Was de videoscheidsrechter nou een zegen of een vloek?

Het WK-voetbal in Rusland was ook het toernooi van de video assistent referee. En die drukte zijn stempel, zelfs in de finale. Moeten we nou wel of niet blij zijn met de videoscheidsrechter?

De gebeurtenissen tussen de 35ste en de 38ste speelminuut van de WK-finale tussen Frankrijk en Kroatië, zondagavond in Moskou, vatten het probleem wel zo’n beetje samen. Een Kroaat kreeg een bal tegen zijn hand, de Franse spelers eisten een penalty, scheidsrechter Néstor Pitana legde contact met zijn video assistent referee (VAR).

Ondanks herhalingen en superslomo’s vanuit tig perspectieven kwamen de heren videoscheidsrechters er niet uit. Dus toog Pitana zelf naar een scherm langs het veld, wikte, woog, beschikte, aarzelde, liep nog eens terug naar het scherm, en besliste uiteindelijk: strafschop. Belaagd door Kroaten moest hij in het veld plots weer gedecideerdheid uitstralen, terwijl de wereld zojuist zijn twijfels had gezien. In de nasleep van de wedstrijd klonk hevige kritiek op Pitana’s oordeel. Zelfs Danny Makkelie, die als assistent-VAR fungeerde tijdens de finale, zei dat hij ‘de strafschop niet zou hebben gegeven‘.

Discussies eerder verhevigd dan verstomd

Wereldvoetbalbond FIFA staat niet bekend om haar vermogen tot zelfreflectie, maar zal toch moeten concluderen dat met de introductie van de VAR op dit wereldkampioenschap op zijn minst één doel niet is gehaald. Discussies over arbitrale beslissingen zijn eerder verhevigd dan verstomd.

Natuurlijk maakt de VAR het voetbal in principe rechtvaardiger. Video-assistentie vergroot de kans dat een scheidsrechter uiteindelijk tot een correct oordeel komt. Maar op de manier waarop het systeem in Rusland werd toegepast, valt wel het een en ander af te dingen.

Toeschouwer houdt niet van stil spel

Een probleem is bijvoorbeeld dat wanneer de videobeelden zo’n prominente rol krijgen, spelregels alleen nog zeer strikt kunnen worden gehanteerd. Extreem vertraagde beelden maken van een lichte aanraking een penalty-waardige tackle. En de VAR wordt – om praktische redenen – vooral aangewend om te bepalen of er een strafschop moet worden toegekend. Het resultaat is dat een overtreding die op het middenveld onbestraft zou zijn gebleven, in het strafschopgebied een penalty oplevert.

Alles kort houden dan maar, overal op het veld? Liever niet. Voetbal is óók mooi omdat er af en toe een handig schouderduwtje wordt uitgedeeld of een vliegende tackle te zien is waarbij man noch bal wordt gespaard. En geen toeschouwer zit te wachten op een wedstrijd die voortdurend stilligt.

Misschien moet de FIFA nog eens te rade gaan bij andere sporten. Bij hockey betekent een bal tegen een verdedigende voet binnen de cirkel automatisch een strafcorner. Dat is een stevige sanctie, maar niet zo desastreus als een strafbal.

Mooie taak voor #IFAB spelregelcommissie om van de vijf criteria bij hands er heel snel één van te maken. #FRAKRO #FRACROA #WKfinale pic.twitter.com/Rc9UojGX9L

— Mario van der Ende (@MariovanderEnde) 15 juli 2018

In het voetbal is hands een zeer rekbaar begrip, dat afhangt van allerlei vage en tegenstrijdige subregels. Het helpt wellicht wanneer de scheidsrechter behalve voor een penalty ook kan kiezen voor een indirecte vrije trap binnen het zestienmetergebied.

Onaf systeem hoort niet op WK

Ten slotte kun je je afvragen of het wereldkampioenschap, het allerhoogste podium, de beste plek was om het publiek te confronteren met een onaf systeem. De belangen waren te groot voor een innovatie die weliswaar beloftevol is, maar nog niet lekker werkt. De Kroaten kunnen erover meepraten.

Anderzijds heeft ook wel iets spannends, zo’n intermezzo langs de zijlijn. Rechtvaardigheid is leuk, maar dramatiek is leuker.