Zonder het door de Europeanen gewraakte Amerikaanse juridische imperialisme van de FBI was Sepp Blatter nooit in de problemen gekomen. De UEFA is niet zonder zonden.
De Werdegang van de Zwitser Sepp Blatter, president van de Fédération Internationale de Football Association, beter bekend als FIFA, leert veel over de veranderde krachtsverhoudingen in de wereld. Blatter heeft uiteindelijk zijn hand overspeeld, maar hij had een scherper oog voor het westers machtsverval dan het Westen zelf.
Sepp Blatter werd in 1936 geboren in het Zwitserse dorpje Visp in het kanton Wallis. Bij helder weer zag Sepp vanuit zijn slaapkamer de majestueuze Matterhorn oprijzen. En hij zag voor zichzelf een grootse toekomst in het verschiet liggen.
Zijn eerste stappen waren weinig glorieus.
Als voetballer bracht hij het niet verder dan de hoogste klasse van het Zwitserse amateurvoetbal. Besturen ging hem beter af. Eerst deed hij de public relations van een toerismebureau, maar spoedig werd hij de baas van de nationale ijshockeybond.
Dictator
Als voorzitter van het Zwitsers Olympisch Comité had hij invloed op de toewijzing van de Olympische Spelen. Bij de FIFA klom hij op: hij werd in 1998 voorzitter, en ontpopte zich er als dictator.
Blatter verwierf het voorzitterschap mede dankzij goedgevulde enveloppen. Steekpenningen aan Afrikaanse landen vermomde hij als ontwikkelingshulp. Het benoemen van vertrouwelingen op belangrijke posten verschafte hem rugdekking.
Blatter zag de afgelopen jaren dat de machtsverhoudingen in de wereld drastisch waren gewijzigd. Steeds meer voetbalclubs worden gesponsord door vliegtuigmaatschappijen uit het Midden-Oosten of miljardairs uit Rusland.
Real Madrid, Paris Saint-Germain, AC Milan en Arsenal krijgen geld van Emirates, Manchester City van Etihad Airways en FC Barcelona van Qatar Foundation. Andere clubs, zoals Chelsea en AS Monaco, worden gesteund door Russische miljardairs die staatsbedrijven goedkoop konden kopen onder Boris Jeltsin en met enorme winsten konden verkopen.
Blatter begreep dat opkomende landen in het Midden-Oosten en Rusland meer geld in sport konden investeren dan het stagnerende Westen. Hij zag ook dat deze landen een steeds grotere rol in de wereldpolitiek spelen. Rusland zet de toon in Oost- en Centraal-Europa. Qatars invloed in Syrië, Irak, Egypte en Libië groeit.
Hij wist zich ook verzekerd van de steun van de voetbalbestuurders in Zuid-Amerika, Afrika en Azië. Hij paaide ze met investeringen in nationale sportorganisaties, uitzendrechten en toewijzing van WK’s. Het was geen wonder dat Rusland (2018) en Qatar (2022) deze toernooien kregen toegewezen.
Hypocrisie
Voor veel westerse landen kwam dit als een schok – maar niet voor alle. Er zitten acht UEFA-leden in de FIFA. Het was niemand minder dan Michel Platini, voorzitter van de UEFA en lid van het Uitvoerend Comité van de FIFA, die de kandidatuur van Qatar steunde.
Franse bedrijven werden er niet slechter van en de zoon van Platini kreeg een leuke baan in Qatar. Veel kritiek van de UEFA op FIFA komt dus wel erg laat en is niet vrij van hypocrisie. De Jordaanse prins Ali bin al-Hussein had zich nooit gekandideerd als Platini hem niet had gevraagd. Ali zei onlangs dat als hij het zou worden, hij over vier jaar zou opstappen voor Platini. Blatter had het zelf kunnen bedenken.
Nu de toewijzing van het wereldkampioenschap aan Qatar en Rusland onder vuur ligt, begint de machtsstrijd opnieuw. De Russische president Vladimir Poetin was er als de kippen bij om nog eens te benadrukken dat de Amerikanen hun jurisdictie internationaal tot in het absurde oprekken. Hij weet dat dit argument goed valt bij de Edward Snowden-fanclub in Europa. Voetbal is buitenlandse politiek par excellence.
Wereldpolitie
Europa heeft reden om bescheiden te zijn. Het eigen juridische systeem kon Blatter immers niet tot de orde roepen. De UEFA is niet zonder zonden. Zonder het door de Europeanen gewraakte Amerikaanse juridische imperialisme van de FBI was Blatter nooit in de problemen gekomen.
Het is een vertrouwd thema. Zonder de Amerikaanse rol van wereldpolitie zou Europa zijn uitgeleverd aan de brute machtspolitiek van Rusland en de economische en militaire opmars van China.
Zonder de oprekking van de Amerikaanse nationale jurisdictie zouden de Blatters van deze wereld floreren en de Platini’s minder oppassen. De vitaliteit van Europa is nog steeds een afgeleide van die van Amerika.
Elsevier nummer 23, 6 juni 2015