De voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker zou de de Poolse premier Beata Szydlo hebben beloofd dat er geen sancties komen naar aanleiding van twee omstreden nieuwe wetten. Daags na zijn belofte kondigde de Commissie toch een onderzoek aan.
‘We zijn bedrogen en misleid,’ zei de Poolse minister van Buitenlandse Zaken Witold Waszczykowski dinsdag op Poolse radio. ‘Juncker zei dat er geen stappen zouden worden genomen tegen ons land.’ Volgens de minister zou alleen een publieke discussie over de wetten worden gehouden.
Op 13 januari maakte de Europese Commissie bekend toch een onderzoek in te stellen om de wetten te gaan toetsen op Europese standaarden. Het resultaat kan zijn dat Polen haar stemrecht als EU-lidstaat verliest.
Mediawet
De controverse gaat enerzijds over een wet die de macht van het Constitutionele Hof inperkt, anderzijds over een onlangs aangenomen mediawet. De regerende politieke partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) wil de publieke radio en tv (ook wel bekend als TVP) veranderen in ‘nationale culturele instituten’. Tegenstanders noemen het propagandakanalen en een groot aantal leidinggevenden stapte uit protest op.
Eurocommissaris Frans Timmermans vroeg Warschau om uitleg over wat zij in vredesnaam aan het doen is, en protesteerde ‘tegen de uitholling van de rechtstaat’. Polen reageerde met een vlijmscherpe brief aan de EU, waarin Timmermans werd beschuldigd van ‘een gebrek aan kennis’, van ‘ongefundeerde beschuldigingen’ en ‘onrechtvaardige conclusies’.
Wraak
Juist die brief kan ervoor hebben gezorgd dat de Europese Commissie toch besloot om verder onderzoek in te stellen, melden Brusselse bronnen aan de Duitse krant Frankfurter Allgemeine. Het is de eerste keer dat de EU onderzoek doet naar nationale wetten.
Frans Timmermans zei dat moet worden gecontroleerd of alle lidstaten ‘Europese wetgeving wel naleven’. De Polen noemen het een inbreuk op de nationale soevereiniteit.