Ook Europa krijgt binnenkort grote opvangkampen voor migranten. Het grote verschil met landen als Jordanië en Libanon is dat er in de Europese kampen een goed perspectief is op regulier verblijf elders in Europa.
Op dit moment wordt zowel in Catania op Sicilië als in de Griekse havenstad Piraeus de laatste hand gelegd aan grote opvangkampen. Alle asielzoekers die in Italië of Griekenland aankomen, worden naar deze kampen gebracht waar ze zullen worden geregistreerd.
Wie een goede kans heeft op een vluchtelingenstatus kan op reguliere wijze doorreizen naar een ander land in Europa.
Hachelijke avonturen
In de praktijk zullen de migranten in de kampen in twee groepen worden verdeeld: Syriërs en Eritreërs, die vrijwel allemaal een vluchtelingenstatus zullen krijgen, en de rest.
Door de kampen is het voor migranten niet langer nodig om hachelijke avonturen te ondernemen in zuurstofarme busjes op de Balkan. ‘Laat iedereen vanaf nu alsjeblief in Griekenland blijven,’ zegt Robert Visser van het Europees Onderzoeksbureau voor Asielzaken (EASO) in de Volkskrant. ‘Als je kans maakt op een asielstatus – en dat geldt in principe voor alle vluchtelingen uit Syrië en Eritrea – is er geen reden door te reizen. Via reguliere weg kun je gewoon in Zweden of Duitsland eindigen,’ zegt Visser.
Valse beloftes
Gevoed door valse geruchten en beloftes willen migranten die Griekenland hebben bereikt, zo snel mogelijk door naar landen als Duitsland, Nederland en Zweden.
‘Je hoort vluchtelingen aan de Grieks-Macedonische grens zeggen “wij willen naar Europa”, alsof Griekenland niet bij Europa hoort! Beeldvorming is bepalend in de psychologie van de vluchteling; veel verhalen zijn hardnekkig,’ zegt Visser. Door die verhalen kampt niet Griekenland, maar Duitsland nu met een capaciteitsprobleem. Wie nu asiel wil aanvragen in Duitsland heeft 250.000 wachtenden voor zich, in Griekenland zijn dat er maar 3.500.
Duitsland
Veel migranten willen naar Duitsland, omdat ze denken dat hier werk is, omdat ze er familie hebben wonen, of omdat dit het enige land is waar ze goede verhalen over hebben gehoord.
Maar het Europese asielsysteem, dat bepaalt dat een migrant asiel aanvraagt in het land waar hij als eerste Europa betreedt, is daar niet op ingericht. ‘Daar wringt de schoen,’ zegt Visser. ‘Vandaar dat we nu de afspraak hebben gemaakt om vluchtelingen te spreiden’.
Probleem opgelost?
Gaan de grote vluchtelingenkampen de problemen voor Europa oplossen? De vraag is nog in hoeverre alle Europese landen willen meewerken aan de herverdelingsquota.
Landen als Nederland, Duitsland en Zweden, die al veel Syriërs opnemen, stribbelen niet tegen, maar protesten komen er uit bijvoorbeeld Hongarije en Slowakije. Zo heeft dat laatste land aangegeven geen moslims te zullen opnemen, aangezien er geen geloofsvoorzieningen in de vorm van moskeeën zijn in dat land.
Economische migranten
Daarnaast is het de vraag wat er gebeurt met de vele economische migranten die achterblijven in de kampen. Het grootste deel van de migranten die aankomen in Italië bestaat uit Afrikaanse jonge mannen die uit economische motieven het vaderland achter zich hebben gelaten. Worden zij weer op het vliegtuig naar huis gezet?
Visser heeft daar andere ideeën over. ‘Europa moet nadenken over een breed toekomstbestendig migratiebeleid. Migratie is een gegeven, waarmee je zult moeten leven. Nu de economie weer aantrekt is het zinvol om na te denken over tijdelijke verblijfsvergunningen. Mensen kunnen dan een tijdje werken in een land waar werk is en gaan met wat spaargeld terug naar huis. Dat zal zeker de druk van de ketel halen’.