Eindelijk goed nieuws voor de familie Van Eerd. Na alle ellende bij familiebedrijf Jumbo maakte ze bekend volledig eigenaar te willen worden van de oer-Hollandse HEMA.
De familie had sinds 2021 al een belang van 50 procent in HEMA. De andere 50 procent is nu nog in handen van de Nederlandse investeringsmaatschappij Parcom. Dat is een van de private-equityfirma’s die met hun investeringen een prominente rol spelen in de EW Top 500 bedrijven.
Naast HEMA (de nummer 114 in de Top 500) heeft Parcom onder meer een belang in Dayes Group (252). Dat bedrijf boekte met alledaagse huishoudelijke en persoonlijke artikelen (afwasborstels van Sorbo, haarspelden van Zenner) in 2024 een omzet van 500 miljoen euro .
Wie kocht er niet iets bij HEMA?
Inclusief de omzet van haar franchisenemers boekte HEMA vorig jaar een omzet van 2,2 miljard euro. Dat deed het met de bekende rookworsten, tompoezen, fluitketels, pannen, glazen, handdoeken, rompertjes, beha’s, onderbroeken en talrijke andere spullen. Welke Nederlander kocht er niet iets?
HEMA heeft ruim 750 winkels, waarvan een paar honderd in het buitenland: België, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk. Er werken 17.000 mensen bij het bedrijf.
De familie Van Eerd doet de overname via haar investeringsvehikel Mississippi Ventures. Dat staat los van Jumbo. Nadat de familie 50 procent in HEMA had verworven, kwam er in haar supermarkten een beperkt HEMA-assortiment te liggen.
Overname HEMA wacht op goedkeuring
Mogelijk wordt dat uitgebreid, maar dat is nog onduidelijk. Vast staat wel dat HEMA en Jumbo gescheiden bedrijven blijven.
De supermarktketen heeft in Nederland iets meer dan 700 vestigingen. Voor de overname van HEMA door Mississippi Ventures is goedkeuring vereist van mededingingsautoriteit Autoriteit Consument & Markt.
Als die er komt, breekt de volgende fase aan in de, zeker de laatste decennia, turbulente geschiedenis van de 99 jaar oude HEMA.
Amerikaanse winkels voorbeeld voor HEMA
De eerste winkel werd op 4 november 1926 geopend in de Kalverstraat in Amsterdam. De tweede vestiging van de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam (H.E.M.A., nog met puntjes tussen de letters) volgde een paar dagen later al, in de hoofdstedelijke Oude Hoogstraat.
Oprichters Leo Meyer en Arthur Isaac, directieleden van de Bijenkorf, wilden een tweede warenhuisketen. De succesvolle Woolworth-winkels in de Verenigde Staten namen ze als voorbeeld.
Voor de ‘gewone man’, met producten voor eenheidsprijzen van 10, 25 en 50 cent en van elk artikel maar één variant. Dat laatste zou ertoe leiden dat H.E.M.A. de beste kwaliteit voor de laagste prijs kon leveren, was de gedachte.
HEMA-formule was succesvol
Rijke Nederlanders, meldt de website van het bedrijf, moesten niets van de winkels hebben: H.E.M.A. stond voor hen voor Hier Eet Men Afval. Maar de formule sloeg aan. In 1928 kwamen er eenheidsprijzen bij van 75 cent en 1 gulden.
Na Amsterdam werden meteen al, en later in de crisisjaren dertig, winkels geopend in tal van andere steden, waaronder Rotterdam, Nijmegen, Groningen, Tilburg en Arnhem.
In de Tweede Wereldoorlog werd de keten hard geraakt. Letterlijk: drie filialen werden platgebombardeerd. Figuurlijk: de omzet daalde dramatisch. De Joodse oprichters Meyer en Isaac vluchtten naar het buitenland. Veel andere Joodse medewerkers trof een zwaarder lot.
HEMA moest ‘Jodenvrij’ worden
De helft van de toen 24 winkels had een Joodse filiaalchef. Die werden rap door de Duitsers opgepakt en gedeporteerd naar concentratiekampen. Begin 1941 stelde de bezetter een zaakwaarnemer aan om het bedrijf volledig ‘Jodenvrij’ te maken.
De directieleden die er nog waren, werkten de Duitsers zoveel mogelijk tegen. Onder meer om te voorkomen dat personeelsleden te werk zouden worden gesteld. Dat lukte, totdat de Duitsers het personeelsbestand opeisten en kregen. Aan het begin van de oorlog telde het bedrijf 298 Joodse werknemers, eenzesde van het totale personeelsbestand.
De achtergebleven medewerkers probeerden elkaar te steunen, onder het motto: Help Elkaar Met Alles. Voorraden werden achtergehouden, zodat artikelen onderling konden worden verdeeld zonder dat de Duitsers het merkten. Alle medewerkers kregen in het laatste oorlogsjaar maandelijks een voedselpakket.
Einde eenheidsprijzen
Met het bedrijf ging het allengs slechter. Het werd lastiger om artikelen in te kopen, en wat er wel in de winkels lag, werd duurder door de hoge inflatie; de keten stopte daarom met de eenheidsprijzen. En de puntjes tussen de letters werden na de oorlog weggehaald.
HEMA kwam er toch snel bovenop. In 1952 ging de keten over op zelfbedieningswinkels. Tot dan stonden overal in de winkel verkoopsters achter toonbanken. Om sneller te groeien, begon de keten in de jaren zestig met franchisenemers te werken.
In steden waar HEMA niet zat, werden zelfstandig winkeliers gevraagd om zich bij de formule aan te sluiten. Met succes. Mede daardoor nam het aantal HEMA-winkels hard toe: van 42 in 1960 naar 193 in 1985.
Expansie HEMA naar het buitenland
In 1984 had HEMA de eerste, voorzichtige stap in het buitenland gezet, in België. Daar bleef het lang bij. Vanaf 2002 volgden Duitsland, Luxemburg, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Oostenrijk. Later kwamen daar zelfs de Verenigde Arabische Emiraten en Mexico bij.
Op de achtergrond speelde zich toen al een gevecht af. Koninklijke Bijenkorf Beheer (KKB), waartoe HEMA behoorde, kwakkelde. KBB werd in 1999 overgenomen door Vendex, het winkelconglomeraat dat vooral bekend was van Vroom & Dreesmann.
Dat werd geen succes. HEMA werd meegesleurd in de malaise bij de Bijenkorf en V&D. Vendex KBB werd in 2004 door een groep investeerders van de beurs gehaald en ging twee jaar later verder onder de naam Maxeda.
HEMA in handen private equity
Maxeda besloot een paar jaar later alweer om zich te concentreren op de doe-het-zelfzaken in de groep. HEMA werd voor 1,1 miljard euro verkocht aan de Britse private-equityfirma Lion Capital. De overname werd grotendeel met geleend geld betaald.
HEMA kreeg het, net als die andere oer-Hollandse keten Blokker, zwaar te verduren in de concurrentiestrijd met discounters als Action en online warenhuizen als bol.com. Het bedrijf zuchtte bovendien zwaar onder de schulden die Lion Capital voor de overname was aangegaan.
Investeerder Marcel Boekhoorn dient zich aan
Lion Capital wilde rap weer van HEMA af, maar het duurde tot 2018 voor zich een kans voordeed. Investeerder Marcel Boekhoorn, tegenwoordig vooral bekend als eigenaar en suikeroom van eredivisievoetbalclub NEC, kocht het bedrijf voor een onbekend bedrag.
We hebben beloofd HEMA in rustiger vaarwater te brengen
HEMA was weer Nederlands, maar op stoom kwam de winkelketen niet. Managers sneuvelden, de internationale ambities moesten er deels aan geloven. HEMA trok zich terug uit het Verenigd Koninkrijk, Spanje, de Emiraten en Mexico.
Er volgde een haast onnavolgbare reeks aan financiële transacties rond HEMA en dan vooral met de schulden van het bedrijf. Het dreigde failliet te gaan, net als V&D eerder overkwam (en Blokker later zou overkomen).
Etos-CEO brengt succes bij HEMA
De rust keerde pas terug toen de familie Van Eerd en de Nederlandse investeringsmaatschappij Parcom zich meldden om HEMA over te nemen van de schuldeisers.
Dat gebeurde begin 2021. De nieuwe eigenaren haalden Saskia Egas Reparaz binnen als CEO. Zij was op dat moment de baas van Etos, de drogisterijketen van Ahold Delhaize.
HEMA bloeide op. Onder Egas Reparaz werd HEMA weer dé winkel die weet wat Nederlanders willen. De omzet steeg van 1,6 miljard euro in 2021 naar 2,2 miljard in 2024. De nettowinst bedroeg vorig jaar 56 miljoen euro.
Succes komt als geroepen
Voor de Van Eerd-zussen Colette en Monique, die aan het hoofd staan van Mississippi Ventures, zal de opleving van HEMA een troost zijn. Het is het enige zakelijke succes dat ze de afgelopen jaren boekten.
Bij Jumbo was het door de strafrechtelijke vervolging van hun broer Frits, de oud-CEO van het familiebedrijf, kommer en kwel.
Wat Mississippi Ventures betaalt voor de 50 procent van HEMA is niet bekendgemaakt, maar voor Parcom is het na bijna vijf jaar een goed moment om te verkopen.
Volgende fase van groei voor HEMA
In het door HEMA, de familie Van Eerd en de investeringsmaatschappij gezamenlijk uitgegeven persbericht zegt Bas Becks van Parcom: ‘We hebben beloofd HEMA in rustiger vaarwater te brengen. Het team is erin geslaagd om van HEMA weer een winkel te maken waar mensen graag en vaak winkelen.’
En: ‘HEMA is nu klaar voor een volgende fase van groei en daarbij past een betrokken en ervaren aandeelhouder met een echt hart voor retail.’