Popkoningin Taylor Swift wordt alom verafgood. Hoe dat komt? Het buitengewone succes van een dapper en gepassioneerd rolmodel verklaard voor Frans Timmermans en andere dummies.
Frans Timmermans is een uitgesproken populist. De voorman van GroenLinks-PvdA speelt in op linkse onderbuikgevoelens, loopt mee in protestdemonstraties en verspreidt met emotionele retoriek fabeltjes over een vliegtuigramp. Ook komt hij graag volks over. In interviews belijdt hij voortdurend zijn liefde voor Roda JC en Bruce Springsteen.
Meedeinend op de culturele golven van de moderne tijd meende de Limburgse Springsteen-fan zich verrassenderwijs ook ineens in het kamp van de ‘Swifties’ te moeten scharen. Dat wil zeggen: het legioen van – vooral vrouwelijke – bewonderaars van de Amerikaanse zangeres-liedjesschrijfster Taylor Swift. Deze plotselinge omhelzing van de belangrijkste popster op aarde werd er niet geloofwaardiger op toen Timmermans in het tv-praatprogramma Op1 tot zijn schrik vragen moest beantwoorden over Swift. Hij kon geen enkele hit van haar noemen en wist evenmin hoe haar laatste tour en haar vriendje heten. Terwijl de media hierover toch in overvloedige mate informatie hebben verstrekt.
Lees verder onder de tweet
PvdA/GL-leider @F__Timmermans is een Swiftie, maar slaagt hij ook in de test van @TvanGroningen? #Op1 #WNL pic.twitter.com/htQPEzOk4V
— Op1 (@op1npo) March 29, 2024
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Swift-dummy Timmermans viel dus enorm door de mand. Op zich hoeft het geen verbazing te wekken dat iemand van zijn leeftijd niet veel weet van een 34-jarige popkoningin die vooral door de jeugd bewierookt en zelfs bijna verafgood wordt. De oude generatie verwondert zich allicht over het succes van een vrouw die het moet stellen zonder de uiterlijke schoonheid van een Shakira, de vocale kracht van een Adele, het charisma van een Beyoncé, het zelfbewustzijn van een Madonna, de dansvaardigheden van een Jennifer Lopez. Maar alleen het bekijken van twee films al levert veel inzicht in het hoe en waarom van Swifts bestijging van de Olympus van de populaire muziek.
The Eras Tour leverde 1 miljard euro op
The Eras Tour (te zien op Disney+) is de registratie van een concert tijdens de meest lucratieve tournee uit de geschiedenis. De speciale voorverkoop voor fans leidde tot zo’n massale interesse dat computersystemen op hol sloegen. De – van maart 2023 tot december 2024 durende – tour met 152 shows in volle stadions (waaronder in juli dit jaar de Johan Cruijff Arena in Amsterdam) op vijf continenten brengt zo’n 1 miljard euro op.
De film is een enorm spektakel van drieënhalf uur met een onvermoeibaar ogende ster die een devoot publiek een overzicht biedt van haar rijke oeuvre van tien studioalbums. Op drie grote, met een hellingbaan verbonden podia laat Swift de verschillende tijdperken van haar muzikale ontwikkeling de revue passeren. Nu eens paraderend in een kort jurkje en op beschaafd sexy wijze flirtend met het publiek. Dan weer in een groene cape rondwervelend in een bosachtige omgeving of feestend in baljurk.
De uitvoering van Tolerate It gaat gepaard met een toneelstuk over een ruziënd paar en bij The Last Great American Dynasty uit haar folkloristische periode zien we een mini-musical. Echt alles is uit de kast gehaald om het publiek te vermaken, om de fans waar voor hun geld te bieden.
Maar het indrukwekkendst zijn misschien nog wel de momenten waarop de bandleden en dansers even pauzeren en Swift in haar eentje achter de piano plaatsneemt. Juist dan weet ze de ruim 70.000 fans in het SoFi Stadium bij Los Angeles te ontroeren. Zoals met Champagne Problems, een intiem liedje over haar favoriete onderwerp: mislukte relaties. Dan horen we de verhalenverteller in optima forma, de getalenteerde tekstschrijver die in kort bestek een persoonlijk relaas met een universele lading kan presenteren en zo meisjes en jonge vrouwen met soortgelijke ervaringen in het hart raakt.
Aan Harvard University kunnen studenten een collegereeks volgen waarin de lyriek van Taylor Swift wordt vergeleken met die van de grote Engelse romantische dichters, zoals William Wordsworth (1770-1850). Dit is wel erg veel eer. Maar de liedjes zitten zeker knap in elkaar en de songteksten hebben een bepaalde intensiteit die des te sterker naar voren komt als de muziek minder luid klinkt.
Taylor Swift blijft benaderbaar
Swifts passie voor schrijven en componeren blijkt goed uit een andere film, die te zien is op Netflix. De documentaire Miss Americana (2020) toont beelden van een jong meisje uit Wyomissing, Pennsylvania dat niets liever wil dan zangeres worden en, geïnspireerd door countrysterren als LeAnn Rimes en Faith Hill, naar Nashville verhuizen. Terwijl ze nog op de middelbare school zit, brengt ze op haar zestiende al haar eerste album uit. De doorbraak naar het grote publiek komt drie jaar later met het mainstreampopalbum Red. Swift wordt America’s sweetheart, een braaf, lieftallig meisje dat, anders dan succesvolle collega’s als Beyoncé, benaderbaar blijft en knuffelbaar lijkt.
Miss Americana maakt duidelijk hoe de geboren pleaser, permanent hunkerend naar applaus en schouderklopjes, met dit imago worstelde. Hoe ze helemaal van slag raakte door kritiek en jaloezie, hoe verdrietig en onzeker ze werd als ze een keer niet werd genomineerd voor een Grammy Award, hoe ze zich ging uithongeren na opmerkingen over de omvang van haar buik. Tot het moment dat ze de kont tegen de krib gooide en min of meer besloot haar eigen koers te varen.
Taylor Swift gaat op allerlei fronten de strijd aan
In de documentaire van Lana Wilson komt deze geleidelijke volwassenwording mooi in beeld. Swift staat op tegen de autoriteiten, onder wie haar eigen vader, die haar voorhouden dat een zangeres zich beter niet over politieke aangelegenheden kan uitspreken omdat dit, letterlijk en figuurlijk, tot kredietverlies kan leiden. Ze spreekt zich uit tegen de reactionaire Republikeinse Senator in haar thuisstaat Tennessee en maakt haar uit voor ‘Trump met een pruik’.
Swift gaat ook op andere fronten de strijd aan. Ze sleept een deejay voor de rechter vanwege aanranding, waardoor ze eind 2017 samen met andere #MeToo-boegbeelden door Time Magazine wordt uitgeroepen tot Person of the Year. Ze haalt haar muziek van Spotify en houdt de boycot tegen het in haar ogen schraperige streamingplatform drie jaar vol.
En als ze tot haar ontzetting merkt dat de masterrechten van de liedjes op haar eerste zes albums door haar platenmaatschappij zijn verkocht, neemt ze die, onder de vlag Taylor’s version, opnieuw op. Met groot commercieel succes. Volgens het zakenblad Forbes is Swift de eerste muzikant die erin is geslaagd om op basis van liedjes en optredens alleen miljardair te worden. Wat haar in staat stelt aardig wat geld aan goede doelen te schenken.
Al twee keer Person of the Year
Eind vorig jaar riep Time Magazine Swift opnieuw uit tot Person of the Year. Deze keer stond ze alleen op de cover, met een van haar schattige katten om haar smalle nek gedrapeerd. Het tijdschrift noemde haar een ‘bron van licht’ en zag niemand anders op de planeet zo veel mensen op een positieve, inspirerende manier raken.
Grote woorden. Maar het is in elk geval duidelijk dat er slechtere rolmodellen zijn dan de hardwerkende, fatsoenlijke, gepassioneerde, dappere popartiest Taylor Swift die naar eigen zeggen de wereld tegemoet wil treden met scherpe pen, dunne huid en open hart.
Een overvolle prijzenkast
De meest besproken prijsuitreiking uit de popgeschiedenis had plaats in 2009. Toen Taylor Swift tijdens de MTV Video Music Awards werd onderscheiden, stormde Kanye West het podium op. De rapper toonde zich boos dat niet Beyoncé de prijs voor beste muziekvideo van het jaar in ontvangst mocht nemen. Het incident leidde tot een langdurige vete. West en zijn echtgenote, Kim Kardashian, schilderden Swift af als een slang. Zij was aangeslagen en hield zich een tijd stil, maar zou later op het album Reputation het slangenmotief op sarcastische wijze omarmen. In de film The Eras Tour komt het ook weer prominent terug, met een gigantische reproductie van een slang die het podium overneemt.
Na het publiekelijk uitgevochten conflict tussen de sterren ontpopte Kanye West zich als antisemitische bewonderaar van Adolf Hitler en steeg de populariteit van Swift tot ongekende hoogten. Haar prijzenkast is overvol. Bij de MTV Video Music Awards vorig jaar werd het eentonig. Swift werd uitgeroepen tot artiest van het jaar, maar won ook nog acht andere prijzen.
Bij de uitreiking van de nog prestigieuzere Grammy Awards vestigde Swift in februari dit jaar een record. Als eerste artiest wist ze voor de vierde keer de prijs voor Best Pop Vocal Album in de wacht te slepen. Op het gala kondigde ze na de bekroning voor Midnights meteen een nieuw album aan. The Tortured Poets Department zal op 19 april verschijnen.
Aan werklust ontbreekt het Swift dus zeker niet. Knap is ook haar vertoon van enthousiasme. Bij de uitreiking van elke prijs weet ze weer, aandoenlijk meisjesachtig, de indruk te wekken dat ze enorm verrast en vereerd is.
Liefdesleven in liedjes
American football is een erg populaire sport in de Verenigde Staten. De finale is het best bekeken sportevenement van het jaar. In februari trok deze Super Bowl nog meer aandacht dan normaal. Oorzaak was een amoureus avontuur van een sterspeler van één van de twee teams. Op de tribune zat Taylor Swift die sinds een half jaar een veelbesproken relatie onderhoudt met Travis Kelce van de Kansas City Chiefs. Steeds brachten de camera’s in beeld hoe zij reageerde op de prestaties van haar vriendje op het veld. De belangstelling deed hem niet echt goed, want Kelce was vrij onzichtbaar, maar de Chiefs wonnen wel.
Het paar kan geen stap zetten zonder te worden achtervolgd door de media. Zo weten lezers van The New York Post dat de beroemdheden vorige maand vakantie vierden op de Bahama’s, waar zij in hun optrekje assistentie kregen van drie huishoudsters, drie butlers en twee koks.
De vraag die de roddelpers bezighoudt, is of Kelce zich lang in de gunst van zijn vlam mag verheugen. Uitgebreid immers is de lijst van exen met wie Swift het slechts relatief kort gezellig had. Artistiek wierp dit liefdesleven vruchten af. De zangeres-liedjesschrijfster heeft de gewoonte verbroken relaties in liedjes van commentaar te voorzien. Met af en toe bittere, van enige wraakzucht getuigende teksten.
Zo komt in Dear John popartiest John Mayer aan bod met de vraag of zij voor hem niet te jong was om mee te rotzooien. En All Too Well is een triest liedje over een ongelukkig afgesloten romance met acteur Jake Gyllenhaal. Als interviewers informeren of ze niet erg veel minnaars heeft versleten, antwoordt ze dat kerels nooit een dergelijke vraag krijgen.
Weer steun voor Joe Biden?
Taylor Swift heeft 283 miljoen volgers op Instagram. Onder wie veel jongeren die zich graag laten inspireren door wat hun idool doet en zegt. Dit biedt grote mogelijkheden om politieke invloed uit te oefenen.
Hoe goed een deel van haar fans naar haar luistert, bleek vorig jaar op 19 september op National Voter Registration Day. Op deze vrije dag in de Verenigde Staten ter viering en ondersteuning van de democratie riep Swift haar volgers op Instagram op om zich via Vote.org te laten registreren als kiezer zodat ze een stem mogen uitbrengen. Met een jeugdige digitale stormloop als onmiddellijk gevolg.
Tot ergernis van de Republikeinen tonen prominente entertainers meestal een voorkeur voor de Democraten. Barbra Streisand bijvoorbeeld wordt niet moe Donald Trump verbaal aan te vallen en Bruce Springsteen maakte zelfs een boek met diens voorganger als president, Barack Obama. Deze sterren preken vooral voor eigen parochie. Zij behoren tot het kamp van de liberals, van de progressieve Amerikanen.
Bij Swift ligt het iets anders. Zij scoort zowel onder Republikeinen als Democraten goed en heeft overwegend jeugdige bewonderaars, die politiek nog niet zo vastgeroest zijn. Daarom waren de Democraten in 2020 erg blij toen zij zich in de aanloop naar de presidentsverkiezingen uitsprak voor Joe Biden en Kamala Harris.
Met spanning wordt uitgekeken naar een nieuwe politieke adhesiebetuiging van de popster. Uit een opiniepeiling van het weekblad Newsweek in januari kwam naar voren dat bij 18 procent van de Amerikaanse kiezers de neiging toeneemt op een presidentskandidaat te stemmen als deze wordt gesteund door Swift.
