Links is lyrisch over het idee: gratis geld voor iedereen. Op zondag 5 juni zal er een referendum in Zwitserland gehouden worden over de invoering van het basisinkomen.
De Zwitserse bevolking mag dan beslissen of iedereen in het land omgerekend, en naar Nederlandse normen vertaald, tussen de 1.000 en 1.500 euro per maand op de bankrekening krijgt.
Volgens de peilingen is 71 procent van de bevolking tegen het basisinkomen, maar de opkomst bij Zwitserse referenda is moeilijk te voorspellen. Het is niet het enige land waar over het basisinkomen gediscussieerd wordt. Zo staat in Finland een landelijk experiment gepland.
In Nederland gebeurt dat begin 2017 ook, op lokaal niveau. De aanpak van deze proef verschilt echter wezenlijk van het oorspronkelijke idee van wat het basisinkomen inhoudt. De proef wordt namelijk alleen uitgevoerd onder mensen met een bijstandsuitkering.
Basisinkomen?
Het basisinkomen is het idee dat iedere inwoner van een land per maand geld van de overheid krijgt zonder daar ook maar iets voor te hoeven doen. Het idee is dat als mensen zich geen zorgen meer hoeven te maken over hun levensonderhoud, zij uit eigen initiatief zullen gaan werken en zo toch een bijdrage aan de maatschappij zullen leveren.
Misplaatste beloning
Het experiment dat begin volgend jaar in Utrecht uitgevoerd zal worden zal zich echter alleen op mensen in de bijstand richten. De strenge eisen aan hun uitkering worden versoepeld. Zo mogen ze bijverdienen.
Hoe eerlijk is dit tegenover iemand die vijf dagen per week iedere ochtend om 7.00 uur opstaat om naar zijn werk te gaan, ook voor een minimumloon? In het experiment gaat het niet meer om een basisinkomen maar om versoepeling van een bijstandsuitkering. Deze aanpak is unfair en geeft een volstrekt verkeerd signaal, zegt Jean Dohmen, chef economie van Elsevier.
Onbetaalbaar
Om iedereen in Nederland te voorzien van een basisinkomen kost geld. Veel geld. De overheid kan dat betalen. Hogere belastingen zullen het gevolg zijn.
Het is de vraag of mensen extra willen gaan werken. Door de hoge belastingtarieven zal het onaantrekkelijk worden om te gaan werken omdat je uiteindelijk maar weinig geld overhoudt.
Het idee klinkt mooi maar is weinig realistisch.