In de veranderende geopolitieke context waar de contouren zich van een multipolaire wereld aftekenen, dreigt Europa, vooral West-Europa, verder geïsoleerd te raken. De rol van Europa op het internationale schaakbord kan zonder anticipatie op die geopolitieke veranderingen weleens snel en definitief uitgespeeld zijn, schrijft László Marácz.
‘President-elect’ Donald Trump heeft aangegeven dat er wat hem betreft een einde is gekomen aan de unipolaire wereld, waarin Amerika na afloop van de Koude Oorlog de wereldpolitiek eenzijdig domineerde en zichzelf als morele maatstaf nam voor de globale verhoudingen. De focus zal komen te liggen op de wederopbouw en vernieuwing van de Verenigde Staten zelf.
In de nadagen van dit unipolaire tijdvak kwam het Westen zelfs op het onbezonnen idee om te gaan morrelen aan de Russische buitengrenzen en het Rusland van de geharde president Vladimir Poetin – zeker geen loepzuivere democraat – op de knieën te dwingen, desnoods militair. Deze politiek was niet alleen een gevaarlijk spel maar heeft als een boemerang gewerkt.
Rusland en de nieuwe zijderoute
De ‘rest’ heeft zich succesvol georganiseerd. Zo is er een ontluikend bondgenoot ontstaan dat bestaat uit Rusland, Turkije en Iran. Dat bondgenootschap heeft dekking van een inmiddels zeer machtig economisch achterland, namelijk China.
Meer van László Marácz
‘Wordt Orbán de Europese schakel tussen Trump en Poetin?’
China zet een deel van zijn kapitaal in om snelle verbindingen op het Euraziatisch continent te realiseren om de ‘rest’ over land te verbinden. Een nieuwe zijderoute buiten het bereik van het Westen is de nachtmerrie waarvoor de Britse vader van de Westerse geopolitiek, Halford Mackinder, al in het begin van de twintigste eeuw heeft gewaarschuwd.
Astana steekt Genève naar de vredeskroon
Extra pijnlijk voor Europa is dat zelfs waarin Europa zegt goed te zijn, namelijk internationale conflictbemiddeling, in het Syrië-conflict is overgenomen door een land dat prominent aan de nieuwe zijderoute ligt en net 25 jaar onafhankelijk is: het Kazachstan onder leiding van de veteraan-politicus president Nursultan Nazarbayev. Zijn glimmende hoofdstad Astana fungeert als heus alternatief voor Genève. En passant rekent de rest hierdoor af met Europese zedenprekerij.
Het Syrische conflict laat zien hoe effectief de door Obama-Clinton-Merkel verguisde coalitie van de rest nu al opereert. Wat de Westerse alliantie in al die jaren niet voor elkaar heeft gekregen, gebeurt nu gewoon: een wapenstilstand tussen de strijdende partijen in Syrië met uitsluiting van terroristische groeperingen. Dit laatste is een briljante zet. Het bedwingen van de jihadistische strijdgroepen in Irak is nu de verantwoordelijkheid van het Westen geworden.
Problemen door migratie en energie
Het lijkt erop dat Europa zonder politieke veranderingen verder geïsoleerd zal raken in 2017. In het oosten en zuiden ligt Europa ingesloten door conflictzones. Door verkeerde politieke inschattingen is Europa nu opeens verwikkeld in een ‘twee frontenconflict’ met Rusland én Turkije. Beide kunnen hefbomen – energie en migratie – in de richting van Europa naar willekeur hanteren.
De massamigratie kost Europa nu al vele miljarden euro’s en leidt tot onoplosbare problemen in de etnisch-religieus gepolariseerde West-Europese samenlevingen. We moeten er ook rekening mee houden dat de multipolaire wereld hogere energieprijzen zal gaan rekenen.
Tot slot heeft Europa helemaal geen mogelijkheid om voor zijn eigen defensie te zorgen. Europa zal straks voor veiligheid moeten bedelen bij de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump. De man, die wordt geminacht door de Europese politieke elite minus die van de Visegrad-landen.