Het onderzoeksrapport over de verdwijning van de 43 Mexicaanse studenten is maandag openbaar gemaakt. Wat is er gebeurd sinds de verdwijning op 26 september 2014?
De openbare publicatie is een reactie op onvrede onder de nabestaanden die het onderzoek niet vertrouwen. In september waren internationale deskundigen daar ook al kritisch over.
Waar gaat het onderzoek over?
Op 26 september 2014 verdwenen 43 studenten, die protesteerden in de zuidwestelijke plaats Iguala. De studenten zijn het laatst gezien toen de politie hen arresteerde. Daarbij kwamen zes demonstranten om het leven.
Wat er daarna gebeurde, is onderzocht in het rapport. De regering heeft een grootschalig onderzoek ingesteld, beloningen voor tips beloofd, bendeleden en agenten opgepakt en verschillende massagraven gevonden en doorzocht. In januari maakte de regering de onderzoeksresultaten bekend, maar dat werd niet geaccepteerd door de bevolking.
Wat is de conclusie van het onderzoek?
In het onderzoek staat dat de studenten zijn ontvoerd, gedood en verbrand door drugskartels. Dat zou zijn gebeurd in opdracht van José Luis Abarca Velázquez, destijds burgemeester van Iguala. Met zijn toestemming zouden politieagenten gewelddadig hebben opgetreden en de studenten hebben uitgeleverd aan drugskartels.
Deze conclusies zijn getrokken op basis van een stuk bot dat van één van de studenten was. De lichamen zouden zijn verbrand en in de rivier gegooid, waardoor het bijna onmogelijk is om andere stoffelijke resten te vinden. Die verklaring werd volgens de Mexicaanse regering bevestigd door verdachten.
Wat voor kritiek krijgt het onderzoek?
Familieleden nemen geen genoegen met die officiële conclusie. Zij vinden dat de regering het lot van alle studenten niet mag laten afhangen van één stoffelijk overschot. Mede door die kritiek heeft de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Inter-American Commission on Human Rights (IACHR) het onderzoek kritisch bekeken.
Begin september verkondigden zij dat het onderzoek inderdaad ‘rammelt aan alle kanten’. Volgens de IACHR is er ‘geen bewijs, op basis van getuigenissen, dat de 43 lichamen zijn verbrand op de gemeentelijke stortplaats in Cocula’. De IACHR kwam op een totaal van minstens dertig onvolkomenheden in het onderzoek.
Wat zijn de gevolgen van de kritiek?
De ontevredenheid van de bevolking leidde tot veel demonstraties. Exact een jaar na de verdwijning stonden duizenden demonstranten in Mexico-stad om te protesteren tegen het onderzoek.
De regering heeft nu op twee manieren gereageerd op de kritiek. De procureur-generaal van Mexico heeft eerder verklaard een nieuw onderzoek ‘door de beste forensische onderzoekers’ te laten doen. Dat het eerdere onderzoek nu openbaar is gemaakt, zou het vertrouwen van de bevolking moeten herwinnen.