vet. De nieuwe kledingvoorschriften voor het personeel van de Turkse staatsopera en het staatsballet roepen veel vragen op.
Het mag geen T-shirts, leggings, korte broeken, sandalen of hoge hakken meer dragen, blijkt uit een circulaire. De strenge dresscode achter de coulissen laat zien welke conservatieve wind er in Turkije waait.
Make-up
De ‘balletbrief’ komt daags na het besluit van het ministerie van Onderwijs om piercings, tatoeages, make-up, baarden en snorren op middelbare scholen te verbieden. Wat studenten moeten doen met bestaande tatoeages, is onduidelijk.
Meisjes met een hoofddoek zijn – zo staat in hetzelfde besluit – voortaan wel welkom op middelbare scholen. De nieuwe regels zijn opvallend geruisloos en zonder protest ingevoerd.
Dat is verbazingwekkend in een land waar het hoofddoekje tot voor kort zo gevoelig lag. In 2008 werd de AK-partij nog bijna verboden na een poging de hoofddoek op universiteiten toe te staan.
Strijd
Het zegt veel over het ‘Nieuwe Turkije’, zoals president Recep Tayyip Erdogan het aanduidt, dat de strijd om de hoofddoek is gestreden. Sinds vier jaar zijn studentes met hoofddoek welkom op de universiteiten. Ook in rechtszaal en parlement is de hoofddoek geen probleem meer. En nu mogen in Turkije ook elfjarige meisjes gesluierd naar school.
Liberale Turken vrezen dat het daar niet bij blijft. Ze hebben de afgelopen jaren gezien hoe de verkoop van alcohol aan banden is gelegd, hoe abortus in de ban is gedaan en hoe religie een steeds grotere rol in de samenleving is gaan spelen. Vooral in het onderwijs gaat het snel. Vorig jaar beloofde Erdogan een religieuze generatie te kweken, en daar wordt hard aan gewerkt.
Godsdienstlessen
Zo zijn veel middelbare scholen veranderd in zogenoemde Imam Hatip-scholen, religieuze lycea. Volgens een recent onderzoek van Sabanci University is het aantal de afgelopen vier jaar met 73 procent gegroeid naar 854 scholen. In sommige wijken in de grote steden hebben ouders al geen andere keuze meer dan zoon of dochter naar een ‘Imam Hatip’ te sturen.
In september werd Turkije door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens op de vingers getikt wegens de verplichte (soennitische) godsdienstlessen.
Alevitische ouders hadden de rechtszaak aangespannen. Begrip voor de uitspraak van het Europees Hof is er in Ankara nauwelijks. Volgens Erdogan zijn de lessen belangrijk in de strijd tegen ‘drugs, terreur, racisme, antisemitisme en islamofobie’.
Volgende stap
De president zei verder niet te begrijpen waarom niemand in Europa vraagtekens stelt bij verplichte vakken als natuur- en scheikunde, maar dat dat wel gebeurt bij religie.
De volgende stap? Een conservatieve onderwijsbond met nauwe banden met de AK-partij nam al een voorschot: gescheiden onderwijs. Erdogan is vast vóór: vorig jaar ging hij al tekeer tegen verderfelijke gemengde studentenhuizen. Aparte scholen voor jongens en meisjes passen prima in het Nieuwe Turkije.