De feiten: Gasprijs hoog door nieuw groen beleid
In één tot twee jaar zal de hoge gasprijs op de energiemarkt dalen door extra overzeese aanvoer van vloeibaar gemaakt gas (lng), verwachten handelaren. In Qatar en de Verenigde Staten werken producenten volop aan meer productiecapaciteit voor lng.
Op de internationale gasbeurs TTF kost gas nu zo’n 40 cent per kuub. Een kuub gas met leverdatum zomer 2026 kost nog maar 30 cent. In de jaren erna zakt de prijs verder naar een kwartje.
Toch zullen de prijzen voor huishoudens blijven stijgen.
Dit komt doordat energieleveranciers vanaf 2027 onder het Europese handelssysteem voor emissierechten (ETS-2) vallen. Ook komt er per 2026 een bijmengverplichting: grijs gas moet worden bijgemengd met duurder ‘groen’ gas.
Samen maken beide maatregelen 1 kuub gas zo’n 20 tot ruim 35 cent duurder.
En dat is nog buiten eventuele nieuwe geopolitieke onrust gerekend, die ook de groothandelsprijzen weer kan opstuwen.
Wie zegt wat?
Bron: CE Delft, Rijksoverheid, Rabobank, TNO- De gasprijs stijgt door het emissiesysteem ETS-2 met 10 tot 20 cent per kubieke meter, verwacht Rabobank.
- Door de verplichting om grijs gas bij te mengen met groen gas, stijgt de prijs per kubieke meter met 12 tot 17 cent (exclusief 21 procent btw), rekende voormalig minister van Klimaat en Energie Rob Jetten (D66) vorig jaar voor.
- De gasrekening voor een gemiddeld huishouden (verbruik van 1.169 kuub per jaar) stijgt van 1.215 euro per jaar in 2021 naar 2.290 euro in 2030, volgens milieuadviseur CE Delft. Het bedrag in 2030 is uitgedrukt in het prijspeil van 2023, dus gerekend buiten verdere inflatie.
- ‘Momenteel hebben 960.000 huishoudens een woning met een lage energetische kwaliteit (grofweg label D of lager) die ze niet op eigen kracht kunnen verduurzamen,’ schrijft onderzoeksorganisatie TNO in recent onderzoek.
EW’s visie: Energie-armoede compenseren wordt lastig
Door: Jeroen van Wensen, redacteur Macro-economieNadat huishoudens ‘van het gas af’ zijn, zal de energierekening vermoedelijk flink dalen. Groene stroom is goedkoper dan gas. Maar komende jaren zijn miljoenen huishoudens nog aangewezen op de gasgestookte cv-ketel of moederhaard en geiser.
Een kleine miljoen huishoudens is buitengewoon kwetsbaar, onderzocht TNO. Hun huis is van ‘lage energetische kwaliteit’. Oftewel, het is stoken voor de mussen.
Bij 90 procent gaat het om huurhuizen met energielabel D tot en met G, met enkel glas, gebrekkige gashaarden, verrotte kozijnen, geen isolatie, enzovoort.
Bij de resterende 10 procent gaat het om huiseigenaren met te weinig geld om deze zaken aan te pakken. Volgens TNO is het bijna ondoenlijk deze huishoudens te beschermen tegen energie-armoede.
Opsporen van gezinnen met weinig geld en een hoge energierekening, klinkt eenvoudig, maar dat is het niet. Een goede regeling om de meest nooddruftigen te ondersteunen, bestaat niet (ook niet in het buitenland).
Ongerichte maatregelen tegen energie-armoede
Afgelopen jaren, zeker toen de groothandelsprijs boven de 3 euro per kuub gas lag, namen kabinetten tal van noodmaatregelen om de kosten van de energierekening te drukken.
In november en december 2022 kreeg elk huishouden een korting van 190 euro op de energierekening. Van bijstandsmoeder tot miljonairs.
Inmiddels is die hulp meer gericht, met het Tijdelijk Noodfonds Energie: lage inkomens die minimaal 8 procent uitgeven aan de energierekening, krijgen financiële ondersteuning. Maar omdat veel gezinnen bijna of nagenoeg niet meer stoken, is hun energierekening te laag om in aanmerking te komen voor deze financiële bijdrage.
Om te voorkomen dat huishoudens door een financiële ondergrens zakken, strooiden opeenvolgende kabinetten met koopkrachtmaatregelen – zoals verhoging van de arbeidskorting, huurtoeslag en kinderopvangtoeslag – in de hoop dat dit gezinnen met een hoge energierekening zou helpen.
Het toch al rommelige belasting- en toeslagenstelsel werd daardoor alleen maar onoverzichtelijker.
Energie-armoede (of dreiging ervan) brengt grote problemen met zich. Een te koud huis resulteert op termijn in depressies, hartfalen, aandoeningen aan de luchtwegen, enzovoort. Vervelend voor de betrokkenen, en het vergroot de druk op de gezondheidszorg.
Prijsverhogingen indammen
Het kabinet moet meer oog krijgen voor de negatieve gevolgen van de stapeling van prijsverhogingen. De bijmengverplichting in combinatie met ETS-2, de torenhoge energiebelasting op gas (bijna 60 cent per kuub) en steeds duurdere netbeheerkosten, brengen anders te veel huishoudens in de problemen.
Nog meer prijsprikkels om huishoudens ‘van het gas af te dwingen’, zijn overbodig. Wie het kan betalen en regelen, stapt toch wel over.
Maatregelen in huursector
Verhuurders in de sociale sector hebben afgesproken om vanaf 2028 geen huizen met slechte energielabels meer te verhuren. En private verhuurders moeten de energielabels van hun huizen per 2030 wettelijk op orde hebben.
Langs deze weg wordt het gasgebruik geleidelijk teruggedrongen, zonder dat mensen onnodig in de energie-armoede worden gestort.
Verdere verdieping: De gasprijs jojoot nog altijd
In maart 2024 stond de groothandelsprijs op gasbeurs TTF op net geen 30 cent per kuub. Daarna volgde een grillige rit omhoog, van 50 cent in februari naar zo’n 40 cent nu.
Die recente daling komt door het warme winterweer in Europa, de hoop op een staakt-het-vuren in Oekraïne en soepelere EU-regelgeving voor het bijvullen van de gasvoorraden in de zomer.
Consumenten zien de stuiterende gasprijzen terug in hun energietarieven. Wie nu een contract met maandelijks wijzigende tarieven afsluit bij energieleverancier Essent, betaalt 1,40 euro per kuub.
Dat is de groothandelsprijs, plus de leveringskosten, de netbeheerkosten, de btw en de energiebelasting. En natuurlijk de winst voor Essent.
Waarom gasprijs in Nederland hoger is dan elders in de EU