Het is maar de vraag of het plan voor de vluchtelingenquota doorgaat. Veel Europese landen verzetten zich tegen de verplichting om een vastgesteld aantal vluchtelingen op te vangen.
Brussel wil de komende twee jaar 40.000 asielzoekers die aankomen in landen als Griekenland en Italië verdelen over lidstaten van de Europese Unie. Donderdag staat dat voorstel op de agenda van een EU-top. De vraag is of het herverdelingsplan van de Europese Commissie doorgaat. Bronnen in Brussel melden aan de NOS dat het politiek onhaalbaar is.
De afgelopen weken klonk al vanuit diverse Europese landen forse kritiek op de vluchtelingenquota. Een overzicht.
‘Onevenwichtig’
Duitsland en Frankrijk lieten weten dat Europa niet op hun goedkeuring hoeft te rekenen. De twee landen zouden volgens de Brusselse verdeelsleutel samen bijna 40 procent van de asielzoekers moeten opvangen.
De Fransen en Duitsers vinden dan ook dat er te weinig evenwicht in de verdeling zit. Ook de beperkte inzet van Oost-Europese landen is een discussiepunt. Deze landen vinden dat vluchtelingen vooral naar de rijkere EU-lidstaten moeten gaan.
Frankrijk en Duitsland wijzen erop dat driekwart van de asielzoekers op dit moment wordt opgevangen in vijf landen: Duitsland, Frankrijk, Zweden, Italië en Hongarije. Duitsland dreigde zelfs met het einde van het vrije verkeer in Europa als de Europese Unie er niet in slaagt om het vluchtelingenprobleem op te lossen.
‘Gestoord’
Ook Hongarije, dat via Servië veel illegale migranten te verwerken krijgt, wil niets weten van de plannen. Premier Viktor Orban noemde het verdelingsplan ‘gestoord en oneerlijk’. Volgens hem moet er nu geen sprake zijn van solidariteit, maar van een naleving van de wet. ‘Illegale immigratie is een overtreding van de wet,’ zei Orban. Het land zal volgens hem onder geen beding vluchtelingen opnemen op grond van de EU-beslissing.
Het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken hebben aangegeven niet mee te doen. Dankzij hun opt-out-rechten zijn deze landen niet verplicht om zich aan bepaalde Europese afspraken te houden. Zo hoeven ze ook niet mee te doen met het Europese verdeelplan. De Britse minister van Binnenlandse Zaken Theresa May denkt dat een dergelijke aanpak criminele bendes alleen maar zal aanmoedigen om door te gaan met hun ‘duivelse handel’.
Asielstop
Intussen heeft Oostenrijk de opvang van nieuwe asielzoekers voorlopig helemaal stopgezet. Op deze manier wil het land druk zetten op andere EU-landen. Landen als Frankrijk en Duitsland moeten volgens Wenen juist meer doen om de stroom vluchtelingen en gelukszoekers op te vangen.
Nederland ziet het herverdelingsplan – dat een vrijwillig karakter heeft – wél zitten, net als bijvoorbeeld Zweden. ‘Het kabinet verwelkomt het voorstel van de Europese Commissie dat de asielinstroom in crisissituaties binnen de EU in betere banen zal kunnen leiden,’ liet staatssecretaris Klaas Dijkhoff (VVD) van Veiligheid en Justitie weten.
Geen veto
Nederland zou de opvang van 2.047 asielzoekers voor zijn rekening moeten nemen, met name uit Syrië en Eritrea. Brussel heeft voor elke lidstaat een verdeelsleutel gemaakt op basis van het inwoneraantal, het bruto binnenlands product, het aantal asielaanvragen in de afgelopen 4 jaar en het werkloosheidscijfer.
Het plan moet de last verlichten voor Griekenland en Italië, die door hun geografische ligging te maken hebben met een enorme instroom van (boot)vluchtelingen. De EU-lidstaten moeten bij een gekwalificeerde meerderheid instemmen met het voorstel. Landen hebben dus geen veto.
Dublin
Op de lange termijn zal de EU met een permanent relocatiesysteem komen, dat eerlijker is voor landen als Duitsland, Zweden, Nederland en Groot-Brittannië die nu al relatief de meeste asielzoekers opnemen. In principe gaat dit in tegen de Dublinverordening waarin staat dat vluchtelingen asiel moeten aanvragen in het land waar zij aankomen. Maar de Europese Commissie doet een beroep op artikel 78 van het Verdrag van Lissabon dat stelt dat er uitzonderingen kunnen worden gemaakt in ‘noodsituaties’.