Op 9 september is koningin Elizabeth II de langst regerende monarch in de Britse geschiedenis. Ze zit dan 63 jaar en zeven maanden op de troon.
Ze is niet alleen de langst regerende monarch van het Verenigd Koninkrijk – dankzij haar uithoudingsvermogen en goede gezondheid. Onder Elizabeth II werd, mede dankzij haar, nog een ander record gebroken.
Britse royals zijn de laatste decennia, eigenlijk sinds prinses Diana in de jaren tachtig haar intrede deed in Buckingham Palace, tegen wil en dank internationaal doorgebroken.
Iedere koninklijke baby, echtscheiding, jubileum en bruiloft heeft de ‘Firma’ verder de stratosfeer in geschoten. Daarmee laat de Britse monarchie koningshuizen als het onze, Japanse en Spaanse, ver achter zich. Met de status van super celebs zijn de Windsors de enige internationale koninklijke familie geworden en is Elizabeth de enige internationale monarch.
Symbool
De grootste prestatie van de 89-jarige vorstin is dat ze het Britse koningshuis overeind hield in een periode van toenemende democratisering. Het Verenigd Koninkrijk is een ander rijk dan toen Elizabeth in 1953 werd gekroond, ruim een jaar na het overlijden van haar vader, koning George VI.
Britten zijn sociaal-liberaler, multi-etnischer, cynischer en wantrouwender tegenover hun meerderen. De Queen hield het koningshuis overeind met bijna onzichtbare aanpassingen. Ze deed zes decennia lang hetzelfde, maar dan net even anders.
Hoewel ze in binnen- en buitenland het symbool is van de Britse natiebeleving en velen geen leven kennen zonder haar, weet niemand wat ze denkt. Er zijn genoeg biografieën over Elizabeth geschreven, waarvan sommige door gerenommeerde historici, maar niet een ontdekte iets sensationeels.
Misschien komt dat doordat ze erg op haar privéleven is gesteld. Of doordat ze beter dan andere publieke figuren in staat is geheimen te bewaren. Of misschien is er gewoon niet veel te onthullen.
Wat we weten, is dat Elizabeth dol is op honden en paarden en van een stevig aperitief houdt. Haar dagelijkse alcoholinname – een van de vele dingen die volgens haar nicht Margaret Rhodes onveranderd bleven – zou bestaan uit een gin en Dubonnet rond het middaguur, wijn tijdens de lunch, met ’s avonds een droge martini en een glas champagne. Daarmee valt het staatshoofd volgens de richtlijnen van haar regering in de categorie comazuipers.
Stadion
Elizabeth gelooft in God en wordt gedreven door plichtsbesef. Ze heeft een droog gevoel voor humor, waarvoor ze misschien wel het beste bewijs leverde toen ze zich ontpopte als Bondgirl bij de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Londen in 2012.
In het vierenhalve minuut durende filmfragment, onder meer opgenomen in haar werkkamer op Buckingham Palace, begeleidt ze James Bond – gespeeld door Daniel Craig – naar een wachtende helikopter. Het toestel vliegt naar het Olympisch Park, waar het tweetal eruit springt: precies op tijd voor een grootse entree in het stadion. De filmrol onderstreepte hoe de koningin net genoeg meegaat met de tijd om relevant te blijven voor haar onderdanen.
Oud-premiers zeggen bij tijd en wijle hoe goed geïnformeerd Elizabeth is. Kleinzoon William merkte ooit op dat Ali G, alter ego van de Britse komiek Sacha Baron Cohen, haar aan het lachen maakt. We moeten hen op hun woord geloven.
Een biografe vertelde recent hoe Elizabeth eens een Saudische kroonprins had verrast door achter het stuur van haar Landrover te kruipen om hem, al pratend en op hoge snelheid, haar Schotse landgoed te laten zien. Halverwege de rit had haar gast via zijn tolk gevraagd of het minder hard kon, please, en of ze zich op de weg wilde concentreren.
Had ze met die rijles een bijbedoeling? We zullen het nooit weten. De Queen heeft nog nooit een interview gegeven. In een tijdperk waarin het een vereiste is gevoelens te etaleren, blijft ze ondoorgrondelijk als een sfinx. Die houding droeg, paradoxaal genoeg, juist bij aan haar populariteit.
Elsevier nummer 36, 5 september 2015
Koningin Elizabeth te paard in 1952