De klokkenluider Edward Snowden heeft een opmerkelijk cynisch wereldbeeld. Wantrouwen tegenover overheden en geheime diensten is op z’n plaats. Maar liever geen lekkende klokkenluiders die uit zijn op hun eenzijdige, wereldvreemde gelijk.
De wereld is dol op Robin Hoods. Maar als Edward Snowden er al een is, dan wel een wereldvreemde.
Snowden lekte dat de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA op grote schaal telefoon- en internetgegevens verzamelt, ontvluchtte zijn land en zit in de Speciale Administratieve Regio Hongkong van de Volksrepubliek China.
Dit wegens de vermeende lokale traditie van ‘vrijheid van meningsuiting en politieke dissidentie’. China vrijer dan Amerika – het kan de naïviteit zijn van iemand die meer in de virtuele dan in de echte wereld heeft geleefd, maar in de Koude Oorlog was Snowden gewoon een overgelopen spion geweest.
Wantrouwen
Uit interviews komt de 29-jarige Snowden naar voren als iemand met een wereldbeeld dat opmerkelijk argeloos en cynisch is. Cynisch als het gaat om zijn enorme wantrouwen jegens autoriteiten. De vraag wie er dán over onze veiligheid moet waken, gaat hij gemakshalve uit de weg.
Argeloos is hij over de wereld waarin we leven. Daarin komt het gevaar niet meer per se van vreemde mogendheden, maar (ook) van eigen burgers. Regeringsleiders moeten dus lastige afwegingen maken tussen de privacy en de veiligheid van burgers.
Duivelse dilemma’s
Typerend voor Snowdens vrijblijvende positie is zijn teleurstelling in president Barack Obama – als het gaat om privacy geen haar beter dan zijn voorganger George W. Bush.
De mogelijkheid dat Obama zich gesteld ziet voor dezelfde realpolitike duivelse dilemma’s en weinig anders kán dan veiligheid boven totale privacy plaatsen, lijkt niet bij hem op te komen. Evenmin dat de door hem zo verfoeide data-mining-praktijken aanslagen voorkomen die zouden zorgen voor veel grotere aantasting van privacy.
Wereldvreemd
Enig wantrouwen tegenover overheden en geheime diensten is op z’n plaats. Maar de controle moet komen van gekozen politici, wier opdracht het is om conflicterende belangen af te wegen. Dat is ook niet ideaal.
De SP slaagde er deze week in om op één dag moord en brand te schreeuwen over de Amerikaanse ‘afluisterpraktijken’ én te klagen over het feit dat de Nederlandse politie zo weinig doet met de beelden van bewakingscamera’s. Maar alles beter dan lekkende klokkenluiders die uit zijn op hun eenzijdige, wereldvreemde gelijk.