Tien portretten over Nederlanders en hun afstammelingen die een belangrijke bijdrage leverden aan de ontwikkeling van de Verenigde Staten. Deel 5: Hendrik Willem van Loon.
Hendrik Willem van Loon (1882-1944) werd geboren in Rotterdam en bracht zijn jeugd grotendeels door in Den Haag. In 1902 vertrok hij naar de Verenigde Staten, waar hij aan Cornell en Harvard studeerde en vervolgens als journalist werkte voor de Associated Press.
Wereldwijd beroemd
In 1921 brak hij als schrijver door met het boek The Story of Mankind. In de Verenigde Staten werd Van Loon beroemd als historicus, journalist, radiocommentator en illustrator en bereikte hij een miljoenenpubliek.
Tot in China en Rusland aan toe werd zijn werk gelezen, want diverse van zijn ruim veertig populaire boeken over geschiedenis, kunst en geografie werden in meer dan twintig talen vertaald.
Geschiedenis
Zijn missie was de gewone man en vrouw in de straat in contact te brengen met geschiedenis en cultuur, en hij wilde de Amerikanen bewust maken van de Nederlandse invloed op de Amerikaanse cultuur. Van 1928 tot 1931 woonde Van Loon in Veere, waar hij werkte aan een biografie van Rembrandt. Zijn verblijf daar vormde ook de inspiratie voor zijn bestseller Van Loon’s Lives uit 1942, waarin hij de biografische portretten schilderde van vele historische persoonlijkheden.
Na zijn Veerse jaren keerde hij terug naar de Verenigde Staten. In talrijke artikelen en radio-uitzendingen in de jaren dertig en in zijn boeken Our Battle (1938) en Invasion (1940) waarschuwde Van Loon zijn Amerikaanse landgenoten voor de gevaren van nazi Duitsland.
Bezetting
Toen Nederland in mei 1940 werd bezet, zette hij het Queen Wilhelmina Fund op, dat fondsen wierf voor gestrande Nederlanders. Als een humanitaire eenmansfabriek hielp hij talloze gevluchte Europeanen.
Albert Einstein en Thomas Mann behoorden tot Van Loons vriendenkring, evenals president Franklin D. Roosevelt en zijn vrouw Eleanor, die hem geregeld op het Witte Huis en op hun landgoed uitnodigden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog onderhield Van Loon een bijzondere vriendschapsband met prinses Juliana en sprak hij als ‘oom Henk’ bezet Nederland moed in via de kortegolfzender WRUL.
Amerika’s beroemdste Nederlander
Roosevelt noemde Van Loon na zijn overlijden in maart 1944 ‘my true and trusted friend’, een echte vriend en vertrouwenspersoon. Van Loon combineerde zijn schrijverschap met een chaotisch liefdesleven en in zijn latere jaren ging hij zich steeds meer vereenzelvigen met zijn grote held Erasmus.
Voor veel Amerikanen in de jaren 1920-1940 was de naam Van Loon synoniem met Nederland. Hij was zelfs Amerika’s beroemdste Nederlander.