Vaderschapsverlof alleen zal niet genoeg zijn om de loonkloof die tussen mannen en vrouwen bestaat – mannen verdienen meer – te dichten.
Het langere vaderschapsverlof dat in het regeerakkoord werd aangekondigd werd met gejuich ontvangen. Feministisch maandblad Opzij noemde het ‘een stap in de goede richting van meer gelijkheid, in huis, binnen relaties en op de werkvloer.’
Rutgers, het kenniscentrum voor seksualiteit, stelde bij monde van een woordvoerder tegen het AD dat moeders dankzij de verruimde regeling ‘op werkgebied niet automatisch op achterstand te staan.’
Vaders krijgen vanaf 1 januari 2019 in plaats van twee, vijf verlofdagen. Daarna wordt het mogelijk om vijf weken verlof aan te vragen met behoud van 70 procent van het salaris. Gaat dit de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt helpen?
Loonkloof
Niet direct, blijkt uit onderzoek van de Amerikaanse econoom Claudia Goldin. Zij bestudeerde de oorzaken van de loonkloof, het verschil in beloning tussen man en vrouw die ook in Nederland aanwezig is.
Vrouwen verdienen in Nederland gemiddeld 16 procent minder dan mannen, blijkt uit gegevens van Europees statistisch bureau Eurostat. Het verschil daalt gestaag, onder meer omdat jonge vrouwen gemiddeld hoger opgeleid zijn dan jonge mannen.
Rekening houdend met verschillen in zaken als opleidingsniveau en werkervaring blijft daar volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) nog maar 7 procent van over in het bedrijfsleven, en 5 procent in bij de overheid.
Uren maken
Voor dit verschil worden allerlei oorzaken aangedragen – vrouwen zouden minder goed onderhandelen, een voorkeur hebben voor minder goed betaalde banen, als minder productief worden gezien of simpelweg minder productief zijn.
Volgens Belkin ligt de loonkloof vooral aan de gewerkte uren. Om sommige posities te bereiken, zoals topadvocaat of -bankier, of CEO, kortom, de bestbetaalde posities, moeten mensen in de jaren ervoor heel veel uren maken. Alleen zo kunnen ze zich onderscheiden voor de top.
In het begin van de carrière maakt dat, ook voor deze banen, niet uit: dan kunnen mannen en vrouwen even hard werken. Maar op het moment dat vrouwen kinderen krijgen, moeten ze zich noodgedwongen – tijdelijk – losmaken van de werkvloer.
Geslachtssegregatie
Op dat moment sorteren vrouwen zich uit voor de bestbetaalde topbanen, terwijl de mannen gewoon door kunnen gaan met uren te maken. Vrouwen moeten dus genoegen nemen met minderbetaalde banen. De ‘geslachtssegregatie op de arbeidsmarkt’, noemde het Europees Instituut voor Gendergelijkheid dit in een rapport dat gister verscheen.
Belkin vergeleek de inkomens van afgestudeerde bedrijfskundigen (MBAs) van de University of Chicago Booth School. De eerste vijf jaar was het gemiddelde salarissen van mannen en vrouwen hetzelfde. Daarna loopt het salaris van mannen op. Tussen de tien en zestien jaar na het behalen van de MBA verdienen mannen gemiddeld 55 procent meer. Bij afgestudeerde juristen en medici vond ze vergelijkbare patronen.
In het verschil in salaris tussen alle mannen en vrouwen in Nederland – dus niet alleen bedrijfskundigen of juristen – is een vergelijkbaar patroon te zien. In het begin van de carrière verdienen vrouwen zelfs wat meer, omdat ze gemiddeld hoger opgeleid zijn.
Tekst loopt door onder grafiek
Vaderschapsverlof alleen zal niet voldoende zijn om dit verschil teniet te doen. Feit blijft immers dat vrouwen zwanger worden op zeker moment een poos niet kunnen werken.
Belkin biedt een oplossing: neem apothekers als voorbeeld . Apotheker is een hoogopgeleide, goed verdienend beroep – maandsalarissen lopen van 3.200 tot 4.290 euro. In de Verenigde Staten is er echter nauwelijks verschil in uurloon tussen mannelijke en vrouwelijke apothekers. Nederlandse gegevens zijn helaas niet bekend.
Geen straf op deeltijd
De verklaring: doordat apotheken grotendeels in de handen van grote ketens zijn gekomen, is het werk van apothekers makkelijker te verdelen geworden. Het management runt het bedrijf; de apothekers prepareren de medicijnen. Als de één om één uur ’s middags naar huis gaat, kan de ander het werk overnemen zonder dat de medicijnen er minder van worden. Bij advocaten kan dit niet: vele rechtszaken zouden op die manier mislukken.
Gevolg is dat er in apotheken geen ‘straf’ op deeltijdwerk staat. Vrouwen krijgen – in de Verenigde Staten – per uur – evenveel betaald als mannen. Mannen verdienen meer in totaal, maar dat komt omdat ze meer uren maken. In Nederland wordt apotheker om deze reden steeds meer een vrouwenberoep.
Belkin pleit ervoor dat banen anders worden ingericht om de loonkloof te sluiten. Maar die oplossing zal moeten worden vormgegeven door het bedrijfsleven, niet door de overheid.