Het is al jaren het doel van bouwministers en toch is het streefgetal nooit gehaald: 100.000 nieuwe woningen per jaar. Ook minister Mona Keijzer (BBB) van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening wil het.
Maar het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) heeft al berekend dat het doel opnieuw niet zal worden gehaald. Dit jaar niet en volgend jaar ook niet. Terwijl er wel een tekort is van ruim 400.000 woningen.
Volgens de vorige week vrijgegeven cijfers van het EIB groeide de huizenvoorraad vorig jaar met 70.000 woningen. Daarmee bleef de aanwas opnieuw sterk achter bij de groei van het aantal huishoudens. Het ziet ernaar uit dat er dit jaar 73.000 woningen bij komen.
In de komende jaren zou de jaarlijkse aanwas verder moeten oplopen naar 83.000 in 2029. Het bouwen van 100.000 nieuwe woningen per jaar, wordt – anders dan minister Keijzer beweert – echt niet vóór 2030 gehaald, blijkt uit de nieuwe berekeningen van het EIB.
Wat is het grootste probleem van minister Keijzer?
Mona Keijzer heeft toch een succesvolle Woontop vol ambities gehad in december? Ja, succesvol in de zin dat iedereen er was: alle branche- en lobbyorganisaties. Ze willen allemaal praten met de minister. Maar daarmee bouw je nog geen huizen. De voornemens die op de Woontop werden gepresenteerd, moeten nog verder worden uitgewerkt en waren in feite plannen die voorganger Hugo de Jonge (CDA) ook al had. Weinig nieuws onder de zon dus.
Keijzer zegt wel dat er nu voor een miljoen huizen aan plannen ligt, maar die plannen zijn niet hard. Dat wil zeggen dat veel niet doorgaat en het vaak ook nog meer dan tien jaar duurt voordat er een schop in de grond gaat.
Grootste probleem is dat tweederde van de nieuwe huizen betaalbaar moet zijn. Bouwers en projectontwikkelaars willen die niet bouwen, omdat ze er geld op toeleggen. Financiering is het probleem. Keijzer kijkt naar de gemeenten die de woningbouw zouden moeten subsidiëren, maar die hebben dat geld helemaal niet. Integendeel, ze krijgen steeds minder geld van de overheid: 2026 wordt al het ravijnjaar genoemd. Veel gemeenten lopen dan aan tegen grote tekorten.
Vormt stikstof ook een obstakel?
Voor een deel. De uitspraak in december over de stikstofuitstoot door de Raad van State leidt tot nog eens minstens zes maanden vertraging, aldus het EIB. De hoogste bestuursrechter maakte het moeilijker om binnen nieuwbouwprojecten met de beschikbare stikstofruimte te schuiven. Dat mag niet zomaar zonder eerst een vergunning aan te vragen.
De afgelopen jaren kon veel nieuwbouw nog doorgang vinden dankzij het zogeheten intern salderen – het wegstrepen van de stikstofuitstoot van een nieuw project tegen de uitstoot die de oude situatie op die locatie zou hebben veroorzaakt. Daarvoor is nu dus een nieuwe vergunning nodig. Dat zal voor vertraging zorgen. Maar het vooruitschuiven van echte besluiten en van het aanpakken van de grootste uitstoters, zijn de belangrijkste redenen dat er veel op slot zit.
🔴 EW’s visie: Minder boerenactiviteit en meer bouw
Het is al eerder gezegd: de stikstofuitstoot is slecht voor de natuur en iedereen wil dat er wat aan wordt gedaan. Van de Nederlandse uitstoot bestaat ongeveer 65 procent uit ammoniak (NH3) en 35 procent uit stikstofoxiden (NOx). De landbouw veroorzaakt zo’n 60 procent van de stikstofuitstoot (door mest, maar ook uit kassen en door landbouwvoertuigen), het wegverkeer bijna 30 procent. De bouw minder dan 1 procent.
Aan huizen bestaat in Nederland een enorme behoefte. Arno Visser, voorzitter van Bouwend Nederland, laat weten dat de natuur er niet beter van wordt als we de stikstofregels negeren. Met de huidige stemming in het kabinet – ‘Laten we de wet dan maar aanpassen!’ – verandert er niets aan de problemen die er zijn.
Gebruik een paar procent van het landbouwareaal voor huizenbouw en bouw de huizen waaraan behoefte is. Dat gaat ook niet snel, maar zet wel zoden aan de dijk. Arno Visser van Bouwend Nederland kijkt begerig naar de landbouwgrond. Begrijpelijk, maar ook de bouw zelf is in snel tempo aan het veranderen. Er wordt meer in de fabriek gebouwd, waarmee de uitstoot wordt verminderd, en ook de bouwmachines worden nu geëlektrificeerd. Dat is meer dan van de landbouw kan worden gezegd.
Mona Keijzer praat veel, maar wat moet ze doen?
Let wat minder op de achterban van de BBB en zorg dat het land vooruitkomt. Minder boerenactiviteit en meer bouw. Dat is de boodschap. Al die geitenpaadjes om de wet- en regelgeving te omzeilen en de agrarische sector te sparen, werken niet meer.
🔴 Verdieping
Theo van Vugt schreef in november 2024 een reeks verhalen over de huizenmarkt in 2025: