De voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker houdt woensdag zijn jaarlijkse toespraak, die de ‘Staat van de Unie’ wordt genoemd. De crisis binnen de EU is volgens de Luxemburger nog niet voorbij.
‘De samenwerking moet breder en nationale belangen moeten worden opzijgeschoven,’ was de kern van zijn betoog voor het Europees Parlement.
.@JunckerEU zegt dat burgers niet meer bij de neus moeten worden genomen. Kennelijk was dat het geval. @Elsevier
— Jelte Wiersma (@ElsevierBrussel) September 14, 2016
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
‘Geen kleurloze smeltkroes’
In het gebouw van de Europese Unie (EU) ontstaan volgens hem te vaak scheuren. Net als een jaar geleden kent de EU nog altijd te weinig Unie, vindt hij, eraan toevoegend dat sommige zaken zijn verbeterd. Juncker keerde zich als vanouds sterk tegen nationalisme en populisme – die ‘geen problemen oplossen, maar ze alleen maar creëren’. Maar de Europese integratie mag tegelijkertijd ook geen ‘kleurloze smeltkroes’ worden. De werkloosheid is na de financiële en economische crisis nog altijd hoog.
Zeventig jaar na het begin stokt de Europese eenwording. De steeds verdere uitbreiding én centralisatie van de Unie maakt overal rabiate krachten los die het Europese stelsel het liefst willen slopen. Is er een uitweg tussen de uitersten?
Volgens Juncker willen de EU-burgers nu eens concrete resultaten zien, ‘en niet meer bij de neus worden genomen’. De komende twaalf maanden zijn volgens hem cruciaal om een beter Europa te scheppen. Juncker pleitte voor meer samenwerking tussen de lidstaten. ‘We moeten de verdeling tussen Oost- en West-Europa overstijgen.’ Dat zal nog een hele klus worden, aangezien landen als Hongarije, Polen en Slowakije openlijk rebelleren tegen ‘Brussel’ en het migratiebeleid van de Duitse bondskanselier Angela Merkel.
Dat zet de toekomst van de EU op het spel. Datzelfde effect kan de aangekondigde Brexit hebben – het vertrek van Groot-Brittannië uit de EU. Maar volgens Juncker vallen die gevolgen allemaal wel mee. Hij zei dat de Brexit op geen enkele manier een begin van het einde is van de Unie. Wel is het zaak om het allemaal zo goed en zo snel mogelijk te regelen, ‘zodat we verder kunnen met de EU.’ Duidelijke afspraken met de Britten zijn daarvoor onontbeerlijk, vindt Juncker.
Militair hoofdkwartier voor EU
Verder kwam hij nog met een opvallend voorstel. De EU moet namelijk een militair hoofdkwartier krijgen. De lidstaten moeten toewerken naar een gezamenlijke defensie, om te beginnen met een ‘Europees Solidariteitskorps’. ‘We kunnen niet rekenen op krachten van de afzonderlijke landen. We kunnen niet overleven zonder beter samen te werken.’
De EU-landen moeten defensiematerieel ook samen aanbesteden, want het gebrek aan samenwerking kost de EU nu miljarden euro’s, aldus de commissievoorzitter. Hiervoor wordt een Europees Defensie Fonds in het leven geroepen, om onderzoek en ontwikkeling actief te stimuleren. ‘Het is hoog tijd om van die mogelijkheid gebruik te maken.’ Juncker pleitte verder voor een Europese minister van Buitenlandse Zaken.