Wat zijn kiesmannen? Alles over het Amerikaanse Electoral College 

Wat zijn kiesmannen, hoe worden ze verdeeld over de Amerikaanse staten? Lees hier alles over het Electoral College.

Het Electoral College is misschien wel het meest over het hoofd geziene onderdeel van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Toch speelt dit kiescollege een hoofdrol in de formele procedure voor het presidentschap, maar ook in de campagnestrategie van iedere serieuze presidentskandidaat.

1. Wat zijn kiesmannen?

2. Hoe worden kiesmannen gekozen?

3. Hoeveel kiesmannen zijn er?

4. Wat is het aantal kiesmannen per staat?

5. Hoeveel kiesmannen zijn nodig om te winnen?

6. Hoe is het Electoral College ontstaan?

1. Wat zijn kiesmannen?

Wat is een kiesman? Op de dag van de presidentsverkiezingen kiezen Amerikanen niet hun president, maar een college van kiesmannen (het ‘Electoral College’) dat pas enige tijd later de president kiest.

Hoewel ze in het Nederlands kiesmannen genoemd worden, kunnen deze ‘electors’ ook vrouwen zijn.

De betekenis deze functionarissen voor het systeem van de Amerikaanse presidentsverkiezingen wordt vaak over het hoofd gezien, maar is essentieel. In feite kennen de Verenigde Staten een getrapt systeem en geen directe presidentsverkiezingen.

2. Hoe worden kiesmannen gekozen?

Amerikaanse kiezers stemmen bij de presidentsverkiezingen in hun eigen staat op een kiesman. Het is bekend op welke presidentskandidaat deze kiesman wil stemmen. Wanneer een presidentskandidaat meer dan de helft van het aantal stemmen in een staat krijgt, wint deze de stemmen van iedere kiesman in die staat.

‘The winner takes all’ dus. Dit systeem heet dan ook het ‘winner takes all’ systeem. Een uitzondering vormen Nebraska en Maine, waar de stemverdeling proportioneel is.

3. Hoeveel kiesmannen zijn er?

Er zijn 538 kiesmannen. Dat is evenveel als het aantal senatoren (100) plus het aantal leden van het Huis van Afgevaardigden (435), plus drie ‘electors’ voor Washington D.C.

4. Wat is het aantal kiesmannen per staat?

Het aantal kiesmannen per staat is minimaal drie en maximaal 55. Een staat kan maximaal 53 kiesdistricten voor het Congres (en dus maximaal 53 afgevaardigden) hebben en minimaal één. Verder wordt iedere staat vertegenwoordigd door twee senatoren.

Californië is de staat met de grootste bevolking en heeft dan ook de meeste ‘electors’: 54. Vermont is met minder dan een miljoen inwoners de kleinste en beschikt er over slechts 3.

De verdeling per staat is sinds 2020 en tot de volgende volkstelling in 2030 als volgt (de toe- of afname per staat t.o.v. de vorige verdeling is tussen haakjes weergegeven):

Californië – 54 (-1)	Pennsylvania – 19 (-1)	New Jersey – 14	Massachusetts – 11
Texas – 40 (+2)	Ohio – 17 (-1)	Virginia – 13	Tennessee – 11
Florida – 30 (+1)	Georgia – 16	Washington – 12	Colorado – 10 (+1)
New York – 28 (-1)	North Carolina – 16 (+1)	Arizona – 11	Maryland – 10
Illinois – 19 (-1)	Michigan – 15 (-1)	Indiana – 11	Minnesota – 10
Louisiana – 8	Iowa – 6	Nebraska – 5	Montana – 4 (+1)
Oregon – 8 (+1)	Kansas – 6	New Mexico – 5	New Hampshire – 4
Connecticut – 7	Mississippi – 6	Hawaï – 4	Rhode Island – 4
Oklahoma – 7	Nevada – 6	Idaho – 4	West Virginia – 4 (-1)
Arkansas – 6	Utah – 6	Maine – 4	Alaska – 3
Wyoming – 3	Vermont – 3	South Dakota – 3	North Dakota – 3
District of Columbia – 3	Delaware – 3	Kentucky – 8	South Carolina – 9
Alabama – 9	Wisconsin – 10	Missouri – 10

5. Hoeveel kiesmannen zijn nodig om te winnen?

Als een presidentskandidaat 270 kiesmannen weet te winnen, kan verwacht worden dat deze de verkiezingen wint. In theorie kan een kiesman op een andere kandidaat stemmen dan hij zou moeten doen. Een ontrouw lid van het kiescollege staat bekend onder de term faithless elector.

Tenzij een kandidaat bijvoorbeeld overlijdt, is een afwijkende stem strafbaar dan wel ongeldig. Zulks is afhankelijk van de wetgeving van de betreffende staat.

6. Hoe is het Electoral College ontstaan?

De oorsprong van het Electoral College gaat terug op zuidelijke staten, waar eind achttiende eeuw mensen werden geëxploiteerd als slaaf. In 1787 werd bepaald dat elke slaaf voor 3/5 meetelde voor het aantal kiesmannen waarop een staat recht had. Op die manier kon een staat aan vrouwen en mensen met een zwarte huidskleur het stemrecht ontzeggen zonder aan macht in te boeten.