De euro en de eurozone zijn niet houdbaar als de eurolanden economisch niet dichter bij elkaar komen, concludeert de Europese Commissie. Naar aanleiding van een reflectienota van de Commissie ligt een reeks controversiële voorstellen op tafel om de eurozone te redden.
Vijftien jaar na het invoeren van de euro, is het tijd voor een nieuwe kijk op de eurozone. Na de financiële crisis zijn de eurolanden jarenlang verwikkeld geraakt in een eurocrisis. Het draagvlak is klein, en ook de Europese Commissie ziet dat er iets moet veranderen om de muntunie te redden.
Lees verder: ook banken waarschuwen voor einde eurozone
‘Lehman-techniek’
In eerste instantie moeten staatsobligaties van verschillende eurolanden worden gebundeld en doorverkocht. Dit bundelen van ‘zwakke’ en ‘sterke’ staatsleningen, wordt – niet onterecht – vergeleken met de manier waarop banken als Lehman Brothers voorafgaand aan de financiële crisis verschillende slechte leningen (leningen die niet worden terugbetaald, zoals bijvoorbeeld subprime mortgages) verpakten in pakketten die aantrekkelijker zijn voor investeerders.
De verkoop van de bundeling van staatsobligaties kan de euro flink versterken. Als het plan doorgaat, moeten de obligaties op de markt worden gebracht via commerciële banken, of een extra EU-instituut.
Uiteindelijk kan de Europese Unie er ook voor kiezen om gemeenschappelijke staatsobligaties te verkopen. Het verkopen van zogenoemde eurobonds is met afstand het meest controversiële plan dat op tafel ligt. Tijdens de Franse verkiezingscampagne begin dit jaar werd lang gesteld dat Emmanuel Macron een groot voorstander is van deze ‘eurobonds’. Critici zeggen dat de Europese Unie met het introduceren van deze gemeenschappelijke schuldpapieren een eerste stap doet naar het invoeren van een gemeenschappelijke schuld, waarvoor alle eurolanden verantwoordelijk zijn.
Europese minister van Financiën
Ook Macrons wens voor een nauwere economische samenwerking tussen eurolanden, inclusief officiële instituties, zou weleens kunnen uitkomen. Zo wordt geopperd de baan van de eurogroepvoorzitter – een ambt dat op dit moment wordt bekleed door demissionair minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) – een fulltime-positie te maken.
De positie van Dijsselbloem wordt in dat geval gefuseerd met de positie van de eurocommissaris voor de Economische en Monetaire Unie (EMU). De persoon die deze positie bekleedt, wordt uiteindelijk misschien zelfs de Europese minister van Financiën.
Uit het weekblad: alleen een bescheiden EU die teruggaat naar de kern van economische samenwerking zal de stormen overleven
De ministers van Financiën van eurolanden vormen nu samen de eurogroep, een informele groep die vooral met andere instanties en politici onderhandelt. Deze groep moet officieel worden erkend, en meer draagkracht krijgen, als het aan de Europese Commissie ligt.
Toekomst van Europa
Brussel ziet nauwere economische samenwerking als belangrijk aspect van de Toekomst van Europa, zoals is uitgezet in een blauwdruk die begin dit jaar werd gepubliceerd. In het plan wordt een deel van de macht van de Europese Commissie naar de eurogroep verplaatst. Mogelijk krijgt deze groep er ook nog macht bij, die normaal niet aan Brussel werd toegekend.
Politici die zich ergeren aan de uitdijende macht van de Europese Unie, kijken hoopvol naar de kanttekening bij het rapport dat een deel van de voorstellen ‘alleen is voorbestemd voor de prullenbak’.