De conclusies zijn niet verrassend: het gaat niet goed met de mensenrechtensituatie in Turkije. Ook de persvrijheid in het land heeft het zwaar te verduren.
Dat zijn een aantal van de voornaamste conclusies uit het nieuwste voortgangsrapport van de Europese Commissie over Turkije.
Persvrijheid
Het rapport spreekt van een ‘algehele negatieve trend’ met betrekking tot de rechtsstaat en fundamentele rechten van de mens. De vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid liggen in Turkije onder vuur.
Vooral in de laatste twee jaar ziet de Commissie een achteruitgang met betrekking tot vrijheid van de pers. Het rapport spreekt van ‘structurele en nieuwe strafzaken tegen journalisten, schrijvers en gebruikers van sociale media, de intimidatie van mediabedrijven en acties van de regering tegen de vrijheid van de media’.
Journalisten hebben het in Turkije zwaar te verduren. In de afgelopen weken deed de Turkse politie verschillende keren invallen bij Turkse (regeringskritische) mediabedrijven. Onder meer media van het bedrijf Koza Ipek Holding in Istanbul werden ‘onder toezicht’ van de Turkse regering geplaatst.
Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, deed naderhand een opmerkelijke uitspraak: volgens Juncker zou het ‘geen zin’ hebben om de Turken continu ‘om de oren te slaan’ met de mensenrechtensituatie. Vicevoorzitter Frans Timmermans sloot zich daarbij aan. ‘Voor de zogenaamde deal die Eurocommissaris Timmermans sloot over vluchtelingen moesten principes kennelijk wijken’, zegt D66-europarlementariër Marietje Schaake in een reactie op het rapport.
Veiligheid
De Europese Commissie spreekt in het laatste rapport verder van een ‘ernstige achteruitgang’ van de veiligheid in Turkije. Het land is de laatste maanden een aantal keer het toneel geweest van terreuraanslagen door extremistische groepen. De laatste grote aanslag was begin oktober in Ankara. Aanhangers van terreurbeweging Islamitische Staat (IS) worden hierbij als hoofdverdachten aangemerkt.
Ook zijn de positieve ontwikkelingen met betrekking tot de Koerdische kwestie in Turkije tot stilstand gekomen, aldus het rapport. De wapenstilstand tussen de Turkse regering en de Koerdische PKK-beweging werd eerder opgezegd. De Europese Commissie pleit voor een hervatting van vredesonderhandelingen tussen de Turkse regering en de PKK.
De Commissie twijfelt aan de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in Turkije. De campagne van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan tegen zijn aartsvijand Fethullah Gülen wordt daarbij specifiek genoemd.
Vorige week nog werden 57 mensen gearresteerd, onder wie politieagenten en ambtenaren, die ervan verdacht worden banden te onderhouden met Gülen. Erdogan beschuldigt Gülen van het runnen van een ‘parallelle staat’, die erop uit zou zijn een staatsgreep te plegen.
Ondanks deze kritiek, heeft de EU Turkije wel toegezegd de gesprekken over een Turks lidmaatschap te hervatten en visumregelingen voor Turken die naar de EU reizen te versoepelen. Dit kwam nadat de Europese Unie een deal sloot met Turkije, waarin het land beloofde een extra aantal van 2 miljoen migranten op te vangen. De economische situatie in het land wordt door het EU-rapport wel geprezen. Ook krijgt het land lovende woorden voor de opvang van Syrische migranten.