Trumps plannen voor een luxe strandresort in Gaza zorgen voor veel verontwaardiging, maar de tweestatenoplossing lijkt even onrealistisch. Wat rest is de vraag: welke stappen zijn wél haalbaar?
Alom is met grote verontwaardiging gereageerd op het door president Donald Trump losjes gepresenteerde idee om de zwaargehavende Gazastrook te ontruimen en om te bouwen tot een luxe strandresort onder Amerikaanse protectie.
Wijze Midden-Oosten-experts grepen vertwijfeld naar hun hoofd toen ze kennisnamen van deze nieuwe trumpiaanse vuurpijl. En ja, het kost weinig moeite om voor de vuist weg een flink aantal redenen te bedenken waarom dit een krankzinnige gedachte is.
Trumps eigenzinnige plannen voor Gaza
Die krankzinnigheid begint al met de gedwongen verhuizing van zo’n twee miljoen Palestijnen naar… ja waarheen eigenlijk? Geen enkel Arabisch buurland zit op zo’n mensenmassa, inclusief militante strijders, te wachten. Het met immigratie worstelende Europa evenmin.
En dan hebben we het nog niet eens over het morele aspect van zo’n grootscheepse deportatie. De ervaringen daarmee zijn niet bepaald gunstig in de regio, zoals de Armeniërs aan den lijve hebben ondervonden.
Is er een alternatief voor Trumps Gaza-idee?
Maar wat is het alternatief? Internationale diplomaten en Europese politici zullen devoot antwoorden: de tweestatenoplossing! Ja, op papier is en blijft dat de beste weg naar vrede of althans naar een constellatie die niet continu op exploderen staat.
Maar na zo’n veertig jaar duwen en trekken is die papieren werkelijkheid steeds verder van de echte komen te liggen. In plaats van dichter naar elkaar toe te groeien, zijn Israëli’s en Palestijnen steeds meer van elkaar vervreemd. Met de terreuraanval van Hamas op 7 oktober 2023 en de daaropvolgende Gaza-oorlog is de verwijdering compleet.
Palestijns leiderschap verdeeld en verzwakt
Anno 2025 is het ondenkbaar dat een Israëlische regering, ook als die zou worden geleid door gematigder politici als Benny Gantz en Yair Lapid, op afzienbare termijn zou instemmen met de oprichting van een Palestijnse staat.
Daarvoor ontbreekt ten enenmale het vertrouwen dat de Palestijnse leiders zowel de bereidheid als het gezag hebben om van die staat de vreedzame buur te maken die zich concentreert op het welzijn van zijn burgers.
De Palestijnse Autoriteit die de scepter zwaait op de Westelijke Jordaanoever, is een overwegend corrupte, door bejaarde leiders gerunde kliek met een minimum aan legitimiteit, terwijl Hamas 7 oktober 2023 nog steeds lijkt te beschouwen als een strategische meesterzet in de strijd tegen de Joodse staat.
Daarnaast is ook nog eens sprake van een diepgaande animositeit tussen de Palestijnse groeperingen onderling, die vaak haar oorsprong heeft in aloude familievetes.
Palestijnse staat blijft een geopolitieke illusie
De Palestijnen en hun bondgenoten kunnen erop wijzen dat de internationale gemeenschap zich al vaak heeft uitgesproken vóór een Palestijnse staat en dat daaraan dan ook een recht kan worden ontleend. Dat is op zichzelf juist.
Maar in het Israëlisch-Palestijnse conflict – dat zich trouwens niet in een regionaal vacuüm afspeelt – is Israël veruit de sterkste partij, die alleen zal inschikken als ze daarvan het belang inziet of als ze daartoe door onmisbare bondgenoten met sancties en andere strafmaatregelen wordt gedwongen.
Voor zo’n vergaande stap deinzen de belangrijkste bondgenoten terug. Ook die in Europa. En dat gebeurt niet slechts uit historische sympathie met de Joodse staat, maar ook omdat iedereen inziet dat een op voorhand zwakke en verdeelde Palestijnse staat een extra bron van spanning is in een regio die toch al bol staat van de conflicten. Een regio ook waar antiwesterse krachten een serieuze bedreiging vormen.
Niemand en niets is geholpen met de komst van een tweede Libanon in het Midden-Oosten.
Eerst de-escalatie, dan pas een Palestijnse staat
Dat betekent niet dat een Palestijnse staat als einddoel dient te worden verbannen uit het politieke discours. Maar het is onzinnig om alle kaarten te zetten op een project dat onder de huidige omstandigheden een fata morgana is.
Beter kunnen de diplomatieke inspanningen zich nu richten op de-escalatie, op stappen die rust brengen en levensomstandigheden verbeteren. Een proces dat uiteraard niet is gediend met de faustiaanse fantasie van een Rivièra in het Midden-Oosten.
Maar wie weet leidt de schrikreactie daarop tot grotere bereidheid in vooral de Arabische Golfstaten om schoon schip te maken (lees: Hamas te neutraliseren) en een serieuze bijdrage aan de wederopbouw van Gaza te leveren.
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
