Internationale verontwaardiging of niet: Indonesische regering, gesteund door de bevolking, kiest voor harde aanpak van drugsproblemen. Ook voor Australiërs Andrew Chan en Myuran Sukumaran dreigt de doodstraf.
‘Ik wil niet worden doodgeschoten,’ fluistert drugskoerier en drugsverslaafde Nina (28) in de overvolle vrouwengevangenis in de Javaanse stad Bogor. Tussen het gegil van haar medegevangenen – allemaal drugsdelinquenten – is ze bijna onverstaanbaar.
Nina, weduwe en moeder van drie kleine kinderen, werd gearresteerd wegens het bezit van meer dan 2 kilo Sabu Sabu – zoals de verslavende drug crystal methamfetamine hier wordt genoemd. Omdat ze voor een Chinees syndicaat werkte, riskeert ze de doodstraf.
Celgenoot Nanny (33) kreeg een gevangenisstraf van acht jaar nadat de politie haar oppakte met thuisgekweekte wiet, die in Indonesië onder de verboden verdovende middelen valt. ‘We zijn slechts kleine visjes. Waarom straft Joko Widodo ons zo hard?’
De Indonesische president, sinds vorig jaar aan de macht, weigert verschil te maken tussen grote en kleine ‘vissen’. Met meer dan vier miljoen verslaafden is zijn land uitgegroeid tot de grootste drugsmarkt in Azië.
Widodo staat onder politieke druk om harder op te treden tegen internationale drugskoeriers. Verdovende middelen zijn een politiek zeer gevoelig onderwerp in Indonesië. Buitenlanders worden verantwoordelijk gehouden voor het explosief stijgende drugsgebruik onder jongeren – zij voeren de drugs immers in. Een meerderheid van de Indonesiërs vindt dat koeriers als afschrikking ter dood moeten worden gebracht.
Drugscriminelen
Met een schoktherapie wil Widodo de drugshandel keihard aanpakken. Iedere drugsgebruiker die met meer dan 1 gram aan verdovende middelen wordt gearresteerd, wordt beschouwd als een drugshandelaar en gaat voor minstens zes jaar de gevangenis in.
Een koerier die meer dan 2 kilo drugs in zijn bezit heeft en in dienst is van een buitenlands syndicaat, krijgt de doodstraf. Vorige maand werden de eerste zes ‘drugscriminelen’ geëxecuteerd, onder wie de Nederlander Ang Kiem Soei. Een nieuwe ronde terechtstellingen staat gepland voor de komende weken.
In de gevangenis van Bogor vertellen drugsdelinquenten hoe gemakkelijk het is om in Indonesië aan drugs te komen. ‘De drugsmaffia deelt zelfs gratis xtc en hasj uit aan rondhangende jongeren, om ze verslaafd te maken,’ vertelt Edo, een vlotte jongen van 27, in vloeiend Engels. Hij verkocht drugs in discotheken en cafés om zijn verslaving te bekostigen.
Edo gebruikt nog steeds, uit pure verveling. ‘In de gevangenis is het zelfs goedkoper dan erbuiten,’ verklapt hij. Drie keer eerder werd hij veroordeeld wegens drugsgebruik. Hij vreest dat zijn straf opnieuw weinig zal uithalen.
Edo bevestigt dat cipiers verdovende middelen verkopen. Het is geen geheim dat narcotica-agenten geconfisqueerde drugs voor veel geld aanbieden. Zelfs vooraanstaande zakenmensen, zoals de vicevoorzitter van de Kamer van Koophandel die onlangs werd gearresteerd, en zonen van politici zijn betrokken bij deze lucratieve handel.
Toeristen
Sinds de regering het drugsgebruik harder aanpakt, hebben syndicaten als reactie de prijzen van verdovende middelen sterk verhoogd. Ze verkopen er geen gram minder heroïne om. ‘In de stad Bandung betaal je nu al meer dan 100 euro voor nog geen gram. Een Hollandse xtc-pil, de beste van de wereld, kost bijna 40 euro,’ vertelt ex-dealer Subianto (42).
Onder president Soeharto was drugs het goedkoopst en het verslavingsprobleem groter dan nu. Bij de immigratie op de vliegvelden wist toen bijna geen enkele douanier wat xtc of hasj was. Toeristen namen het probleemloos mee tijdens hun vakantie.
Het grootste probleem is dat de Indonesische regering zich vooral geen raad weet met het stijgende drugsgebruik onder jongeren. In twee jaar nam dat met 25 procent toe. Eén op de tien Indonesische gezinnen heeft inmiddels een verslaafde in huis.
Drugs
Ouders met geld lossen het probleem op door hun kind op het politiebureau voor omgerekend 30.000 euro vrij te kopen. Wie niet over een rijke vader beschikt, gaat naar de uitpuilende detentiecentra. Het aantal gedetineerden in de verouderde gevangenis van Bogor, een koloniaal gebouw dat stamt uit de Hollandse tijd, is het dubbele van de maximale opvangcapaciteit.
Meer dan 60 procent van de duizend gevangenen hier is veroordeeld wegens drugs. Justitie wil lichte gevangenisstraffen omzetten in een verplichte behandeling in afkickcentra. Maar de overheid beschikt slechts over vier klinieken in de hele archipel. En dus wordt afschrikking als de beste remedie gezien – internationale protesten of niet.