Nooit eerder werden onbemande vliegtuigen zo massaal ingezet als tijdens de oorlog in Oekraïne. De inzet van zwermen onbemande vliegtuigen is een nieuwe en gruwelijke manier van oorlogvoering die binnen afzienbare tijd praktijk zal worden, schrijft Jonathan Holslag.
Terwijl soldaten net zoals in vorige eeuwen hun bloederige charges uitvoeren in de loopgraven van Oekraïne, werden onbemande vliegtuigen nooit eerder zo talrijk ingezet. De belangrijkste vernieuwing is de combinatie van grote en kleine onbemande tuigen. Dit luidt het begin in van een tijdperk van onbemande gevechtszwermen.
Of het nu gaat om een speer of een geweer, in de oorlogvoering komt het al langer aan op het treffen van de vijand op grotere afstand. In de laatste decennia gebeurde dat vooral door de inzet van raketten en onbemande vliegtuigen met raketten. Met de inzet van Predators en kleine Hellfire-raketten tegen terroristen was de oorlog in Afghanistan voor wat dat laatste betreft een kantelpunt.
Nu worden enorme aantallen kleine, goedkope drones ingezet. Het zijn vliegende granaten. Het voordeel van die tuigjes is dat zij de vijand wendbaar kunnen benaderen, in tegenstelling tot de nogal strakke baan van de meeste wapens. Het nadeel is dat het flink wat tijd en moeite kost om die drones tot bij hun doel te brengen.
Onbemande vliegtuigen bepalen onderling én autonoom doelen
Het is op dit punt dat grote spelers tot het besluit zijn gekomen dat ze veel sneller moeten bouwen aan gevechtszwermen. Zo’n zwerm telt honderden, zelfs duizenden drones die gelijktijdig over een slagveld worden gestuurd. Dankzij sensoren en artificiële intelligentie bepalen zij onderling én autonoom hun doelen.
Gevechtszwermen kunnen in de lucht worden ingezet, maar ook in het water. De Verenigde Staten werken aan zwermen razendsnelle onderwatertuigjes, die zich als zuigvissen vastklampen aan grote onderzeeboten en andere schepen kunnen omsingelen.
Beveiliging door kwantumcommunicatie?
Die zwermen blijven kwetsbaar. Aangezien onderlinge communicatie tussen de drones heel belangrijk is, worden zij een prooi voor elektronische oorlogvoering. Daarom wordt nu al gekeken naar een betere beveiliging, door kwantumcommunicatie.
Het zijn overigens niet alleen de grootmachten die van dit wapen een prioriteit maken. Ook Turkije, Iran, Israël en tal van andere landen hebben plannen. Het is een bijzonder huiveringwekkend beeld: zo’n zwerm die wordt losgelaten op een stelling of een stad: een belager zonder gezicht, een belager die onkwetsbaar lijkt. Toch zullen die gevechtszwermen veel sneller worden ingezet dat we nu voor mogelijk houden.