In een soms rommelige uitzending met abrupte overgangen en minder scherpe vragen kwam zomergast Roxane van Iperen goed uit de verf. De schrijfster nam de kijker moeiteloos mee in haar verhaal, vindt Rein Sloof. De rode draad: machtsverhoudingen.
Toen Zomergasten-presentatrice Janine Abbring aan Van Iperen vroeg of ze wel eens twijfelde, was het antwoord verrassend genoeg ‘ja’. De juriste en schrijfster van bestseller’t Hooge Nest’ (2018) kon gedurende de uitzending op weinig onzekerheid worden betrapt.
In het drie uur durende interview schotelde ze de kijker fragmenten voor die te herleiden waren tot het thema macht. Zelfs een komisch fragment met kattenfilmpjes op het sociale medium TikTok ging over de invloed van Big Tech en algoritmen in ons leven. Zware kost. Even op adem komen was er nauwelijks bij.
Medeschuldigheid projecteren op slachtoffers
Overtuigend en in hoog tempo wees Van Iperen op problematische aspecten in de maatschappij. Een terugkerend element was dat daders altijd medeschuldigheid projecteren op hun slachtoffers.
Lees ook: Zo bleek uit de documentaire Fed Up dat de voedingsindustrie zichzelf niet verantwoordelijk acht voor obesitas onder kinderen. Niet de excessieve suikerconsumptie maar een gebrek aan beweging zou de grote boosdoener zijn. Ouders en kinderen zouden daarom zelf ook verantwoordelijk zijn voor het ontstane probleem.
Daarnaast kwam een fragment over de Italiaanse maffia aan bod, waarbij de wederzijdse afhankelijkheid tussen daders en slachtoffers duidelijk werd. De bevolking zou stemmen op corrupte politici en geld betalen een maffialeden in ruil voor bescherming.
Andere interpretatie van Corpus Christi
Wat ook opviel was dat Van Iperen haar fragmenten gebruikte om een breder perspectief te laten zien. Zo had ze een totaal andere interpretatie van de film Corpus Christi dan presentatrice Abbring.
De zelfbenoemde priester zou volgens haar huichelachtig zijn ondanks het feit dat hij de getraumatiseerde dorpelingen hielp. De juriste is een groot voorstander van het koesteren van waarheid en instituties. En met het wegvallen van een overheid die het gemeenschappelijk belang voor ogen heeft, zal een vacuüm ontstaan dat ruimte biedt aan ‘kwakzalvers’
Zelf probeert ze naar eigen zeggen ook dicht bij de waarheid te blijven. Zo gaf ze aan liever niet over haar jeugd te praten omdat ze van mening is dat statements als ‘moeizaam’ een eenduidig beeld zouden schetsen, dat niet strookt met de werkelijkheid.
Soms ook iets té stellig
De ‘twijfelende’ van Iperen maakte een stellige indruk. Op sommige momenten was ze iets té stellig. Zo zei ze dat in de Verenigde Staten het kapitalistische systeem niet wordt bevraagd. Terwijl uiterst linkse politici als Bernie Sanders dat geregeld doen en het debat in de Verenigde Staten – anders dan Nederland – juist fundamenteel en metapolitiek van aard is.
Lees ook: Ook kun je vraagtekens plaatsen bij de opmerking dat het consumentenkapitalisme de mens in de richting van verkeerde keuzes brengt. Een gezond eetpatroon heeft ook zeker te maken met opvoeding en eigen keuzes.
Van Iperen had in Abbring niet de beste gesprekspartner. Af en toe was het tenenkrommend om de abrupte aankondiging van een nieuw fragment aan te horen, waardoor de flow uit het programma werd gehaald.
Toch beklijft het gevoel dat Roxane van Iperen een vlijmscherpe juriste is. Zij heeft heldere ideeën over goed en kwaad en heeft het misschien wel in zich om de Nederlandse Hannah Arendt te worden.