In ‘Knight of Cups’ stelt regisseur Terrence Malick het publiek de vraag: ben je bereid om met mij mee op reis te gaan?
Van Terrence Malick is er geen tweede. De mysterieuze Amerikaanse regisseur, inmiddels 71 jaar, wordt wel het cinematografische equivalent genoemd van de Amerikaanse schrijver J.D. Salinger. Malick treedt zelden in de openbaarheid, heeft slechts een klein oeuvre, en is volstrekt compromisloos.
Ook in zijn zesde speelfilm eist hij weer veel van de kijker. Hij stelt: ben je bereid om met mij mee op reis te gaan? Dan toon ik je in non-lineaire flarden het leven van mijn hoofdpersonage. En zo niet, dan maar niet. Zo was het al met zijn bekroonde familievertelling The Tree of Life (2011), en met Knight of Cups is het niet anders.
Dat hoofdpersonage is in dit geval scenarist Rick (Christian Bale). Hij wordt in Los Angeles geplaagd door schimmen uit het verleden. Allereerst is daar zijn overleden broer Billy – Rick kan hem niet loslaten. Dan is er de getroebleerde verhouding met zijn vader Joseph (Brian Dennehy); zodra zij elkaar spreken, kan het hoog oplopen. En wie we ook ontmoeten is Barry (Wes Bentley), de jongere broer die niet wil deugen.
Luxe slavenbestaan
En dat zijn alleen nog maar de sores binnen de familiekring. Daarbovenop vindt Rick zijn bestaan in glamoureus Hollywood van een schrijnende leegte. Een parade aan mooie vrouwen, drank, drugs, dollars, want soms succes, en dat is het dan. Een soort luxe slavenbestaan. Dat besef brengt hem een existentiële crisis. Was deze film een popsong geweest, dan kwamen we ongetwijfeld uit bij Once in a Lifetime van de Talking Heads. Dezelfde schok, dezelfde neuroses.
Die dagelijkse worsteling van Rick beleven we door zijn ogen. Geregeld bevindt hij zich in een staat van delirium, en dat zie je op het scherm letterlijk terug. Met de Mexicaanse cameraman Emmanuel Lubezki – eerder van The Tree of Life, alsook Gravity en Birdman – hebben we dan ook direct de echte held van de film te pakken.
Hermetisch
Op elegante wijze laat hij zijn camera langs het strand van Santa Monica zweven, hoog door de Hollywood Hills en de straten van downtown L.A. Een visueel spektakel dat de film interessant maakt, zelfs als je de gefragmenteerde verhaallijn niet helemaal kunt vatten zonder een sociogram op schoot te hebben.
Typisch Terrence Malick, toch. Tegenstanders vinden zijn werk vaak te hermetisch, te pretentieus. Hij wil wel erg graag laten zien dat hij in 1965 aan Harvard afstudeerde in filosofie. Sta je er zo in, dan vind je Knight of Cups niets. Geef je je eraan over als aan een droom, dan kruip je op wonderlijke wijze in het hoofd van Rick. Mooi dat de regisseur ons de keuze laat.
Elsevier nummer 38, 19 september 2015