Zelfs Zweden, dat naar verhouding de meeste asielzoekers opvangt, heeft vanaf maandag weer consequente paspoortcontroles. Tot onvrede van Denemarken moeten alle reizigers naar Zweden een geldig ID-bewijs laten zien.
De 150.000 asielzoekers in één jaar zijn zelfs voor het gastvrije Zweden een beetje teveel. Sinds maandag is in het land een wet van kracht die erop toeziet dat reizigers vanuit Denemarken een geldig identiteitsbewijs moeten tonen wanneer zij Zweden binnenkomen.
Uitzondering
Vanwege de toestroom van asielzoekers heeft het land een uitzondering bedongen op het vrije verkeer van personen binnen de Schengenzone.
Voor automobilisten die over de Sontbrug van Kopenhagen naar Malmö reiden, betekent dit dat zij na de tolpoortjes nog een tweede keer staande worden gehouden voor een paspoortcontrole. Voorheen voerde de Zweedse politie hier steekproeven uit. Een Elsevier-redacteur die vorige week in Zweden op vakantie was werd ook aan een paspoortcontrole onderworpen op de Sontbrug. Ook zag hij agenten met zaklampen in busjes schijnen om ze te onderzoeken op illegale migranten.
Boze vervoersmaatschappijen
De nieuwe wet heeft vooral gevolgen voor de vervoersmaatschappijen die actief zijn tussen Zweden en Denemarken. Volgens de wet zijn de maatschappijen verantwoordelijk voor geldige identiteitsbewijzen van hun reizigers.
Als ze reizigers zonder geldig ID vervoeren, kunnen ze per keer een boete krijgen van 50.000 Zweedse kronen (ongeveer 5.500 euro). Dit betekent dat de maatschappijen zelf belast worden met het uitvoeren van identiteitscontroles.
Vertragingen
Een groot deel van de reizigers over de Sontbrug neemt de trein. Zij moeten nu uitstappen op het treinstation van luchthaven Kastrup in Kopenhagen. Hier moeten zij een identiteitsbewijs laten zien, waarna ze mogen doorreizen naar Malmö. Dit levert vertragingen op van ruim 30 minuten.
De Zweedse treinmaatschappij SJ klaagt dat het niet de manschappen en het personeel heeft om alle reizigers op hun identiteit te controleren. De Zweedse beveiligingsfirma Securitas Sweden zegt in de krant Svenska Dagbladet dat het verzoeken van vervoersmaatschappijen om de controles uit te voeren afwijst. ‘Dit gaat over buitenlandse identiteitsbewijzen waar we helemaal niets over weten,’ zegt een woordvoerder.
Berlijnse muur
Per Tryding van de Zweedse Kamer van Koophandel vreest dat de veiligheidscontroles nadelige gevolgen zullen hebben voor de economie, omdat ze forensen zullen afschrikken. ‘De forensen zijn het bloed in de economie van de grote stad. Dit zal de bloedstroom stoppen,’ zegt hij tegen The Local.
Volgens Michael Randropp van de lokale forensenorganisatie doet de maatregel denken aan de muur die het communisme en het westen van elkaar scheidde. ‘Het is alsof we weer een Berlijnse muur aan het bouwen zijn hier. We gaan meerdere stappen terug in de tijd.’
Spanningen
De maatregel zorgt ook voor spanningen tussen de twee buurlanden. De Deense minister van Transport Hans Christian Schmidt noemde de paspoortcontroles ‘extreem irritant’. Hij vindt dat de Zweedse regering moet opdraaien voor de extra kosten. De Deense spoorwegen (DSB) schatten de extra kosten op zo’n 134.000 euro per dag.
Zijn Zweedse collega Anna Johansson is niet van plan in te binden. Tegen Zweedse media zei ze dat de nieuwe regels pas weer zullen worden versoepeld wanneer het aantal asielzoekers drastisch afneemt. In een reactie liet de Deense premier Lars Loekke Rasmussen weten dat ook alle reizigers die vanuit Duitsland naar Denemarken reizen aan een identiteitscontrole zullen worden onderworpen.