De oorsprong van het grootse Woordenboek der Nederlandsche Taal.
Bij de vereniging van Nederland en België in 1815 wordt dit jaar uitvoerig stilgestaan. Zo publiceerde de culturele instelling Ons Erfdeel de boeiende bundel Het (On)Verenigd Koninkrijk. Een van de onderwerpen is de taalpolitiek van de Koning. Willem I wilde gevoelens van nationale saamhorigheid stimuleren door de eenheid van taal te bevorderen.
Na de scheiding van Nederland en België in 1830 kwam het streven naar taalkundige eenheid vooral van onderaf. Tijdens ‘Nederlandsche taal- en letterkundige congressen’ werd het belang van taalkundige samenwerking benadrukt. Veel leverden al die vergaderingen niet op.
Met één belangrijke uitzondering. Tijdens het congres van 1849 in Gent betoogde de Nederlandse taalkundige J.A. Gerth van Wijk dat er dringend een ‘Nederduitsch taelkundig woordenboek’ moest komen om de taalverwantschap tussen Noord en Zuid te bekrachtigen.
3 meter
Dat woordenboek is er inderdaad gekomen. In 1998 was het af. Toen konden Nederland én Vlaanderen trots zijn op het grootste woordenboek ter wereld. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) omvat 43 banden. Van zo’n 400.000 trefwoorden worden de geschiedenis en betekenis beschreven.
Wie al die delen in zijn boekenkast wil zetten, moet daarvoor 3 meter uittrekken. Maar gelukkig is er een onlineversie en die is nog gratis beschikbaar ook. Het WNT is een prachtig wetenschappelijk monument voor het Nederlands.
Elsevier nummer 40, 3 oktober 2015