De feiten: Harde woorden over Europa in Nationale Veiligheidsstrategie Amerika
Bron: Nationale Veiligheidsstrategie (NSS)Vrijdag 5 december publiceerde het Witte Huis de 33 pagina’s tellende Nationale Veiligheidsstrategie (NSS). Daarin schetst de Amerikaanse regering de grote lijnen van het buitenlandbeleid voor de komende jaren. Vooral de harde woorden over Europa doen de wenkbrauwen fronsen.
Witte Huis: ‘uitwissing’ Europese beschaving dreigt
Zo spreekt de NSS bezorgd dat Europa in verval is door onvoldoende militaire uitgaven en economische stagnatie. Maar deze economische neergang zou worden overschaduwd door wat het Witte Huis ‘beschavingsuitwissing’ (‘civilizational erasure’) noemt.
Europa zou worden geplaagd door ‘activiteiten van de Europese Unie en andere transnationale lichamen die politieke vrijheid en soevereiniteit ondermijnen, migratiepolitiek die het continent transformeert en onrust veroorzaakt, censuur van vrije meningsuiting en onderdrukking van politieke oppositie, kelderende geboortecijfers en het verliest van nationale identiteiten en zelfvertrouwen’.
Regering-Trump blij met opmars ‘patriottische partijen’ in Europa
Als deze trends doorzetten, is het continent volgens het document ‘onherkenbaar in 20 jaar of minder’. De regering-Trump ziet de opmars van ‘patriottische partijen’ in veel Europese landen als een bron van optimisme.
Als het gaat om de oorlog in Oekraïne zouden Europese landen ‘onrealistische verwachtingen’ hebben. Volgens Washington is grote Amerikaanse diplomatieke betrokkenheid nodig om de door Ruslands oorlog in Oekraïne ‘diep verzwakte’ relatie tussen Europa en Rusland in goede banen te leiden.
Lees ook: Nigel Farage keert terug: de man achter Brexit wil premier worden
Een harde veroordeling van de Russische invasie staat niet in het document, de noodzaak tot teruggave van de bezette Oekraïense regio’s evenmin. Voorkomen moet volgens Washington worden dat het beeld van de NAVO als ‘voortdurende uitdijende alliantie’ realiteit wordt.
Verder moet Amerika volgens de NSS Europa in staat stellen ‘op eigen benen te staan’, onder meer door de primaire verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen defensie.
De Amerikaanse regering moet ‘verzet tegen Europa’s huidige koers cultiveren in Europese naties’, de Europese markten openstellen voor Amerikaanse goederen en diensten en ‘de gezonde landen in Centraal-, Oost- en Zuid-Europa opbouwen’ via onder meer handelsrelaties, wapenverkopen en politieke samenwerking.
Rusland en China worden door de VS ontzien
Opvallend is dat naast Rusland ook China niet openlijk vijandig wordt bejegend, maar alleen als geopolitieke en economische rivaal die niet te dominant mag worden. Niet voor niets is ‘machtsbalans’ een van de strategische kernprincipes.
De Veiligheidsstrategie spreekt zich uit tegen ‘elke unilaterale verandering van de status quo in de Straat van Taiwan’ vanwege het economische belang van het eiland, maar een actieve Amerikaanse interventie in het geval van een Chinese invasie wordt niet genoemd.
Het past in een van de centrale pijlers van de NSS: een voorkeur voor ‘non-interventionisme’. De nadruk ligt op het voorkomen van oorlogen door de afschrikking op orde te hebben.
Lees ook: Poetin waarschuwt: Moskou klaar om te vechten tegen Europa
Ook de focus op het eigen nationale belang, vrede door kracht en het primaat voor natiestaten – in plaats van transnationale organisaties als de EU of de VN – zijn bekende pijlers van Trumps America first-gedachtegoed die prominent zijn in het document.
EW's visie: Europa moet deel van Amerikaanse kritiek ter harte nemen
Door: Matthijs van Schie, redacteur BuitenlandDe snoeiharde kritiek die vicepresident JD Vance in februari al op Europa leverde in München, staat nu ook zwart op wit in de Amerikaanse Veiligheidsstrategie. Hoewel veel uitgangspunten het afgelopen jaar al waren terug te zien in het beleid van Donald Trump, vooral ten aanzien van Oekraïne, zal het hele document voor veel Europese leiders voelen als klap in het gezicht.
Nationale Veiligheidsstrategie ademt America first
Niet langer beschouwen de Verenigde Staten zich als ‘politieagent van de wereld’ die overal toeziet op vrijheid en democratie, voor zover dat geromantiseerde beeld ooit werkelijkheid is geweest.
Onder Trump is het America first: eigenbelang, invloedssferen en – mede door de nasleep van de oorlogen in Irak en Afghanistan niet geheel onbegrijpelijk – terughoudendheid om in het buitenland te interveniëren. Al kan dat laatste gezien de genadeloze luchtaanvallen op vermeende drugsboten bij Venezuela ook worden betwist.
Lees ook: Wat is beter voor Oekraïne: een oneerlijke vrede, of doorvechten?
Het is pijnlijk dat deze isolationistische neiging ook geldt voor Oekraïne, maar een verrassing kan het niet zijn dat Trump de oorlog daar ziet als een hinderlijke afleiding die hem veel tijd, aandacht en geld kost.
‘Onrealistische verwachtingen’ over Oekraïne
Dat Europa hamert op de noodzaak van een rechtvaardige vrede die Oekraïne geen grondgebied kost en Ruslands agressie-oorlog niet beloont, is moreel gezien juist. Alleen met het Russische militaire overwicht en de (ook al begrijpelijke) Europese onwil om naast wapens ook troepen te sturen, is het niet gek dat Washington spreekt van ‘onrealistische verwachtingen’.
Wel is het verontrustend dat de regering-Trump de illegale invasie van Oekraïne niet hard veroordeelt en de expansieve ambities van Vladimir Poetin onvoldoende lijkt te erkennen. Het vergroot alleen maar de noodzaak om de Europese defensie-uitgaven snel te verhogen waarop Trump al zo lang hamert.
Opmars nationalisten en populisten staat eensgezindere EU in de weg
Verontrustend is het voor Brussel ook dat het Witte Huis openlijk de opmars van ‘patriottische partijen’ steunt, al is dat gezien de herhaaldelijke steun van JD Vance en Elon Musk aan partijen als de AfD ook geen verrassing. De Duitse radicaal-rechtse partij wil, net als onder meer Rassemblement National in Frankrijk en de PVV in Nederland, de invloed van Brussel terugdringen.
Hoe machtiger zulke partijen worden, hoe moeilijker het wordt om een sterke, eensgezinde Europese Unie te vormen. En dat vergroot op het wereldtoneel uiteraard weer de dominantie van Amerika, dat zich bovendien stoort aan Brusselse regels die boetes en beperkingen opleggen aan Amerikaanse techgiganten als X – waar Musk zijn EU-haat en steun aan ‘patriotten’ fanatiek ventileert.
Lees ook: Bondskanselier Merz doorbreekt zwijgen over migratie: stopt hij zo de opmars van de AfD?
Veel Europeanen delen de Amerikaanse zorgen over hun beschaving
Toch zouden Europese leiders er goed aan doen om de Amerikaanse kritiek op de wel erg alarmistisch gestelde ‘uitwissing van de beschaving’ ter harte te nemen. Gezien de grote populariteit van nationalistische en populistische anti-immigratiepartijen in de meeste Europese landen – in Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk leiden ze zelfs de peilingen – leeft onder veel van hun eigen burgers dezelfde zorg.
Dat ‘het continent onherkenbaar zal zijn in 20 jaar of minder’ is in de Amerikaanse Veiligheidsstrategie opnieuw wel erg sterk aangezet. Maar wie weleens volksbuurten in grote West-Europese steden bezoekt, kan niet ontkennen dat immigratie (zeker uit islamitische landen) de sociale cohesie en de veiligheid vooral voor vrouwen, Joden en homo’s niet ten goede heeft veranderd. Wie daarover klaagt, verdient het door de politiek te worden gehoord in plaats van weggezet als racist.
Lees ook: Populisten op poleposition in peilingen Duitsland, Frankrijk en Verenigd Koninkrijk
Ook zinvol is het om de Amerikaanse kritiek op de regel- en belastingdruk, die volgens de NSS ‘creativiteit en bedrijvigheid ondermijnt’, serieus te nemen. Dat Europa in 1990 goed was voor 25 procent van het wereldwijde bruto binnenlands product en nu nog maar voor 14 procent, is reden om in de spiegel te kijken. Zoals vorig jaar ook al gebeurde met het rapport van Mario Draghi.
Betreurenswaardig: wel kritiek op Europa, niet op Rusland en China
Ondanks alle legitieme kritiek die er op Europa te leveren is, valt het wel degelijk te betreuren dat de Verenigde Staten zo openlijk Europa de maat nemen. Het is goed als vrienden elkaar de harde waarheid durven te vertellen, maar het steekt dat de regering-Trump zich zo veel feller uitspreekt over wat er mis is in Europese democratieën dan in dictaturen als Rusland en China.
Amerika zou moeten beseffen dat Europese democratieën ondanks al hun gebreken – die het zelf ook genoeg heeft – waardevolle vrienden zijn om autocraten en communisten in Moskou en Peking het hoofd te bieden. Dat die waarheid kennelijk niet meer vanzelfsprekend is, baart zorgen. Amerika’s Nationale Veiligheidsstrategie is een zoveelste wake-up call voor Europa.
Wie zegt wat over de Amerikaanse Veiligheidsstrategie?
Bron: Nationale Veiligheidsstrategie (NSS), X, ABC News, Tass, WNL op Zondag, FD, Wall Street Journal, The New York Times, The Economist, Knack- ‘Dit document is een routekaart om ervoor te zorgen dat Amerika de grootste en meest succesvolle natie in de geschiedenis van de mensheid blijft,’ schrijft Donald Trump in het voorwoord van de Nationale Veiligheidsstrategie. ‘In de komende jaren zullen we elke dimensie van onze nationale kracht blijven ontwikkelen – en we zullen Amerika veiliger, rijker, vrijer, groter en machtiger maken dan ooit tevoren.’
- ‘Beste Amerikaanse vrienden, Europa is jullie naaste bondgenoot, niet jullie probleem,’ schrijft de Poolse premier Donald Tusk op X. ‘En we hebben gemeenschappelijke vijanden. Zo is het tenminste de afgelopen 80 jaar geweest. We moeten hieraan vasthouden, dit is de enige redelijke strategie voor onze gemeenschappelijke veiligheid. Tenzij er iets is veranderd.’
- ‘We zijn het op veel punten eens met de analyse,’ zegt Sebastian Hille, woordvoerder van de Duitse regering. Toch is één ding voor ons duidelijk: Europa en Amerika zijn historisch gezien economisch en cultuur met elkaar verbonden en blijven nauwe partners. Maar we verwerpen de deels kritische geluiden tegen de EU, zei hij. Politieke vrijheden, waaronder het recht op vrijheid van meningsuiting, behoren tot de fundamentele waarden van de Europese Unie. We beschouwen beschuldigingen hierover meer als ideologie dan als strategie.’
- ‘De aanpassingen die we zien (…) komen grotendeels overeen met onze visie,’ zei Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov zondag volgens het Russische staatspersbureau Tass. ‘We beschouwen dit als een positieve stap.’
- ‘Het Witte Huis betreurt een “achteruitgang” van de Europese economie en waarschuwt voor een “beschavingsvernietiging” van Europa,’ schrijft Alice Weidel, leider van de Duitse AfD op X. ‘Over twintig jaar of minder zal het continent onherkenbaar zijn als de huidige trends zich voortzetten. Daarom hebben we de AfD nodig!’
- ‘Bondgenoten moeten zich als bondgenoten gedragen. We moeten elkaars soevereiniteit respecteren,’ zegt Antonio Costa, de Portugese voorzitter van de Europese Raad. ‘Europeanen delen op verschillende punten niet dezelfde visie als de Amerikanen. Dat is logisch. Wat we niet kunnen accepteren, is de dreiging van inmenging in het democratische leven van Europa.’
- ‘We weten dat deze regering zo over Europa denkt. (…) Dat Europa gered moet worden. Ik ben het niet eens met de analyse die ze hebben,’ zei demissionair minister van Buitenlandse Zaken David van Weel (VVD) bij tv-programma WNL op Zondag. ‘Het zijn apocalyptische profetieën.’
- ‘De VS is nog steeds onze grootste bondgenoot,’ zei de Estse Hoge Buitenlandvertegenwoordiger van de EU Kaja Kallas. ‘We zijn het niet altijd eens geweest over verschillende onderwerpen. Maar het algemene principe blijft overeind: we zijn de grootste bondgenoten en we moeten elkaar blijven steunen.’
- ‘Het document onderstreept de groeiende kloof tussen de VS en Europa,’ schrijft zakenkrant The Wall Street Journal. ‘Het koppelt de kritiek van hoge functionarissen van de regering-Trump op het binnenlands beleid in Europa met de vredesinspanningen van Washington in Oekraïne, waarvan veel Europese leiders vrezen dat deze ten koste zullen gaan van Kyiv.’
- ‘De veiligheidsstrategie van Trump richt zich op winst, niet op het verspreiden van democratie,’ analyseert The New York Times. ‘De nieuwe nationale veiligheidsstrategie van president Trump beschrijft een land dat zich richt op zakendoen en het terugdringen van migratie, terwijl het zich onthoudt van het vellen van een oordeel over autoritaire regimes.’
- ‘Donald Trumps sombere, onsamenhangende buitenlandbeleidstrategie,’ schrijft het Britse weekblad The Economist, dat in zijn commentaar een citaat uit de Veiligheidsstrategie van duiding voorziet: ‘“Amerika is weer sterk en wordt weer gerespecteerd – en daardoor brengen we overal ter wereld vrede.” Helaas komt die bewering van een regering die weliswaar gevreesd, gehaat en onderwerp is van een obsessie, maar die minder gerespecteerd en vertrouwd wordt dan welke Amerikaanse regering dan ook in de afgelopen decennia.’
- ‘Donald Trump heeft gelijk: West-Europa is zijn eigen graf aan het graven,’ schrijft Jonathan Holslag, columnist van het Belgische Knack. ‘Hoe lastig ik het zelf ook heb met Trump: de Amerikanen leggen vooral de vinger op de wonde. Ze leggen de breuklijnen bloot die al zichtbaar zijn, bevestigen bezorgdheden die al wijdverbreid bestaan. Europese landen moeten vooral stoppen met zeuren en aan de slag gaan.’
Dit is de Nederlander van het Jaar 2025: ‘De juiste persoon op de juiste plaats’