Europarlementariër Andreas Schwab (CDU, 42) wil nieuwe Europese regels om de macht van bedrijven als Google te breken. Om de welvaart in Europa te behouden moeten Unielanden soevereiniteit inleveren.
Dat is volgens de Duitser nodig om consumenten en ondernemers te beschermen, zegt de Duitse politicus in een gesprek met weekblad Elsevier.
Schwab spreekt in het Europees Parlement namens de grootste fractie – de christendemocraten – over consumentenbescherming en de interne markt. Hij riep in november 2014 op tot het opsplitsen van Google in verschillende bedrijven op de Europese markt.
Een meerderheid in het parlement steunde hem. Inmiddels hangt de Amerikaanse internetgigant door een aanklacht van de Europese Commissie een boete van zes miljard euro boven het hoofd.
Behalve Europarlementariër is Schwab advocaat bij kantoor CMS Hasche Sigle, dat onder meer Duitse uitgevers en mediabedrijven bijstaat. In 2009 vertegenwoordigde Schwabs werkgever de Duitse tijdschriftenuitgevers – opponenten van Google – in een rechtszaak. De uitgevers steunen een aanklacht tegen Google.
Maar volgens Schwab is die zaak lang geleden en was hij er niet bij betrokken. Schwabs terrein als advocaat is Europees recht en antitrustrecht en hij voorkomt belangenconflicten in zijn werk, zegt hij. ‘Onafhankelijkheid is een geestelijke houding. Die kun je niet kopen of verordenen.’
Elsevier: U bent in het Europees Parlement het gezicht van de strijd tegen Google. Wat heeft u tegen dat bedrijf?
Andreas Schwab: ‘Ik heb niets tegen Google. Maar het bedrijfsleven mag het internet niet domineren. Google is door zijn grootte een snelweg in het digitale tijdperk, een essentiële faciliteit. Langs die weg mogen niet alleen winkels liggen die aan de aanleg van de snelweg hebben bijgedragen.’
Doelt u erop Google dat zijn eigen diensten als News en Maps aanprijst?
‘Ja, dat vind ik ongewenst. Overigens doet niet alleen Google dat. Als ik op mijn iPhone een hotel wil boeken, kom ik via iMaps automatisch op Booking.com terecht. Maar ik wil dat niet. Er zijn toch ook andere diensten om hotels te reserveren?’
Maar u koopt toch die telefoon? Mag Apple niet samenwerken met Booking.com?
‘Dat brengt niet de concurrentie die we in Europa willen hebben. In de jaren negentig bepaalde de Europese Unie dat alle gsm’s op dezelfde golflengte moesten zitten. Die standaardisering leidde tot een concurrentielawine en veel innovatie in Europa. We waren de Verenigde Staten voor. Daar kon je met je mobieltje niet naar een ander merk bellen. In Europa hadden we een gelijk speelveld.’
Wat wilt u met die vergelijking zeggen?
‘We kunnen niet iedere beslissing aan ondoorzichtige private ondernemingen overlaten. Ook nu moeten we voorkomen dat bedrijven het monopolie hebben op digitale apparaten.’
Hebben we daarvoor meer EU-regels nodig?
‘Ik geloof van wel. We kunnen verbieden dat digitale systemen of platforms de beslissing van de consument buitenproportioneel beperken. Als de gebruiker op zijn telefoon niet kan instellen welke hotelboekingsapp hij wil gebruiken, vind ik dat een oneerlijke handelspraktijk.’
Meer EU-regels worden in Nederland niet met open armen ontvangen.
‘Ik denk dat we in Nederland en het Verenigd Koninkrijk steun kunnen krijgen als we zeggen: Europa moet een markt zijn waarin faire en duidelijke concurrentievoorwaarden gelden, waardoor elke ondernemer een kans heeft. Dat willen Nederlanders en Britten ook.’
U werkt behalve als parlementariër ook als advocaat voor CMS Hasche Sigle, dat Duitse uitgevers verdedigt. Zij steunen een klacht tegen Google. Hoe kunt u dat combineren?
‘Ten eerste is die bewering onjuist. Maar wie de strijd aangaat met grote bedrijven, weet dat het niet altijd over rozen gaat. Een ding is helder: ik geef geen advies over zaken die te maken hebben met mijn taak als volksvertegenwoordiger. Bovendien verdedigt de Duitse grondwet de uitoefening van het vrije beroep en het vrije mandaat. Daarom mag men als parlementslid, zeker in de mate waarin ik het doe, werkzaam blijven als advocaat. Het is nadrukkelijk toegestaan.’
Het is misschien toegestaan, maar is het ook wenselijk?
‘Het is nu eenmaal zo. Ik heb dat zo niet uitgekozen. Advocaat is geen beroep dat je op een dag aan een spijker aan de muur hangt. Je betaalt pensioenbijdragen en contributies. Je hebt een adres en je moet een licentie behouden. Je kunt er niet op rekenen dat je eeuwig volksvertegenwoordiger zult blijven.’
Verwacht uw werkgever geen wederdienst van u als parlementariër?
‘Dat is alleen een probleem als het om grote bedragen gaat. Zoveel is het bij mij niet. Ongeveer duizend euro per maand. Maar ik heb ook kosten voor een bureau, een adres, de vernieuwing van mijn licentie. U kunt niet verlangen dat men vanwege een parlementaire functie zijn hele carrière op het spel zet. Je moet maar weer een baan vinden.’
Er is toch ook wachtgeld?
‘Mijn functie als advocaat beïnvloedt mijn werk als parlementariër überhaupt niet.’
De grootste internetbedrijven in Europa zijn Amerikaans. Waarom brengt Europa geen eigen Google, Facebook en Uber voort?
‘De markt is niet groot genoeg. Overal gelden andere regels. Taxi-applicatie Uber maakt dat duidelijk. Als een Nederlander dat bedacht zou hebben, zou hij het niet in Nederland maar in de Verenigde Staten uitproberen. Nederland is te klein om zo’n project uit te voeren, want in andere Europese landen gelden andere regels voor netneutraliteit, roaming en telecominfrastructuur.’
Wat moet er gebeuren om dat te veranderen?
‘De landen moeten soevereiniteit inleveren. Anders houd je wel nationale soevereiniteit, maar geen perspectieven voor onze economie. Dat is moeilijk te zeggen in een tijd met Marine Le Pen, Podemos en Syriza, maar het is de waarheid. Als we de welvaart voor onze kinderen willen behouden, moeten we Europa economisch sterker verenigen. Landen kunnen nog wel zelf beslissen over cultuurpolitiek en de politie, maar economisch moeten we opener zijn.’