Britten maken zich grote zorgen over groeiende groep illegale immigranten bij Calais. Waarom willen die zo graag naar de overzijde?
‘We zitten met een zwerm mensen die via de Middellandse Zee naar Groot-Brittannië komt omdat wij banen hebben,’ formuleerde de Britse eerste minister David Cameron het immigrantenvraagstuk vorige week. Dat van de banen klopt. Maar is ‘zwerm’ – in Camerons beladen taalgebruik – in de zin van grote aantallen, terecht?
Dit jaar landden 180.000 immigranten op de kusten van Italië en Griekenland. Zo’n 5.000 reisden door naar Calais, vanwaaruit elke nacht honderden mannen proberen om op een trein of vrachtwagen de oversteek naar het Verenigd Koninkrijk te maken.
Het is onduidelijk hoeveel van hen de krijtrotsen bereiken. Vaststaat dat hun aantal deze zomer sterk toenam.
Illegalen
Sinds begin juni hield de Britse politie 400 illegale immigranten aan, vijftien keer zo veel als in de eerste vijf maanden van 2014. In het graafschap Kent zijn twee keer zo veel immigrantenjongeren langs de snelweg aangetroffen als voorheen.
De twee belangrijkste redenen voor immigranten om naar Groot-Brittannië te komen zijn werk en studie.
Een onderzoek in opdracht van de Londense burgemeester Boris Johnson uit 2009 schatte het aantal ‘ongereguleerde’ inwoners van zijn land op 863.000. De actiegroep Migration Watch houdt het op 1,1 miljoen.
Hoe dan ook: de overgrote meerderheid van de illegalen in het land is niet achter in een vrachtwagen de grens over gesmokkeld, maar kwam het land binnen via terminal 5 van luchthaven Heathrow. Legaal. Als premier David Cameron het illegalenprobleem echt wil aanpakken, luidt de kritiek in zijn land, doet hij er beter aan om de tienduizenden Australiërs en Brazilianen die jaarlijks onderduiken als hun studie- of werkvisum verloopt. het land uit te zetten.
Maar uitzettingen zijn er steeds minder. De verantwoordelijke minister Theresa May mag dan op gezette tijden herhalen dat zij ‘het illegalenvraagstuk daadwerkelijk aanpakt’, in werkelijkheid is het aantal uitzettingen de laatste tien jaar gehalveerd.
Camerons dilemma is dat het Verenigd Koninkrijk immigranten nodig heeft. ‘Wij zijn de banenfabriek van Europa,’ zei hij vorig jaar. ‘We zijn het nieuwe Amerika,’ vond burgemeester Johnson, zijn Conservatieve partijgenoot. Dankzij buitenlanders herstelde de Britse economie zich eerder dan andere lidstaten van de Europese Unie, betogen zij.
Uitkeringen
Natacha Bouchart, burgemeester van Calais, legt de schuld van het groeiende immigrantenkamp nabij haar stad bij de Britten. Met zijn vage regels en royale uitkeringen lokt Groot-Brittannië de verschoppelingen der aarde naar zich toe. De Britse eilanden zijn ‘een eldorado voor immigranten’, zei ze. Maar, vragen Britse critici zich af, waarom kreeg Duitsland in 2014 dan zes keer zo veel asielaanvragen als het Verenigd Koninkrijk?
Wat de veelal Afrikaanse mannen in Calais het meest motiveert, is de indruk dat iedereen die in Groot-Brittannië voor een schijntje wil werken, wel ergens als bordenwasser kan beginnen.
Wat het werkzoeken er bovendien vergemakkelijkt, is dat het Verenigd Koninkrijk geen verplichte identiteitskaart kent. Niemand kan door de politie op straat worden aangehouden en om zijn papieren worden gevraagd. Vragen naar een persoonsbewijs, al is het maar om vast te stellen of je wel de leeftijd hebt om dat bier in te slaan, wordt nog steeds gezien als een aanslag op de privacy.
Ook is er geen verplichting om je in te schrijven bij de burgerlijke stand van een gemeente. In een veel minder streng gereguleerde samenleving als de Britse kunnen immigranten met een beetje geluk ook zonder persoonsbewijs terecht bij een ziekenhuis of een bibliotheek – voor het gratis gebruik van een pc bijvoorbeeld.
Wereldtaal
En dan is er de taal. Als de bewoners van het immigrantenkamp in Calais een Europese taal spreken, is het doorgaans Engels. En zo niet, dan willen ze dat hun kinderen ermee opgroeien. ‘Ik zou in Frankrijk kunnen blijven, maar het onderwijs in Engeland is beter,’ zei een Afghaanse vader. ‘Engels is de wereldtaal.’
Deze man wist bovendien dat, als hij erin zou slagen de overtocht te maken, hij wel ergens een stukje thuisland zou vinden. Nergens in Europa is de kans groter dat nieuwkomers er vrienden, familie of stamgenoten hebben wonen dan in Londen.
Londen heeft Calais meer hekken en politiehonden beloofd. Maar gerust zijn de Britten er niet op. ‘De Kanaaltunnel wordt onze Berlijnse Muur,’ schreef columnist Nick Cohen in The Observer, ‘een grens bewaakt door paramilitaire politie en honden, terwijl onschuldige mensen overlijden in pogingen de overkant te bereiken.’
Elsevier nummer 32, 8 augustus 2015