Een Russisch passagiersvliegtuig dat verongelukte in Egypte zorgt al dagen voor speculaties. Elsevier zet feiten, theorieën en fictie op een rij.
Feiten
- Afgelopen zaterdagochtend verdween om 6.12 uur lokale tijd een Airbus A321-200 van de Russische luchtvaartmaatschappij Metrojet van de radar.
- Het toestel was onderweg van de Egyptische badplaats Sharm el Sheikh naar Sint-Petersburg in Rusland en had 217 passagiers, onder wie veel Russen, en zeven crewleden aan boord.
- Toen het toestel radarcontact verloor, was het aan het stijgen en vloog het op een hoogte van 30.700 voet (9,4 kilometer) boven de Sinaï, enkele tientallen kilometers ten zuiden van Al-Arish.
- Zaterdagavond bevestigden Egyptische autoriteiten dat het toestel is gecrasht. Het grootste deel van het wrak is gevonden in het bergachtige gebied dat Wadi Al-Zolomat (De donkere vallei) wordt genoemd, precies onder de plek waar het toestel radarcontact verloor. Het staartdeel van het toestel werd ruim 2 kilometer ten zuiden van de rest van het wrak aangetroffen.
- Niemand heeft de ramp overleefd.
- Zowel de cockpit voicerecorder als de flight datarecorder is in goede staat aangetroffen. De data op de recorders worden op dit moment onderzocht.
- De Airbus is gebouwd in 1997 en had in totaal meer dan 55.772 vlieguren. De gezagvoerder was met een totaal aantal vlieguren van 12.000 ervaren te noemen.
- Het toestel werd door de Russische luchtvaartmaatschappij geleased bij het bedrijf Wilmington Trust SP Services uit Dublin, Ierland.
- Op 16 november 2001 gebeurde er een zogeheten tailstrike-incident met deze Airbus op de luchthaven van Caïro. Het toestel raakte toen met de staart de grond bij de landing. Na reparatie en controle werd het vliegtuig weer in gebruik genomen.
Speculaties/theorieën
- Het is ‘zeer waarschijnlijk’ dat er een bom aan boord was van de Airbus van de Russische vliegmaatschappij Metrojet, meldt nieuwszender CNN woensdag op basis van bronnen bij de Amerikaanse inlichtingendienst.
Wie de bom dan zou hebben geplaatst, is onduidelijk, maar er wordt gedacht aan terreurbeweging Islamitische Staat (IS), waarvan de lokale tak ook in Egypte actief is. - Bronnen bij de luchtverkeersleiding in Caïro meldden dat de gezagvoerder een verzoek had gedaan om terug te keren wegens technische problemen.
- De vrouw van copiloot Sergej Trukhachev zegt dat haar man voorafgaand aan de vlucht klaagde over technische mankementen aan het toestel. De ‘technische toestand’ van het vliegtuig zou volgens de vrouw nogal te wensen overlaten.
- Het Russische moederbedrijf van Metrojet, Kogalimavia, bezweert dat de staat van het vliegtuig niets met de crash te maken heeft, en dat ‘krachten van buitenaf’ de enige reden kunnen zijn.
- Onderzoekers zouden op de cockpit voicerecorder ‘vreemde geluiden’ hebben gehoord. Tot het einde van de tape waren piloten gewoon met elkaar in gesprek. Wat die geluiden precies zijn, meldt het Russische persbureau Interfax niet.
- De Egyptische overheid sluit uit dat het vliegtuig uit de lucht is geschoten door één van de strijdende groepen op de grond. Daar zou het vliegtuig te hoog voor hebben gevlogen. Volgens de Egyptische autoriteiten is één technisch mankement waarschijnlijker.
- Een Amerikaanse satelliet zou een flits hebben waargenomen op het moment dat het toestel van de radar verdween.
- Op het internet wordt druk gespeculeerd over de mogelijke technische oorzaken. De foto’s van de wrakstukken en de informatie dat het vliegtuig na een korte stijging uiteen is gevallen, zijn daarbij de enige aanwijzingen. Eén van de genoemde theorieën betreft mogelijke metaalmoeheid door inadequaat onderhoud na een eerdere ‘tailstrike’. Dit was de oorzaak van de ramp met China Airlines vlucht 611 boven de Straat van Taiwan in 2002. Dat toestel brak in stukken uiteen als gevolg van metaalmoeheid. Dat toestel had de schade al opgelopen bij de reparatie die volgde na een incident met de staart in 1980.
Ook Japan Airlines vlucht 123 stortte in 1985 neer door metaalmoeheid. De explosieve decompressie die kan ontstaan na vermoeiing van het metaal vertoont gelijkenissen met de explosie die kan ontstaan door een bom. Explosieve decompressie kan echter ook andere oorzaken hebben. - Voorlopig kan het afgaan van een bom in het toestel niet worden uitgesloten. Een bom zou een andere verklaring kunnen zijn voor het feit dat het toestel in twee stukken is gebroken. Dit doet denken aan de Pan Am vlucht 103 die op 21 december 1988 boven het Schotse Lockerbie ontplofte. Een in het bagageruim verstopte semtexbom bleek hier de oorzaak van de ramp te zijn. Sporen van de bom werden toen vrij vroeg in het onderzoek gevonden.
- Een andere theorie betreft een (on)opzettelijke straalomkering. Het omkeren van de kracht uit de straalmotor wordt gebruik bij het afremmen tijdens de landing. Wanneer deze ‘rem’ tijdens de vlucht wordt gebruikt, kan dit tot een crash leiden. Dit gebeurde onder meer bij Lauda Air vlucht 004 in 1991. Daar werd motor nummer 1 onbedoeld ‘in z’n achteruit gezet’ tijdens de vlucht. Ook dit toestel brak in twee stukken uiteen in de lucht. Maar in tegenstelling tot de crash met de Russische Airbus maakte het toestel van Lauda Air eerst een duikvlucht voor de breuk. Ook bleek uit de woorden van de gezagvoerder dat hij wist wat er gaande was.
Fictie
- Aanhangers van terreurbeweging Islamitische Staat (IS) in de Sinaï beweren het Russische vliegtuig te hebben neergeschoten. IS publiceerde een verklaring waarin dat gezegd wordt.
De verklaringen van de terroristen steunen op geen enkel bewijs. Het lijkt niet aannemelijk dat het toestel uit de lucht is geschoten. Ook Russische onderzoekers doen het bericht af als een fabeltje.