De feiten: Europa discussieert over de vraag wat te doen met de Russische tegoeden
Toen Rusland in 2022 Oekraïne binnenviel, bevroor de Europese Unie direct bijna 200 miljard euro aan Russische tegoeden.
Onder meer Polen en de Baltische staten pleiten voor het confisqueren van Russische tegoeden, om die vervolgens aan Oekraïne te geven. Andere Europese landen waren daar tot nu toe geen voorstander van. Toch wordt er nu over die optie gesproken.
Belegger wordt afgeschrikt
Er kleven bezwaren aan het in beslag nemen van Russische tegoeden: het internationaal recht kan worden geschonden.
Bovendien zal confiscatie beleggers afschrikken om geld bij Europese banken te stallen. Want als de overheid zomaar beslag kan leggen, dan is je geld daar blijkbaar niet veilig.
EW’s visie: Nederland kan beter defensie-uitgaven structureel opkrikken
Door: Hella Hueck, hoofdredacteurHet klinkt lekker stevig: Europa moet zo snel mogelijk de zeker 200 miljard euro aan Russische tegoeden op westerse bankrekeningen confisqueren, om zo Oekraïne te steunen. Het Westen heeft tenslotte na de inval van Rusland de eerste stap al gezet door de rente op bevroren Russische tegoeden in te zetten voor Oekraïne. Dus waarom niet álles inpikken?
Niet op de sanctielijst
Een juridische basis hiervoor is er niet: Europa is niet in oorlog met Rusland. En van wie is dat geld precies? Het gaat om geblokkeerde transacties en tegoeden van de Russische Centrale Bank.
De Belgische zakenkrant De Tijd deed onderzoek en kwam tot de ongemakkelijke waarheid dat een groot deel van het geld toebehoort aan mensen en bedrijven die niet op een sanctielijst staan en zelfs niets met de oorlog te maken hebben. Sterker: ook westerse banken hebben bij de Russische Centrale Bank geld gestald. Dat maakt het argument van ‘de agressor betaalt’ zwak.
Daarnaast lopen we het risico weg te zinken in een juridisch moeras. Het Hof van Justitie heeft in september 2024 geoordeeld dat mensen van wie economische middelen door de sancties zijn geblokkeerd, maar die zelf op geen enkele lijst staan, recht hebben op vrijgave van hun bevroren middelen. Juist de Europese Unie, die de rechtsstaat altijd hoog in het vaandel heeft staan, moet dat nu ook waarmaken.
Wat als Rusland de bevroren tegoeden terugeist?
Er is ook een geopolitiek argument om onszelf niet al rijk te rekenen. Wat als er vredesonderhandelingen komen waaraan Oekraïne deelneemt, en Rusland eist de bevroren tegoeden terug die het Westen intussen heeft uitgegeven? En Rusland zegt: geef ons dan maar een Oekraïense provincie erbij ter compensatie?
Hooguit kan het Westen zeggen, zoals de Belgische politicoloog Sven Biscop oppert, dat de tegoeden een onderpand blijven voor als er een wapenstilstand is.
Voor nu kan de Tweede Kamer zich beter richten op de vraag hoe Nederland de defensie-uitgaven zelf structureel gaat opkrikken. Die Russische tegoeden kunnen we maar beter uit ons hoofd zetten.
Wat zeggen anderen over het confisqueren van Russische tegoeden?
Bronnen: The Economist, Financial Times- Rishi Sunak betoogt in The Economist waarom Russische tegoeden zo snel mogelijk te gelde moeten worden gemaakt voor de strijd. ‘Het is niet meer dan terecht dat Rusland, immers de agressor, opdraait voor de kosten die het zelf heeft veroorzaakt door Oekraïne binnen te vallen.’
- ‘De Russische miljarden zijn zowel militair als economisch noodzakelijk en kunnen de geopolitieke balans in Europa positief beïnvloeden,’ schrijft Philip Gordon, adviseur van Kamala Harris in de Financial Times.
- Een meerderheid van de Tweede Kamer nam in februari een motie aan om de Russische tegoeden te gebruiken voor investeringen in de Oekraïense defensie-industrie.
- Ook Geert Wilders is klip-en-klaar: ‘Geld van de agressor’ moet je confisqueren.
Europa houdt bijna 200 miljard euro aan Russische tegoeden vast, confisqueren maar?