Het Westen, met de Amerikanen voorop, wist niet wat ze met Syrië en IS aanmoest, en wordt nu onder de voet gelopen door Vladimir Poetin. Maar het is nog niet te laat voor een baanbrekend Syrië-beleid, schrijft Afshin Ellian.
We don’t have a strategy yet on dealing with ISIS in Syria. Don’t do stupid stuff. Dat was de militaire en politieke strategie van de Amerikaanse president Barack Obama in 2014. De strategie van het Witte Huis was dus: geen strategie. Sinds dat jaar is hierin eigenlijk niets veranderd. Wel is de werkelijkheid anders geworden. Immers, we zagen talloze aanslagen in Europa: de aanval op het satirische weekblad Charlie Hebdo, de aanslagen in Parijs waaronder op het Bataclan-theater en de aanslagen in Brussel. Ook het slagveld ziet er nu anders uit.
Regionale rust en stabiliteit
Obama had er eerder al voor kunnen kiezen om inzake Syrië samen te werken met Rusland. Dat had hij al kunnen voordat president Vladimir Poetin tot de Russische interventie overging. Dit heb ik ooit voor Elsevier.nl geschreven. De voormalige supermachten konden en moesten de noodzakelijke beslissingen nemen omtrent de Syrische burgeroorlog en de strijd tegen de jihadisten.
Iran moet zich samen voor misdadig optreden in Syrie, schreef Afsshin Ellian eerder >
Die beslissing kon dan regionale rust en stabiliteit teweegbrengen. Daarvoor was wel het afzwakken van de sancties tegen Rusland een noodzakelijke voorwaarde. In dit kader konden Moskou en Washington vervolgens ook het MH17-dossier beslechten. Maar helaas, zo is het niet gelopen.
Westen heeft geen Midden-Oostenbeleid
Het is nog niet te laat voor een baanbrekend westers beleid met betrekking tot Syrië. Het Westen moet sowieso proberen met de regionale bondgenoten of belanghebbenden tot een compromis te komen. Er zijn twee essentiële belangen voor het Westen: de strenge controle bij de buitengrenzen van de EU en de inperking van de macht van het islamitische Iran. De eerste kwestie, namelijk de grensbewaking moet binnen de EU en de NAVO worden geregeld. De tweede kwestie raakt het Midden-Oostenbeleid van het Westen – een beleid dat nu nog niet bestaat.
Laten we bij het begin beginnen: Irak. Om het land te bevrijden van IS, moet het Westen van Bagdad eisen dat het de samenwerking met de Iraanse Revolutionaire Garde stopt. Ook moet de Iraakse regering bereid zijn om de sjiitische milities te ontmantelen. Doet Bagdad dat niet, dan zou het Westen op geen enkele manier steun moeten bieden bij de strijd tegen IS. Deze logica geldt niet voor de Iraakse Koerden in Koerdistan van Irak. Zij zijn onze loyale bondgenoten en daarom moeten ze op alle mogelijke manieren worden geholpen.
Banden aanhalen met Koerdistan
In mijn scenario moeten juist de militaire en politieke betrekkingen met het Iraakse Koerdistan verder worden versterkt: in het bijzonder wanneer de gevestigde macht in Bagdad voor Teheran en Moskou kiest. Koerdistan zou dan langzamerhand een soeverein land en een partner van de NAVO worden.
Natuurlijk moet men ook hier voorwaarden stellen zoals het bestrijden van de corruptie, het versterken van de rechtsstaat en het bestrijden van de georganiseerde misdaad. Daarmee wordt dan een goed voorbeeld neergezet voor alle landen in de regio – een die navolging verdient.
Waarom bombarderen wij IS in Syrië?
Tot zover Irak. Maar wat moet er dan in Syrië gebeuren? Rusland en Iran hebben Syrië reeds toegeëigend. Daarom is het mij niet helder welk belang wij precies hebben bij een proxy-oorlog in Syrië. Tevens worstel ik met de vraag waarom we IS in Syrië bombarderen. Als Rusland in Syrië orde op zaken wil stellen, moet Poetin dat vooral gaan doen. Laat ze maar met hun Iraanse grondtroepen ‘IS-hoofdstad’ Raqqa gaan bevrijden.
Het Westen moet vooral toekijken! Amerika en de NAVO kunnen niet de politieke en militaire verantwoordelijkheid nemen voor een gebied dat door de voormalige supermacht Rusland wordt geclaimd. Deze claim wordt thans ook nog militair bekrachtigd. Syrië is een wespennest geworden. Deze onoverzichtelijkheid kan per ongeluk tot internationale gewapende conflicten leiden. En Turkije dan?
Turkije mag uit zelfbehoud in Syrië een bufferzone creëren. Dat is precies waar ze nu mee bezig zijn. Daarnaast heeft Turkije de plicht om zijn eigen grenzen te controleren. Precies zoals de EU verplicht is om haar eigen buitengrenzen te controleren. De strategie van Don’t do stupid stuff moet Amerika zo spoedig mogelijk inruilen voor een rationele strategie die ongetwijfeld harde grenzen moet trekken tussen de Russische invloedssfeer en de westerse invloedssfeer.
Want laten we wel zijn: Don’t do stupid stuff is geen strategie maar een teken van incompetentie.