De Feiten: Akkoord over fase 1 Gaza-deal: Israëlische gijzelaars komen vrij, oorlog stopt
Bron: Truth SocialBij indirecte onderhandelingen tussen Israël en Hamas in de Egyptische stad Sharm-el-Sheikh is vannacht een akkoord bereikt over de eerste fase van een vredesdeal in Gaza.
Het Israëlische leger trekt zich terug, gijzelaars vrij
Onder bemiddeling van de Verenigde Staten en Qatar is afgesproken dat de oorlog in Gaza stopt, het Israëlische leger zich terugtrekt tot achter een demarcatielijn en alle 48 gijzelaars teruggaan: de lichamen van de 28 dode gijzelaars worden overgedragen, de 20 nog levende gijzelaars komen vrij.
Tegelijk keren zo’n 2.000 Palestijnen die gevangen zitten in Israël terug naar Gaza, onder wie veel levenslang veroordeelde terroristen. En alle beperkingen op noodhulp naar de Gazastrook worden opgeheven.
Oppositie steunt plan
Het plan wordt volgens bronnen rond de onderhandelaars later vandaag officieel ondertekend. Donderdagmiddag vanaf 16.00 uur legt de Israëlische premier Benjamin Netanyahu de deal voor aan zijn veiligheidskabinet en zijn regering.
Als Netanyahu’s radicaal-rechtse coalitiepartners het plan niet steunen, heeft de oppositie aangegeven dat wel te doen. Bij instemming zouden de gevechten direct moeten stoppen en trekt het Israëlische leger zich binnen 24 uur terug.
Wanneer worden de gijzelaars precies vrijgelaten?
Over het precieze moment waarop de gijzelaars worden vrijgelaten, gaan verschillende berichten rond. Volgens persbureau Reuters laat Hamas de twintig gegijzelde Israëliërs die nog leven vrij tussen zaterdag en maandag.
Hun vrijlating zou gelijktijdig moeten plaatsvinden met de terugkeer van de Palestijnse gevangenen naar Gaza.
Uitvoering Trumps twintigpuntenplan onduidelijk
Onduidelijk is nog hoe het verdergaat met de uitvoering van de rest van Trumps twintigpuntenplan, waarmee Israël vorige week akkoord ging maar Hamas nog niet.
Volgens dat plan moet Hamas de wapens opgeven en komt er in Gaza een tijdelijke overgangsregering onder toezicht van een zogenoemd Vredesbestuur, met daar in onder anderen de Britse oud-premier Tony Blair.
EW's visie: Trump verdient lof, maar toekomstige rol Hamas blijft vraagteken
Door: Matthijs van Schie, redacteur BuitenlandHet is voor alle partijen een grote opluchting dat er een einde lijkt te komen aan de gruwelijke oorlog die Hamas ruim twee jaar geleden begon, met tienduizenden doden tot gevolg.
Zowel de families van de Israëlische gijzelaars als de Palestijnen in Gaza vieren feest op straat en zijn Donald Trump dankbaar dat een einde aan de ellende in zicht is.
Wat was beslissend?
Het is moeilijk te zeggen wat de doorslag heeft gegeven. Mogelijk was het de onverwacht snelle opmars van het Israëlische leger in Gaza-Stad, waardoor de militaire druk op Hamas werd opgevoerd.
Het kan ook een indirect gevolg zijn van de alom bekritiseerde aanval van Israël op Hamas-doelen in Doha, vandaag precies een maand geleden.
Trump dwong Netanyahu spijt te betuigen
Daarna kon Trump de vredestichter zijn: hij dwong Netanyahu om spijt te betuigen aan Qatar, dat zich op zijn beurt schaarde achter zijn twintigpuntenplan dat Hamas voor het eerst écht in de hoek dreef.
Wat de hoofdoorzaak ook moge zijn, de Amerikaanse president verdient lof voor het bereiken van wat ruim een jaar lang onmogelijk leek.
Hamas bereid tot vrijlating gijzelaars
Hamas is eindelijk bereid tot vrijlating van alle resterende gijzelaars, door velen op smakeloze wijze betiteld als ‘troefkaart’ die de terreurgroep nooit uit handen zou geven.
En Israël heeft ermee ingestemd de oorlog niet te zullen hervatten, ervan uitgaand dat Hamas wordt ontwapend en geen rol krijgt in het toekomstige bestuur van Gaza.
Wat gebeurt er met Hamas?
Hoewel het optimisme over de deal begrijpelijk en terecht is, blijven er vragen over de toekomstige rol van Hamas. Als de jihadisten die van Gaza een terreurnest vol tunnels en wapens maakten, níet definitief van het toneel verdwijnen, zal deze deal op lange termijn niet meer betekenen dan een tijdelijke wapenstilstand.
In een verklaring zegt de terreurgroep weliswaar Trumps plan te steunen, maar schrijft ze niets over het inleveren van de wapens. Ook is Hamas naar eigen zeggen vastbesloten dat het onderdeel zal zijn van ‘een alomvattend Palestijns nationaal kader’ dat besluit over de toekomst van Gaza.
Hamas een vreedzame rol? Een illusie
Het is een illusie om te denken dat Hamas een vreedzame rol kan spelen. Onder de vele honderden Palestijnse strijders die in ruil voor enkele tientallen Israëlische gijzelaars naar Gaza terugkeren, zijn tal van aanslagplegers die levenslang vastzaten.
Waarom zouden zij niet het voorbeeld willen volgen van Yahya Sinwar, die in 2011 vrijkwam bij een vergelijkbare ruildeal om daarna het bloedbad van 7 oktober 2023 te beramen?
Hamas in het Gaza-bestuur?
Om een herhaling van dat scenario te voorkomen, zou elke rol voor Hamas in het naoorlogse Gaza-bestuur dus onbespreekbaar moeten zijn. Te hopen is dat de Verenigde Staten en de Arabische landen bij toekomstige onderhandelingen stevig daarop blijven hameren.
Voor de Amerikaanse president zal die cruciale toekomstvraag van later zorg zijn. Hij zal vol verwachting uitkijken naar de bekendmaking van de winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede morgen, waarvoor de Gaza-deal dus geen dag te vroeg komt. De prijs zou Trump toekomen, al is de vraag of het procedureel nog wel mogelijk is dat hij hem wint.
Veel vragen resteren
Toch betekent zo’n vredesprijs nog lang geen permanente vrede – voor zover die al mogelijk is in het Midden-Oosten. Levert Hamas de wapens echt in? Komt dat internationale vredesbestuur er? Wie gaat de wederopbouw van de verwoeste Gazastrook betalen? En waar gaan de Gazanen in de tussentijd wonen?
Over die vragen zal nog lang met enorme inspanningen moeten worden onderhandeld. Maar vooralsnog overheerst opluchting. Er gloort letterlijk en figuurlijk licht aan het einde van de tunnel.
Wie zegt wat over de Gaza-deal?
Bron: X- De Amerikaanse president Donald Trump kondigde het akkoord als eerste aan op Truth Social: ‘Ik ben erg trots om aan te kondigen dat Israël en Hamas allebei de eerste fase van een vredesplan hebben ondertekend. Dit betekent dat ALLE gijzelaars snel worden vrijgelaten en dat Israël zijn troepen terugtrekt tot een afgesproken lijn. De eerste stappen naar een sterke, duurzame en eeuwigdurende vrede. Alle partijen zullen eerlijk worden behandeld. Dit is een GEWELDIGE dag voor de Arabische- en moslimwereld, Israël, de omliggende landen en de Verenigde Staten van Amerika, en we danken de bemiddelaars uit Qatar, Egypte en Turkije, die samen met ons deze historische en ongekende gebeurtenis hebben mogelijk gemaakt. De vredesstichters zijn gezegend!’
- De Israëlische premier Benjamin Netanyahu op X: ‘Met de goedkeuring van de eerste fase van het plan zullen al onze gijzelaars naar huis worden gebracht. Dit is een diplomatiek succes en een nationale en morele overwinning voor de staat Israël. Vanaf het begin heb ik duidelijk gemaakt: we zullen niet rusten totdat alle gijzelaars zijn teruggekeerd en al onze doelen zijn bereikt. Dankzij standvastige vastberadenheid, krachtige militaire acties en de grote inspanningen van onze goede vriend en bondgenoot president Trump, hebben we dit cruciale keerpunt bereikt.’
- Hamas in een verklaring: ‘Wij spreken onze diepe waardering uit voor onze bemiddelende broeders in Qatar, Egypte en Turkije. Ook waarderen wij de inspanningen van de Amerikaanse president Donald Trump om de oorlog permanent te beëindigen en de volledige terugtrekking van de bezettingstroepen uit Gaza te garanderen. Wij roepen president Trump en alle Arabische, islamitische en internationale partijen op om ervoor te zorgen dat de Israëlische regering haar verplichtingen onder deze overeenkomst volledig nakomt en dat zij haar verplichtingen niet mag ontwijken of uitstellen.’
- Premier Dick Schoof op X: ‘De aankondiging van een akkoord over een staakt-het-vuren in Gaza is een langverwachte doorbraak. Dit zou een einde kunnen betekenen aan het lijden van zo velen: de gijzelaars en hun familie en de bevolking van Gaza. Nu moet het akkoord zo snel mogelijk uitgevoerd worden zodat alle gijzelaars worden vrijgelaten en humanitaire hulp voor Gaza massaal toeneemt. En dit akkoord moet een stap zijn richting een duurzame en rechtvaardige vrede. Veel dank aan president Trump voor zijn vredesplan, en aan de inzet van Egypte, Qatar en Turkije.’
- De Turkse president Recepp Tayyip Erdogan op X: ‘Bij deze gelegenheid breng ik mijn hartelijke groeten over aan mijn Palestijnse broeders en zusters die de afgelopen twee jaar onbeschrijfelijk veel pijn hebben geleden, die onder onmenselijke omstandigheden hebben gestreden voor hun leven en hun waardigheid, die hun kinderen, moeders, vaders, familieleden en vrienden hebben verloren en die ondanks alle tragedies die ze hebben meegemaakt, hun waardige houding niet hebben verloren.’
- De Franse president Emmanuel Macron op X: ‘Ik ben blij met de overeenkomst die gisteravond is bereikt over de vrijlating van de gijzelaars en het staakt-het-vuren in Gaza. Ik prijs ook de inspanningen van president Donald Trump en de bemiddelaars in Qatar, Egypte en Turkije die hebben geholpen dit mogelijk te maken. Ik roep alle partijen op zich strikt aan de voorwaarden hiervan te houden. Deze overeenkomst moet het einde van de oorlog en het begin van een politieke oplossing op basis van de tweestatenoplossing markeren.’
- De Duitse bondskanselier Friedrich Merz op X: ‘De eerste stappen van de overeenkomst tussen Israël en Hamas zijn bemoedigend. Ze bieden nieuwe hoop – voor de gijzelaars en hun families, voor de mensen in Gaza en voor de hele regio.Voor het eerst in lange tijd is er een reëel vooruitzicht op vrede in de regio. We roepen alle partijen op hun beloften na te komen, de oorlog te beëindigen en de weg vrij te maken voor duurzame vrede. Duitsland zal dit proces krachtig blijven steunen.’
- De Italiaanse premier Giorgia Meloni op X: ‘Deze overeenkomst en het bredere pad dat het Trump-plan uitstippelt, vormen een unieke kans om dit conflict te beëindigen en moeten worden gegrepen. Ik dring er daarom bij alle partijen op aan de reeds overeengekomen maatregelen volledig te respecteren en te werken aan de snelle implementatie van de volgende stappen die in het Vredesplan zijn voorzien. Italië zal de inspanningen van de bemiddelaars blijven steunen en staat klaar om bij te dragen aan de stabilisatie, wederopbouw en ontwikkeling van Gaza.’
- Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen op X: ‘De EU zal de snelle en veilige levering van humanitaire hulp aan Gaza blijven ondersteunen. En wanneer de tijd rijp is, staan we klaar om te helpen bij het herstel en de wederopbouw. Vandaag moeten we de kans grijpen. Het is de kans om een geloofwaardig politiek pad naar duurzame vrede en veiligheid te creëren. Een pad dat stevig verankerd is in de tweestatenoplossing.’
Dat Hamas zo snel ‘ja’ zegt tegen Trumps plan is verdacht