Nederland voegt zich bij Brusselse strijd tegen wattenstaafjes

Stientje van Veldhoven tijdens de wekelijkse ministerraad op het Binnenhof - Foto: ANP

Nederland sluit zich aan bij de strijd tegen plastic zwerfafval op land en in zee. Het kabinet werkt aan een ban op wegwerpplastic zoals wattenstaafjes, rietjes en plastic bestek en borden.

Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (D66) van Milieu wil begin 2019 een ‘Plastic Pact’ sluiten met producenten en verkopers, meldt het AD zaterdag.

Kabinet wil halvering van niet te recyclen zwerfafval

Van Veldhoven wil via een akkoord met de plasticindustrie een einde maken aan de grote hoeveelheden zwerfafval op land en in zee. Ook wil ze duurzame en minder schadelijke alternatieven, zoals herbruikbare rietjes, bevorderen.

Boyan Slat (23) zag een probleem – miljoenen tonnen plastic in zee – en besloot er iets aan te doen. Op zijn eigen manier, met een heilig geloof in techniek en vooruitgang. Elsevier Weekblad verkoos hem tot Nederlander van het Jaar 2017.

Met de maatregelen wil de D66-staatssecretaris een halvering van die producten in het zwerfafval bewerkstelligen. Volgens Van Veldhoven kan de ban snel van kracht worden als de handtekeningen zijn gezet.

Het ligt in lijn met de plannen van de Europese Commissie, die in mei dit jaar de aanval op onrecyclebaar plastic afval opende. Dat afval is ontzettend belastend voor het milieu: het leeuwendeel ervan belandt in zee, terwijl een groot deel ervan maar één keer is gebruikt.

Brussel werkt aan een richtlijn om eenmalig gebruikt plastic uit te bannen. Daarbinnen vallen bijvoorbeeld wattenstaafjes, en ook verpakkingen van maaltijden, rietjes, PET-flesjes en flessendoppen. De Europese Commissie wil daarnaast ook een oplossing voor sigarettenpeuken. Die bevatten namelijk kunststof. De richtlijnen van Brussel laten nog wel enkele jaren op zich wachten.

Timmermans wil af van ‘stomme dingen als rietjes’

Eurocommissaris Frans Timmermans was eerder dit jaar in Utrecht, waar hij sprak over het uitbannen van dergelijk plastic: ‘Stomme dingen als rietjes, waarom hebben we eigenlijk nog rietjes? Die verdwijnen bijna allemaal in zee.’ Van al het plastic in zee is 50 procent maar één keer gebruikt, zei Timmermans.

De Europese Commissie richt zich vooral op materiaal dat door een op natuurlijke wijze afbreekbaar alternatief kan worden vervangen. Bij wattenstaafjes kan het staafje bijvoorbeeld ook van karton worden gemaakt. Dat is makkelijker afbreekbaar dan het plastic. Als er een alternatief voorhanden is, dan moet dat worden gebruikt. Is er geen alternatief, dan moet de producent ervoor zorgen dat het product recyclebaar is.

Brussel stelt zich ten doel om 90 procent van de plastic flessen in de Europese Unie te laten inzamelen. Dat kan onder meer door het heffen van statiegeld, of door producenten zelf te laten zorgen voor de inzameling van plastic afval. Het is nog niet duidelijk hoe de Europese Commissie dit wil regelen. In Nederland wordt plastic afval sinds 2009 gescheiden; voorheen werd het verbrand.

De Nederlands-Britse multinational Unilever wil zelfs vóór 2025 alle plastic verpakkingen recyclebaar, herbruikbaar – waarbij de verpakking geheel intact blijft – of  ‘composteerbaar’ (biologisch afbreekbaar) maken.

Voor wie de problemen op een rij zet, is duidelijk dat er meer moet gebeuren, ziet Rob Ramaker Hoe kan recycling slimmer en wat kunt u zelf doen tegen de plasticberg? Lees verder.