In de Oost-Duitse deelstaten Thüringen en Saksen heeft de AfD grote winsten geboekt. Hetzelfde dreigt op 22 september in Brandenburg. Tijd voor bezinning op het belangrijkste onderwerp: migratie, schrijft René van Rijckevorsel.
Verwijzingen naar de Tweede Wereldoorlog alom deze weken. Voor het eerst sinds WOII zijn buitenlandse troepen Russisch grondgebied binnengevallen. En 79 jaar na die oorlog haalt een partij waarvan prominente leden koketteren met het naziverleden (en Rusland) in het oosten van Duitsland ongekend veel stemmen bij verkiezingen.
Alternative für Deutschland (AfD), om die partij gaat het, wist afgelopen zondag in deelstaat Thüringen (2,1 miljoen inwoners) 32,8 procent van de stemmen te vergaren en werd de grootste, ruim voor de christen-democratische CDU (23,6 procent). In Saksen (4 miljoen) kreeg de AfD bijna 31 procent en eindigde vlak achter de CDU. Op 22 september zijn er verkiezingen in deelstaat Brandenburg (2,5 miljoen) en ook daar zal AfD hoge ogen gooien.
De SPD van de wankelende socialistische bondskanselier Olaf Scholz deed het met cijfers net boven de kiesdrempel van 5 procent bar slecht. De andere partijen in zijn coalitie (de Groenen en de liberale FDP) deden het nog slechter.
De CDU, op pole position om in september 2025 het kanselierschap over te nemen, deed het aanmerkelijk beter. Een nieuwe partij op links won eveneens fors in Thüringen en Saksen. Bündnis Sahra Wagenknecht (BSW) werd in beide deelstaten de derde partij. Net als de AfD heeft BSW een anti-immigratie-agenda. Alle partijen die pro-immigratie zijn, verloren dus fors.
Aanslagen maken AfD groot
Immigratie. Een steeds groter hoofdpijndossier voor Scholz. En voor andere Europese leiders. Een week voor de deelstaatverkiezingen vermoordde een uitgeprocedeerde Syriër van 26 in het West-Duitse Solingen op straat drie feestvierende Duitsers. Het was niet de eerste door een islamitische immigrant aangerichte slachtpartij. Ook landen als Frankrijk en België kregen recent te maken met brute aanslagen. Gebeurtenissen die partijen als AfD groot maken.
De Duitse welkomstcultuur, die CDU-kanselier Angela Merkel in 2015 introduceerde, is failliet. De samenleving was niet klaar voor de komst van miljoenen Syriërs en anderen van wie velen niks op hebben met de leefwijze van de landen waar zij welkom waren. Duitsland staat voor heel Noordwest-Europa: het welvarende, goedgelovige deel van het continent waar politici en juristen achterhaalde vluchtelingenverdragen belangrijker vinden dan de veiligheid van de eigen bevolking.
Nog altijd zijn de buitengrenzen van de Europese Unie lek. Zuidelijke landen wuiven migranten door in plaats van ze te registreren (wat ze zou verplichten om hen op te vangen). De regels, waarbij een migrant alleen aan de grens asiel kan aanvragen, leveren mensensmokkelaars miljarden op. Minderjarigen worden vooruitgestuurd omdat zij altijd asiel krijgen. Het Asielpact van de EU, dat 2026 in werking treedt, gaat dat niet veranderen. Nog steeds moeten migranten zich dan melden aan de buitengrens en minderjarigen worden uitgezonderd van strenge screening.
Maar het Europese electoraat is klaar met ‘kan niet’ en ‘mag niet’ als het gaat om het beteugelen van de komst van migranten die geen echt vluchtverhaal hebben en hun neus ophalen voor alles wat westers is. Als de regerende middenpartijen niet snel met echte maatregelen komen, zullen flankpartijen met hun vaak onfrisse ideeën groter en groter worden.
De aanhoudende illegale instroom van migranten moet op Europees niveau snel worden beperkt. De CDU wil de grenzen sluiten voor asielzoekers en een nationale noodtoestand afkondigen, in overeenstemming met de EU-verdragen. Luistert Scholz daarnaar? Ook het Nederlandse kabinet speculeert hardop over het uitroepen van de noodtoestand. Duitsland en Nederland moeten hierin samen optrekken in Brussel.