Huiseigenaren zijn niet te spreken over het afbouwen van hun fiscale voordelen. Bouwers en makelaars missen concrete plannen om problemen op de huizenmarkt aan te pakken.
Het Regeerakkoord voor Rutte III was nog maar net naar de drukker gestuurd, toen de vier coalitiepartners al met hun eerste wijziging kwamen.
Het afbouwen van de vrijstelling van het eigenwoningforfait voor huizenbezitters die geen of een geringe hypotheekschuld hebben, zal niet over twintig maar over dertig jaar worden uitgesmeerd. Daarmee zwichtte het kabinet al ten dele voor de eerste kritiek voordat het überhaupt begonnen was.
Aflosboete is slecht voor vertrouwen in overheid, schrijft Jean Dohmen
Pijnlijke maatregel
De Vereniging Eigen Huis (VEH), die de belangen van huiseigenaren behartigt, spreekt van een ‘pijnlijke maatregel die nu iets wordt verzacht. ‘Maar dat neemt onze bezwaren niet weg,’ schrijft de vereniging in een reactie op het regeerakkoord.
‘Het vermogen dat mensen met hun eigen huis opbouwen wordt in toenemende mate belast. Dat past niet bij het streven om een eigen huis een deel te laten zijn van het toekomstige pensioen.’
De VEH maakt zich boos over het opgeschroefde tempo waarin de fiscale voordelen voor huiseigenaren worden afgebouwd. Zo wordt de hypotheekrenteaftrek vanaf 2020 niet met 0,5 procent, maar met 3 procentpunt verlaagd. Dat is dus zes keer zo snel. ‘De overheid toont zich hier onbetrouwbaar,’ vindt de vereniging.
Merkbaar dat Rutte III geen liefde op het eerste gezicht is, schrijft Eric Vrijsen
Schaarste
Makelaars kunnen wel leven met de fiscale plannen. ‘De grote veranderingen waren al door het vorige kabinet in gang gezet, daar schrikken we dus niet zo van ’ zegt Wilfred van der Neut, directeur van makelaarsvereniging Dynamis. ‘Bovendien worden de nieuwe maatregelen over vele jaren uitgesmeerd. Mensen krijgen genoeg tijd om eraan te wennen,’ vindt Van der Neut.
Maar wat Van der Neut mist in de plannen is beleid om het grote woningtekort tegen te gaan. ‘Er is naast koopwoningen vooral behoefte aan vrije sector huurwoningen. Het kabinet zou gemeenten aantallen kunnen opleggen en ontwikkelaars kunnen verplichten om een bepaald percentage vrije huurwoningen te realiseren. Het gebeurt wel bij sociale huur, dus waarom niet ook voor de vrije sector?’
Geen concrete plannen
Ook het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB), een onderzoeksbureau voor de bouwsector, maakt zich meer zorgen over de dingen die niet in het regeerakkoord staan dan over de maatregelen die er wel in staan. ‘Die fiscale maatregelen zullen voor sommige groepen ingrijpend zijn, maar op de woningmarkt in zijn geheel, hebben ze een beperkt effect,’ zegt directeur Taco van Hoek. ‘Het is jammer dat alles weer draait om fiscaliteit, terwijl het aanpakken van schaarste van veel groter belang is.’ Van Hoek mist concrete plannen op het gebied van ruimtelijk beleid. ‘Ik lees alleen maar een paar vage statements.’
Daarnaast mist Van Hoek de steun in de rug van starters die door de aangescherpte financieringseisen een groeiend financieringsprobleem ervaren op de huizenmarkt. ‘Jonge mensen aan het begin van hun carrière zouden meer moeten kunnen lenen dan ouderen. Een appartement van 250.000 euro in Amsterdam is voor een starter qua lasten goed te betalen. Toch moet hij hier een inkomen van 60.000 euro per jaar voor hebben. Niet betaalbaarheid, maar financierbaarheid is voor starters een probleem.’
Over een stijgende rente in de toekomst maakt Van Hoek zich geen zorgen. ‘Je moet tegenwoordig je rente minimaal 10 jaar vast zetten. Een eventuele rentestijging staat niet in verhouding tot de inkomenssprong die starters in 10 jaar maken.’
Verduurzaming
Concrete plannen zijn er wel op het gebied van duurzaamheid, één van de vier pijlers waar dit regeerakkoord op rust. Maar ook daarop is kritiek. ‘De regering wil het belastingstelsel vergroenen, maar uit het regeerakkoord blijkt vooral dat dit neerkomt op een hogere energienota,’ merkt de Vereniging Eigen Huis op.
Ook Van Hoek van het EIB mist aandacht voor de kosten van het groene beleid. ‘Het gasloze thema van dit kabinet gaat serieuze consequenties hebben.’ Van Hoek doelt onder meer op de ambitie om aan het einde van de kabinetsperiode 50.000 gasloze nieuwbouwwoningen per jaar te bouwen. ‘Dit brengt flinke kosten met zich mee. Kosten die uiteindelijk door de huizenkoper worden betaald.’