Veel Egyptenaren ontvluchtten de afgelopen jaren noodgedwongen hun land. Sommigen kwamen naar Harvard. Maar ook daar zijn zij niet vrij.
De afgelopen jaren vluchtten veel Egyptenaren naar het buitenland. Vaak uit angst om te worden opgepakt en zonder eerlijk proces te worden vervolgd.
Ook op Harvard zijn meer Egyptenaren dan voorheen. Sommige studenten kwamen rechtstreeks van het Tahrirplein in Caïro naar de campus in Boston. Enkele prominente Egyptenaren zijn nu op Harvard als visiting fellow, onder wie comedian Bassem Yousef – door zijn populaire tv-show ook wel de ‘Jon Stewart van de Arabische wereld’ genoemd.
Egyptische studenten nodigen geregeld gastsprekers uit die een vooraanstaande rol speelden in de revoluties. Tijdens deze bijeenkomsten is de sfeer meestal gespannen. Geen foto’s, geen Twitter. Positieve tweets over de bijeenkomst kunnen leiden tot arrestaties in Egypte.
Leiderschap
Egyptische studenten komen naar Harvard om meer te leren over politiek en leiderschap. Een prominente liberaal geeft toe: ‘Wij als Egyptenaren zijn niet goed in politiek samenwerken. Als liberale oppositie waren wij daarom niet klaar om na de revolutie de macht over te nemen.’
Ook zoeken studenten naar manieren om leiderschap te tonen buiten de politiek. Veel studenten richtten ngo’s op om de situatie te verbeteren van mensen die leven onder de armoedegrens.
Oog
Medestudent Tarek stond oog in oog met een politieagent tijdens de protesten in 2011 op het Tahrirplein. De agent schoot op Tarek. Een kogel kwam in zijn gezicht.
Tarek ging van ziekenhuis naar ziekenhuis, bloedde vijf uur lang, maar geen enkel ziekenhuis durfde demonstranten te verzorgen. Uiteindelijk vond hij een ziekenhuis met genoeg moed hem te helpen. Het kostte Tarek zijn oog.
Het bracht hem op het idee een ngo op te richten die gewonde revolutionairen in contact brengt met dokters die bereid zijn te helpen. De organisatie zorgde ervoor dat meer dan tweeduizend gewonden tijdens de revolutie werden verzorgd.
Ontruiming
Na de revolutie breidde Tarek de organisatie uit. Hij richtte een dienstencentrum op waar honderden vrijwilligers lesgaven, medische zorg boden en adviseerden over ondernemerschap.
Vorige maand dwong de overheid de ngo haar pand te ontruimen, met als reden dat het ‘geen nuttige activiteiten’ uitvoerde.
Mijn medestudente Yasmin ervaart vergelijkbare obstakels. Ook zij richtte een ngo op die voedsel en onderwijs biedt in achterstandswijken. Het regime houdt haar streng in de gaten. Ze moet de naam van haar organisatie geregeld veranderen en kan via sociale media nauwelijks campagne voeren.
Selfie
Ondanks duizenden volgers zijn mijn medestudenten voorzichtig op sociale media. Ahmed vertelde mij dat als hij kritiek levert op het regime, hij direct wordt beschuldigd van allerlei complottheorieën. ‘Nu ik op Harvard zit, geloven Egyptenaren al snel dat ik voor de CIA werk.’
Laatst sprak de voormalige liberale vicepremier Mohamed ElBaradei op Harvard. Een Egyptische medestudente maakte na de lezing een selfie met hem. Ze plaatste de foto op Facebook. Een dag later belde de Egyptische politie haar op met het dringende verzoek de foto te verwijderen.
Nieuwe revolutie
Momenteel lijkt president Abdul Fatah al-Sisi de situatie in Egypte onder controle te hebben. De oppositie durft niet in opstand te komen. Gematigde burgers zijn niet bereid hun leven te riskeren in demonstraties. Veel studenten en gezinnen kunnen het zich financieel ook niet meer veroorloven.
Intussen groeit de onvrede. Volgens mijn medestudenten is de volgende revolutie een kwestie van tijd.