De Amerikaanse VN-ambassadeur stelde vast dat het verdrijven van de Syrische president Bashar al-Assad een van de prioriteiten van de Verenigde Staten is geworden. Ook voor de Russische president Vladimir Poetin is duidelijk dat Assads houdbaarheidsdatum voorbij is. De dictator moet verdwijnen, schrijft Afshin Ellian.
Amerika raakt dieper dan ooit betrokken bij de Syrische burgeroorlog. We hebben geen strategie voor Syrië, zei president Barack Obama ooit. Een eerlijke uitspraak, nadat hij zijn eigen rode lijn voor Syrië niet wilde handhaven. Zijn opvatting werd destijds gesteund door de Amerikaanse zakenman Donald Trump. Ook als presidentskandidaat wilde Trump geen acties of verdere bemoeienis in Syrië. Nu is dit veranderd. En ook nog definitief.
De beleidswijziging zou tot stand zijn gekomen onder invloed van een foto van vergaste kinderen. Trump zou volgens The Washington Post, na het zien van die foto’s, definitief hebben besloten om zich ook tegen het regime van Assad te keren. Het zou volgens de krant passen bij Trump. Ook bij zijn dagelijkse veiligheidsbriefing vroeg hij aan de diensten om minder woorden, maar meer statistieken, grafieken en afbeeldingen te gebruiken.
Elseviers Speciale Editie: Trumps wereld Alles over zijn opmerkelijke presidentschap, zijn stijl, plannen en tactieken, de intimi van de president en zijn zakelijke imperium. Bestel hier! 
Nu zag Trump de foto’s van een Syrische vader met zijn twee doden kinderen: ‘When you kill innocent children, innocent babies, babies, little babies, with a chemical gas that is so lethal — people were shocked to hear what gas it was. That crosses many, many lines, beyond a red line — many, many lines.’ De verleiding is groot om tot de conclusie te komen dat hier slechts sprake is van een emotionele reactie en geen beleid. Op dat moment was de koning van Jordanië, Abdullah te gast in het Witte Huis. Hij is een bijzondere man, en een goed geïnformeerde leider die altijd een brug slaat tussen verschillende werelden.
De macht van de ayatollahs moet worden doorbroken
Nu presenteerde de koning bij president Trump de belangen van Arabische landen, Israël, en ook nog Rusland. Dat kunnen we opmaken uit zijn interview met The Washington Post. Hij constateert dat het islamitische Iran niet alleen via Irak of Hezbollah in Zuid-Libanon, maar ook via Syrië een buurland van diverse Arabische landen aan het worden is. De Revolutionaire Garde (Iran) is volgens de koning 70 kilometer (vanuit Syrië) ver van de Jordaanse grens. Dat ziet hij als een groot probleem. De macht van ayatollahs moeten worden doorbroken in Irak, maar vooral in Syrië. Dat is de gezamenlijke eis van Israël en Arabische landen. Teheran is het grote probleem bij het zoeken van oplossingen voor Syrië.
Wat het Russische belang betreft, heeft de koning ook een duidelijke boodschap: Assad en Iran in ruil voor de erkenning van de Krim. Dit kan alleen gebeuren als Trump en Poetin in dialoog met elkaar treden. Ook voor de Russische president Vladimir Poetin is duidelijk dat de houdbaarheidsdatum van Assad voorbij is. Terecht waarschuwt de koning van Jordanië dat als het Syrische conflict met Rusland niet wordt opgelost, een vergelijkbaar scenario zich kan voordoen in een Baltische staat. Overigens is Oekraïne nu minder belangrijk voor Rusland dan de erkenning van de Krim, aldus koning Abdullah.
Het Amerikaanse Ruslandbeleid is in werking getreden
Het Ruslandbeleid was al lang uitgedacht in het team van Trump. Chaos in het team, schijnbaar ongewenste contacten, en vooral de val van Michael Flynn waren de redenen dat het Ruslandbeleid niet in werking werd gezet. Met het symbolische bombardement op een militair vliegveld van Assad en Russen is naar alle waarschijnlijkheid het Ruslandbeleid in werking getreden. Dat heeft twee componenten: bereidheid tot militaire acties en dialoog. Dat eerste is al aangetoond. De tweede component moet nog tot stand komen.
Voor de erkenning van de Krim en het afbouwen van de sancties tegen Rusland moet Rusland de banden met Iran en Hezbollah afzwakken. En een aanvaardbaar alternatief van de kant van de pro-Russische alevieten in Damascus aan de macht brengen. Let op: dit is geen Libië-scenario. Het gaat hier om een ordentelijke machtsoverdracht.
De nieuwe overgangsleider zou uiteindelijk in gesprek moeten treden met de soennitische meerderheid in Syrië. Welke vorm de Syrische staat (of staten) zou moeten hebben, kan gaandeweg worden uitgedacht, na de definitieve verwijdering van de jihadisten. Daarbij is een keiharde garantie voor de veiligheid van Alevieten en Christenen een noodzakelijke voorwaarde. Dit kan niet gebeuren met meneer Assad en zijn familie, de oorlogsmisdadigers.
Geen politieke oplossing zo lang Assad Syrië leidt
De VN-ambassadeur van Amerika stelde vast dat het verdrijven van Bashar al-Assad een van de prioriteiten van Amerika is geworden: ‘Een politieke oplossing, in welke vorm dan ook, gaat niet lukken als Assad het land nog steeds leidt. We denken dat het afzetten van het Assad-regime onvermijdelijk is.’
Dat is precies de reden dat ik aan het begin van deze bijdrage twijfelde of slechts een paar foto’s in Washington tot een beleidswijziging hebben geleid. Sterker nog: er was helemaal geen beleid omtrent Rusland en Syrië. Deze puinhoop hebben we te danken aan president Obama.
Ik ben het eens met de Jordaanse koning dat als er nu geen dialoog tussen Amerika en Rusland plaatsheeft, dat tot gevaarlijke situaties kan leiden in het Midden-Oosten, maar ook in de rafelranden van de Europese Unie. De Russische despotische heersers neigen tot dialoog, nadat ze de reële militaire en economische dreiging hebben waargenomen. Dat leert de recente geschiedenis. Het is verbijsterend om te zien hoe Poetin na de annexatie van de Krim een pakket van problemen voor het westen heeft samengesteld om in ruil daarvoor de erkenning van deze annexatie te realiseren.
Tomahawk-raketten brachten ook een heldere boodschap voor Iran en Noord-Korea. De Syrische burgeroorlog en het Ruslandbeleid zijn met elkaar verknoopt.