De feiten: Na Rusland ook Oekraïne akkoord met staken aanvallen op energie-infrastructuur
Bronnen: Yahoo, Fox NewsOekraïne is akkoord met een beperkte wapenstilstand met Rusland.
Het land zal dertig dagen geen aanvallen uitvoeren op de Russische energie-infrastructuur. Dat schreef de Oekraïense president Volodymyr Zelensky woensdag 19 maart op X na een gesprek met Donald Trump.
De Amerikaanse president kwam een dag eerder hetzelfde overeen met Vladimir Poetin. De twee spraken over een volledig tijdelijk staakt-het-vuren, maar daar is het niet van gekomen.
De Russische president is vooralsnog niet bereid alle aanvallen voor dertig dagen te staken. Oekraïne toonde zich daar vorige week wel toe bereid.
Beschuldigingen van aanvallen op elkaars energie-infrastructuur
Dinsdagavond 18 maart, enkele uren na Poetins toezegging aan Trump, beschuldigden beide landen elkaar alweer van aanvallen op energie-infrastructuur.
Zo zou Rusland – naast tientallen drone-aanvallen, onder meer op een ziekenhuis – het elektriciteitsnetwerk in Sloviansk in de Oost-Oekraïense regio Donetsk hebben aangevallen. Het Kremlin beweerde dat Oekraïne een oliedepot in de zuidwestelijke Russische regio Krasnodar had aangevallen.
Woensdagochtend 19 maart bestookte Rusland volgens het Oekraïense spoorbedrijf zijn energiesysteem in de regio Dnipropetrovsk. Daarmee kwamen delen van het spoor zonder stroom te zitten.
Het Kremlin verklaarde na het gesprek dat Poetin bij Trump aandrong op een einde aan alle buitenlandse militaire hulp en het doorgeven van inlichtingen aan Kyiv. Trump sprak dat tegen: militaire hulp is niet ter sprake gekomen, zei hij tegen Fox News.
Zondag 23 maart gaan de gesprekken tussen de Verenigde Staten en Rusland verder in Jeddah, Saudi-Arabië. Daar spraken Amerika en Oekraïne vorige week met elkaar.
Internationale media: Poetin probeert Trump te bespelen
Bronnen: X, Truth Social, Bloomberg, ZDF, Wall Street Journal, Economist, TelegraphPolitieke reacties
- ‘Ik had zojuist een zeer goed telefoongesprek met president Zelensky van Oekraïne,’ schreef Trump woensdag op zijn sociale medium Truth Social. ‘We liggen goed op schema.’
- Het was ‘een positief, zeer inhoudelijk en openhartig gesprek,’ schreef Zelensky woensdag op X. ‘We geloven dat, met president Trump en onder Amerikaans leiderschap, duurzame vrede dit jaar kan worden verwezenlijkt.’
- Tegenover journalisten hekelde Zelensky dat Poetin geen onvoorwaardelijk staakt-het-vuren wil en een einde eist aan Oekraïense mobilisatie en westerse wapenleveranties. ‘Dat was al vanaf het begin zijn het ultimatum, hij is niet veranderd. Zijn hele tactiek is ons zoveel mogelijk te verzwakken.’
- De Amerikaanse gezant Steve Witkoff noemde het gesprek tussen Trump en Poetin ‘episch’. Witkoff denkt dat een staakt-het-vuren ‘binnen een paar weken’ zal worden bereikt, zei hij regen nieuwsdienst Bloomberg.
- ‘Binnen 10 minuten na zijn gesprek met de president beval Poetin de Russische troepen om geen Oekraïense energie-infrastructuur aan te vallen. En alle aanvallen van gisteravond zouden zich hebben afgespeeld voordat dat bevel was gegeven,’ zei Witkoff woensdag. ‘Ik ben geneigd te geloven dat president Poetin te goeder trouw handelt.’
- Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov, na het gesprek tussen Poetin en Trump: ‘Ik kan met grote zekerheid zeggen dat ze elkaar goed begrijpen en vertrouwen, en van plan zijn om stap voor stap toe te werken naar de normalisering van de Russisch-Amerikaanse betrekkingen.’ Hij beweert dat Oekraïne dwarsligt: ‘Helaas zien we tot nu toe geen wederkerigheid bij het regime in Kyiv. Er zijn pogingen gedaan om onze energie-infrastructuur aan te vallen.’
- De Duitse minister van Defensie Boris Pistorius reageerde woensdag sceptisch: ‘De aanvallen op civiele infrastructuur zijn niet in aantal afgenomen in de eerste nacht na dit zogenaamd cruciale en geweldige telefoongesprek,’ zei hij tegen de Duitse omroep ZDF. ‘Poetin speelt hier een spelletje, en ik weet zeker dat de Amerikaanse president niet veel langer kan toekijken.’
Reacties van deskundigen en internationale media
- ‘Cruciaal is dat Poetin erin slaagde om het voorstel voor een volledig staakt-het-vuren af te wijzen, en tegelijk de situatie in zijn voordeel om te buigen zonder concessies te doen,’ zegt de Russische politicoloog Tatiana Stanovaya (Carnegie Russia Eurasia Center) in The Wall Street Journal . Ze noemt dat ‘zeer slecht nieuws voor Oekraïne, dat steeds meer wordt behandeld als een onderhandelingstroef in dit spel’.
- De zakenkrant sprak ook William Taylor, de voormalige Amerikaanse ambassadeur in Oekraïne. Poetin heeft Trump ‘genoeg brokjes toegeworpen om te voorkomen dat hij boos werd’, zegt Taylor, nu onderzoeker bij denktank Atlantic Council. ‘Als Poetins doel is om de zaak te rekken, lijkt hij dat effectief te doen.’
- Ook het Britse weekblad The Economist ziet dat Poetin Trump probeert in te pakken: ‘Poetin lijkt Trump net genoeg te geven waarmee die kan laten zien dat hij dichter bij zijn doel komt om de drie jaar durende oorlog te beëindigen.’ Maar intussen probeert de Russische president ‘een wig te drijven tussen Amerika en Oekraïne, en blijft hij zijn bredere doel najagen om Oekraïne onder controle te krijgen’.
- ‘Is Trump de art of the deal vergeten?’ vraagt The Telegraph zich af, een verwijzing naar het boek (1987) waarin hij zijn tactieken over de kunst van het zakendoen prijsgeeft. Die zouden nu niet werken, omdat ‘Poetin geen deal zal sluiten, behalve op zijn eigen voorwaarden. Zijn weigering om een tijdelijk staakt-het-vuren te sluiten, schopt Trumps berekeningen in de war,’ schrijft de Britse krant. ‘Misschien begint het Trump te dagen dat de Russische leider hem bespeelt. Maar hoe zal hij nu reageren?’
EW’s visie: Als Poetin ook deze afspraak schendt, kan Trump niet anders dan druk opvoeren
Door: Matthijs van Schie, redacteur BuitenlandScepsis is op zijn plaats over de toezegging van Poetin dat Rusland de Oekraïense energie-infrastructuur dertig dagen niet onder vuur zal nemen. De Russische president is onbetrouwbaar en verbrak al vaak zijn beloften om Oekraïne met rust te laten.
Bovendien is het de vraag of dit energie-akkoordje wel voordelig is voor Oekraïne.
Volgens analisten die de The New York Times sprak, is moeilijk te zeggen wie van beide partijen meer voordeel heeft bij het staken van aanvallen op elkaars energie-infrastructuur. Maar gezien de sluwe Poetin ermee akkoord gaat, zal hij inschatten dat de Russische positie er niet zwakker van wordt.
Ook Poetins weigering om net als Zelensky een volledig staakt-het-vuren te accepteren, wekt weinig vertrouwen. Opnieuw een bevestiging dat Oekraïne uit is op vrede, en Rusland niet.
Het Kremlin eist grote concessies van Oekraïne voordat het overweegt de wapens neer te leggen. Zijn voorwaarde dat het Westen militaire hulp en inlichtingen aan Kyiv stopzet, is een bekentenis dat Rusland een complete wapenstilstand zou gebruiken als aanloop naar een nieuwe aanval.
Hetzelfde geldt voor Poetins eerdere eis dat Oekraïne zich niet herbewapent of opnieuw mobiliseert. ‘Als jullie niet tegen ons willen blijven vechten, waarom doen jullie er dan alles aan om ons leger te verzwakken?’ vroeg Zelensky woensdag terecht aan Rusland.
Als het Kremlin de afspraak schendt, kan dat Trump de ogen openen
Toch kan de overeenkomst een lichtpuntje betekenen. Als Moskou woord houdt en de Oekraïense energiesector inderdaad met rust laat, zitten Oekraïense burgers in elk geval voor even niet in de kou.
En als Rusland – veel waarschijnlijker – wél die afspraak schendt, kan het Trump doen inzien dat het land de vredesonderhandelingen niet serieus neemt.
Dat zou een schoffering zijn van de trotse Amerikaanse president, die in dat geval toch echt de druk op Rusland zal moeten opvoeren. Bijvoorbeeld door meer Amerikaanse militaire hulp naar Oekraïne te sturen en zware sancties tegen Rusland en diens bondgenoten af te kondigen.
Zo kan hij bewijzen dat hij niet met zich laat sollen. Wellicht is de wens de vader van de gedachte, maar de onvoorspelbare Trump is er impulsief genoeg voor.
Nog lang geen sprake van een doorbraak
Trump doet er hoe dan ook goed aan om niet dezelfde fout te maken als zijn gezant Steve Witkoff, die naar eigen zeggen ‘geneigd is te geloven dat Poetin te goeder trouw handelt’. Dat is niet het geval, zoals Zelensky Trump op 28 februari in het Witte Huis al mededeelde.
Na de tirade die Zelensky daarna moest ondergaan, zal hij blij zijn dat zijn eerstvolgende persoonlijke contact met de Trump wél positief verliep. De Oekraïense president zal voortaan wel uitkijken, zodat hij zijn Amerikaanse ambtsgenoot niet meer voor het hoofd hoofd.
Te hopen is dan ook dat hun in Trumps woorden ‘zeer goede gesprek’ een opening biedt naar betere betrekkingen tussen de Verenigde Staten en Oekraïne.
Al met al kan na Trumps telefoontjes met Poetin en Zelensky nog lang niet worden gesproken van een doorbraak. Maar het is in elk geval winst dat na 3,5 jaar oorlog de agressor voor het eerst een kleine belofte doet.
Mocht Rusland die vroeg of laat verbreken, dan zal het Trump nog duidelijker worden wie van de twee partijen net als hij écht uit is op vrede.
Trump aast op Oekraïense kerncentrale die Rusland bezet
Bron: The New York TimesTrump heeft Zelensky voorgesteld dat de Verenigde Staten bij een staakt-het-vuren Oekraïense kerncentrales overnemen. Het gaat om een soortgelijke constructie als bij de mineralendeal die Trump met Kyiv wil sluiten.
Amerikaanse winning van Oekraïense grondstoffen zou gelden als tegenprestatie voor militaire hulp van Washington aan Kyiv. Volgens het Witte Huis is de aanwezigheid van Amerikaanse bedrijven een manier om Rusland te weerhouden van aanvallen. Daarmee zou de deal moeten fungeren als een verkapte veiligheidsgarantie.
De presidenten zeiden zelf niets over Trumps verzoek in hun verklaringen op sociale media. Maar de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio en nationaal veiligheidsadviseur Mike Waltz noemen het aanbod in hun gezamenlijke verklaring na afloop van het telefoongesprek:
‘Amerikaans eigendom van die centrales zou de beste bescherming zijn voor die infrastructuur en steun voor de Oekraïense energie-infrastructuur. De Verenigde Staten zouden zeer behulpzaam kunnen zijn bij het runnen van die centrales, met onze expertise op het gebied van elektriciteit en nutsvoorzieningen.’
The New York Times meldde dinsdag al dat Trump aast op de controle over de kerncentrale in de Oost-Oekraïnse stad Zaporizja. Die centrale wordt bezet door Russische troepen en ligt midden in de frontlinie.