Levenstestamenten worden steeds populairder. Al 44.500 mensen legden vast wie voor hen mag beslissen als zij dat niet niet meer kunnen.
Mensen houden graag zo lang mogelijk de regie over hun eigen leven. In de praktijk is het niet altijd mogelijk om die controle te behouden, bijvoorbeeld door een ernstige ziekte of zwaar ongeluk.
Naaste familie moet dan beslissingen nemen over de financiën en de verzorging. Om dit beter te regelen, bestaat sinds 2010 het levenstestament.
Behoefte
De mogelijkheid is niet nieuw, maar toch lijkt Nederland haar pas sinds kort echt te hebben ontdekt. Uit cijfers van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) blijkt dat er in het tweede kwartaal van 2013 5.046 levenstestamenten werden afgesloten. In dezelfde periode van dit jaar steeg dat aantal met 90 procent tot 9.695 afgesloten levenstestamenten.
Deze stijging is volgens de KNB te danken aan de groeiende bekendheid, maar ook aan de toenemende behoefte om zaken goed geregeld te hebben in geval van verminderd verstandelijk vermogen (denk aan dementie) of bij ziekte. Sinds vorig jaar bestaat de mogelijkheid om het testament te registreren in het Centraal Levenstestamentenregister, waardoor de opsteller zeker weet dat het testament geldig en te vinden is voor alle notarissen.
Plunderen
Onderzoek van de Amsterdamse Vrije Universiteit wijst uit dat financiële overwegingen de belangrijkste redenen zijn voor het afsluiten van een levenstestament. Het voorkomen van financieel misbruik – zoals het plunderen van de bankrekening van het slachtoffer –is hier een belangrijk onderdeel van.
Het levenstestament wijst één vertrouwenspersoon aan die mag handelen uit naam van de wilsonbekwaam geworden opsteller. Om er zeker van te zijn dat deze persoon op de juiste manier omgaat met de opdrachten in het levenstestament, wordt in de meeste gevallen ook een toezichthouder aangewezen. Vaak is dit de notaris die het levenstestament heeft vastgelegd. De vertrouwenspersoon moet periodiek verantwoording afleggen over de genomen beslissingen.
Gevaarlijk beroep
Een levenstestament is ook het overwegen waard nu de decentralisatie van de zorg voor de deur staat. Vanaf 1 januari 2015 wil de overheid dat mensen zo lang mogelijk in de eigen leefomgeving blijven wonen – onder de noemer ‘Eigen kracht van de burger’– en daar de benodigde zorg krijgen van bijvoorbeeld mantelzorgers, niet zelden familieleden. Om zeker te weten dat deze zorg op een goede manier verloopt, is het slim hierover tijdig zaken vast te leggen.
Het levenstestament komt in de berichtgeving vaak over als een notarieel product speciaal voor 65-plussers. Dat is niet zo. Volgens de KNB worden levenstestamenten ook door jongere mensen afgesloten, zoals veertigers en vijftigers. Zeker voor iemand met een gevaarlijk beroep kan het afsluiten van een levenstestament een verstandige zet zijn. Pech zit in een klein hoekje.