Het oeuvre van Roald Dahl (1916-1990) wordt herschreven door specialisten in inclusief en woke taalgebruik. Begrippen als ‘dik’, ‘lelijk’ en ‘gek’ zouden stigmatiserend zijn. Niemand zal aan dit Nieuwe Denken ontkomen, verwacht Philip van Tijn.
Nog niet zo lang geleden werd het werk van de wereldberoemde schrijfster Astrid Lindgren enigszins herschreven. Niet door Lindgren zelf, want ze was al vijftien jaar dood, maar door specialisten in inclusief en woke taalgebruik. De vader van Pippi Langkous, door Lindgren ‘negerkoning’ genoemd, werd ‘koning van de Zuidzeeën’. Dat is veel minder schadelijk voor de tere kinderzieltjes. Het was een stevige herschrijving. De tussenfase van ‘n****koning’ (met sterretjes) werd abrupt overgeslagen.
In Groningen verbood een cultureel studentencentrum onlangs een uitvoering van Samuel Beckett’s klassieker Wachten op Godot, het op twee na meest gespeelde stuk ter wereld, toen bleek dat de makers de auditie alleen wilden openstellen voor mannelijke acteurs. Precies wat Beckett zelf had bepaald en voorgeschreven, maar daarvan was de subsidiënt niet gediend. Wat dacht die Beckett wel? Verwaande Nobelprijswinnaar die, gestorven in 1989, niets van de Tijdgeest van 2023 begrijpt!
Voor de derde keer in korte tijd haalde Groningen de internationale pers, na het wangedrag van Vindicat-studenten en het stopzetten van de aardgaswinning. Maar dit haalt het niet bij het grote nieuws dat nu de wereldpers bezighoudt: het oeuvre van Roald Dahl, de wereldberoemde Britse schrijver (vooral van kinderboeken) wordt herschreven.
Beledigende boeken zijn kwetsend voor kinderzieltjes
Dahl’s uitgever Puffin, dochter van het befaamde Penguin Books, liet de bezem halen door boeken als De reuzenperzik, Sjakie en de chocoladefabriek en De fantastische meneer Vos. Ook allemaal wereldberoemd (sorry voor de herhaling), verfilmd en bedolven onder nationale en internationale prijzen.
Lees ook van Constanteyn Roelofs: Hoe ver mag je gaan als kinderboekenschrijver?
De uitgever is hierbij niet over één nacht ijs gegaan. Een heel bataljon sensitivity readers werd ingehuurd om te zorgen dat alle boeken van Dahl, na grondige bewerking, zullen voldoen aan de eisen van deze tijd. Dat betekent dat ze inclusiviteit moeten uitstralen en genderneutraal moeten zijn. Om geen fouten te maken, is nauw samengewerkt met een club die luistert naar de naam ‘Inclusive Minds’. O ja, begrippen die als beledigend kunnen worden ervaren, zijn natuurlijk helemaal uit den boze.
‘Dik’, ‘lelijk’ en ‘gek’: allemaal stigmatiserend
Tijd voor een paar aansprekende voorbeelden van de vele honderden gevallen uit de praktijk. Caspar Slok uit Sjakie en de chocoladefabriek, die zoveel van eten houdt, is niet langer meer ‘dik’, maar ‘enorm’. De Oempa Loempa’s zijn geen ‘kleine mannetjes’ meer, maar ‘kleine mensen’. Mevrouw Griezel is niet langer ‘lelijk en beestachtig’, maar enkel nog ‘beestachtig’. Of mevrouw Griezel daar zelf blij mee is, lijkt mij de vraag.
Dahl legde in De heksen uit dat heksen pruiken dragen en eigenlijk kaal zijn. Maar nu zal de kindertjes worden uitgelegd: ‘Er kunnen een heleboel andere redenen zijn waarom vrouwen pruiken dragen en daar is zeker niks mis mee’. Weer een teer kinderzieltje gered!
Zo zullen we in toekomstige drukken vergeefs zoeken naar begrippen als ‘dik’ en ‘lelijk’. Die zijn stigmatiserend, net als de begrippen ‘gek’, ‘zwart’ en ‘wit’. Dat roept bij mij de vraag op of de chocola uit de beroemde chocoladefabriek wit, bruin of zwart is, maar ik kan mijn boek niet zo gauw terugvinden. Misschien wordt het wel ‘chocola met een kleurtje’.
Dahl deugde überhaupt niet. Hij is meermalen beticht van antisemitisme. Daardoor weigerde de Royal Mint in 2016, zijn honderdste geboortejaar, een munt met zijn beeltenis te slaan. De Royal Mint week uit naar William Shakespeare, de schepper van de joodse woekeraar Shylock in De koopman van Venetië. En voor zijn schrijverscarrière was Dahl enige jaren in dienst van de beruchte CO2-uitstoter Shell, in Dar es Salaam in Tanzania. Hij had daar een aantal bedienden, ongetwijfeld met een kleurtje.
Van de heilige boeken blijft zo niet veel over
Hoe nu verder? Nieuwe horizonten doemen op, waarin sensitivity readers, bijgestaan door onverdachte instellingen als Inclusive Minds, de wereldliteratuur zullen herschrijven. Niemand zal aan het Nieuwe Denken ontkomen.
We beginnen natuurlijk met de klassieke werken. Die schone Helena uit de Ilias zal worden ontdaan van alle aspecten van een lustobject, terwijl de held Achilles non-binair wordt. In de Odyssee zal Odysseus op zijn zwerftocht nu en dan het bed met een man mogen delen, terwijl de Sirenen genderneutraal worden.
En zo komt geleidelijk de ganse wereldliteratuur aan de beurt, van Dante tot Goethe, van Voltaire tot Roth. Ze moeten wel dood zijn, want tegenspreken zit niet in de spelregels. Arme Vondel, die in zijn graf zal snikken als hij in de ITA – vroeger ook wel ‘Stadsschouwburg’ geheten – hoort schallen: ‘Vaarwel, mijn Amstelland! Verwacht een andere lhbtqia-er!’
Uiteindelijk zullen ook de heilige boeken niet ontkomen. Uit het Oude Testament verdwijnen alle vrouwonvriendelijke passages, evenals alle passages waarin gebreken een centrale rol spelen. Uit het Nieuwe Testament worden alle onbewezen wonderen en aanverwante zaken geschrapt. Er blijft dusdoende niet veel van over, maar in elk geval nog een stuk meer dan van de Koran.