Op 16 september komen 27 EU-leiders bijeen in de Slowaakse hoofdstad Bratislava onder Slowaaks voorzitterschap. De leiders van de Visegrad (V4)-landen (Polen, Tsjechië, Slowakije, en Hongarije) vergaderden deze week in Warschau om de agenda’s te stroomlijnen voor de komende EU-top waarop de lijnen van de EU na de Brexit worden uitgezet.
V4-top blijkt vooral ‘anti-Duits blok’
Orbán pleit voor EU-leger: ‘Veiligheid moet prioriteit hebben’
Aan deze V4-top nam ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel deel. Merkel had zichzelf uitgenodigd en hoewel zij op het ticket van de Duitse bondskanselier verscheen, was het duidelijk dat zij zichzelf benoemd heeft tot de vertegenwoordiger van de EU. Echter, zelden zal een Duitse bondskanselier in de moderne geschiedenis van Duitsland zo de wind van voren hebben gekregen als deze week in Warschau. Het Merkelgetrouwe ZDF sprak in haar commentaar van een ‘anti-Duits blok’.
Tijdens de persconferentie voorafgaande aan de top werden de standpunten gemarkeerd. Een voor een namen de V4-leiders het woord. Merkel stond er beduusd bij en kreeg een waar spervuur van kritiek op haar opendeurbeleid te incasseren van zelfbewuste Midden-Europese politici die weigerden een blad voor de mond te nemen.
Onoverbrugbare posities
De premier van Polen, Beata Szydlo verweet Merkel de Brexit campagne over de streep geholpen te hebben met haar migratiebeleid. Deze politiek is volgens de Poolse regering te wijten aan Duitse hegemonistische politiek dat het Europese beleid ondergeschikt maakt aan Duitse belangen.
De premier van Hongarije Viktor Orbán bracht de meest uitgesproken analyse naar voren. De EU heeft haar vermogen om te anticiperen in crises, zoals de migratiecrisis verloren en houdt zich niet meer aan haar eigen regels, zoals de monetaire regelgeving en de bewaking van de buiten- en Schengengrenzen van de EU.
Bohuslav Sobotka, de premier van Tsjechië vond dat het opendeurenbeleid de Europese veiligheid in gevaar had gebracht en pleitte voor de versterking van de militaire samenwerking in Europa.
Robert Fico, de premier van Slowakije en de huidige voorzitter van de Unie was van mening dat een bevredigende oplossing van het migratiebeleid het centrale onderwerp van de top in Bratislava moet zijn en liet meteen blijken een fel tegenstander te zijn van het beleid van Merkel.
In haar reactie hield Merkel vast aan haar migratiebeleid onder verwijzing naar humaniteit en waarschuwde dat de top in Bratislava slechts een eerste stap is in de hervorming van de EU waarmee zij de inertie van de EU zelf nog eens onderstreepte.
Veto van Visegrad-landen
Szydlo benadrukte dat er een compromis nodig is om de onwrikbare standpunten tussen de V4 aan de ene kant – inmiddels de 15de economie in de wereld gemeten naar het BNP – en Duitsland en de Europese Commissie aan de andere kant te overbruggen.
De V4 wil geen concessies doen op het migratiedossier en pleit voor een verdere versterking van de zuidgrenzen van Hongarije om een meltdown van het akkoord met Turkije te kunnen opvangen. Het is duidelijk dat de V4 een veto zullen uitspreken over een gemeenschappelijk Europees migratiebeleid.
In ruil voor het laten vallen van een gemeenschappelijk Europees migratiebeleid zijn de V4 in andere domeinen bereid meer samen te werken met de EU, zoals bij de opzet van een Europees leger. Dit was en passant een briljante politieke zet op het Europese schaakbord om Duitsland verder te isoleren. Een gemeenschappelijk Europees leger is een namelijk een recent Frans voorstel van president Hollande.