De euro zou de deelnemende landen dichter bij elkaar brengen en hun economieën versterken. Volgens econoom en nobelprijswinnaar Joseph E. Stiglitz is daar, zeventien jaar na de invoering, bar weinig van terechtgekomen.
In zijn nieuwe boek, The Euro: how a common currency threatens the future of Europe, schetst Stiglitz een pessimistisch beeld van de Europese gemeenschappelijke munt. Vier observaties van de voormalig hoofdeconoom van de Wereldbank over de (gebroken) beloftes rond de euro.
Michiel Dijkstra: Quitaly, graag: laat Italië uit de euro stappen
- ‘Welvaart voor Europa’
Stiglitz noemt de oprichting van de euro tegen The New York Times ‘een tragische mislukking’ en ‘een van de belangrijkste redenen voor de uiterst slechte economische prestaties van de landen in de eurozone sinds het uitbreken van de crisis’. Het is een politieke munt gebleken, met beleid dat werd ingegeven door de belangen van machtige lidstaten. Over de fundamentele tekortkomingen werd en wordt niet serieus nagedacht, aldus Stiglitz.
- ‘Meer economische gelijkheid’
‘Brussel’ dacht de euro tot een succes te kunnen maken als iedereen zich maar aan strikte fiscale regels zou houden. Dat bleek niet voor alle lidstaten – die economisch nogal van elkaar verschillen – te werken, zegt Stiglitz, want voor de crisis stonden landen als Spanje en Ierland er qua overheidstekorten nog goed voor. Toch werden zij de voornaamste slachtoffers van de crisis. Ook de jaren na 2008 bleef de EU hameren op bezuinigingen, waardoor de betreffende economieën werden verwoest. Stiglitz concludeert: verschillen tussen de eurozone-landen werden niet kleiner, juist groter door de overkoepelende munt.
- ‘Geen conflicten meer tussen EU-lidstaten’
Als de euro iets heeft teweeggebracht, is het juist meer verdeeldheid onder de landen die eraan meedoen. De belangrijkste splitsing, volgens Stiglitz, is die tussen schuldeisers en schuldenaars. Kijk naar Duitsland en Griekenland. ‘De Grieken zeggen dat ze de Tweede Wereldoorlog herleven, Duitsers noemen de Grieken lui,’ vat Stiglitz de beschuldigingen over en weer.
- Oplossing: een vriendschappelijke echtscheiding
Stiglitz noemt drie mogelijke oplossingen voor de crisis waarin de Europese munt zich bevindt. Naast fundamentele aanpassingen aan het Stabiliteits- en Groeipact en een nieuw monetair systeem dat veel flexibeler is, houdt de econoom rekening met een ontmanteling van de euro. Hij voorspelt dat als niets verandert, binnen een paar jaar er genoeg steun is in sommige lidstaten om uit de euro te stappen. ‘Dan zal het ontrafelen van de eurozone echt beginnen.’
Het nieuwe boek van Stiglitz is vanaf augustus te koop.