De feiten: Economie blijft overeind in raming CPB
Bron: Centraal Planbureau (CPB)Het Centraal Planbureau (CPB) presenteerde donderdag 10 juli de concept-Macro Economische Verkenning 2026 met vooruitzichten voor de economie en de overheidsfinanciën. Hoewel de raming van de economische groei ten opzichte van februari iets is verlaagd, profiteert Nederland nog steeds van gematigde groei. Dit ondanks de dreiging van Amerikaanse importheffingen.
Het CPB gaat uit van een toename van het nationaal inkomen van 1,7 procent dit jaar en 1,3 procent in 2026. CPB-directeur Pieter Hasekamp: ‘Het is te vroeg om opgelucht adem te halen, maar de wereldhandel en de Nederlandse economie blijken veerkrachtig.’
Ook huishoudens profiteren. De koopkracht groeit met 0,7 procent in 2025 en 1 procent in 2026. Consumenten gaan meer geld uitgeven en tegelijk hun spaarbuffers verhogen, zo verwacht het CPB.
Overheidsschuld wordt onhoudbaar zonder wijziging beleid
Het CPB kwam ook met minder goed nieuws, in een aparte uitgave over de ontwikkeling van de overheidsschuld op lange termijn. Eind 2025 ligt deze naar verwachting op 45,1 procent van het huidige nationaal inkomen
Bij ongewijzigd beleid stijgt de schuld naar 126 procent van het nationaal inkomen in 2060. Dat is nog exclusief extra defensie-uitgaven om de nieuwe NAVO-norm te halen.
Door vergrijzing gaat meer geld naar AOW en zorg. Tegelijk neemt het arbeidsaanbod – het aantal werkenden dat belasting betaalt – nauwelijks toe.
De 126 procent is de middelste uitkomst van een aantal scenario’s. Het is aan de politiek om bij te sturen. Hasekamp: ‘Je moet uiteindelijk de uitgaven en inkomsten meer op elkaar afstemmen. Dat betekent of ergens bezuinigen of hogere belastingen heffen.’
Ook mag er meer aandacht zijn voor het toekomstige verdienvermogen, stelt Hasekamp. ‘Onze productiviteit is de afgelopen jaren weggezakt vergeleken met die van andere landen. Dan gaat het om zaken als onderwijs en onderzoek, maar ook om de werking van de arbeidsmarkt.’
Wie zegt wat over de groei van de economie en staatsschuld?
Bronnen: ABN-Amro, Rabobank, De Nederlandsche Bank (DNB)- ‘De Nederlandse economie gaat de tariefschok veerkrachtig tegemoet. De werkgelegenheid neemt verder toe, de lonen blijven sneller stijgen dan de inflatie en huishoudens hebben – over het algemeen – een gezonde financiële positie,’ stelde ABN AMRO in zijn raming begin juli.
- ‘Het verwachte relatief hoge groeicijfer voor heel 2025 doet niets af aan de structurele uitdagingen waar de Nederlandse economie voor staat. Het versterken van het langetermijn-groeipotentieel vereist meer investeringen in innovatie, onderzoek en ontwikkeling, de energietransitie en verbeteringen van het ondernemersklimaat in het algemeen,’ zegt Rabobank in zijn conjunctuurupdate.
- ‘Het kabinet vaart budgettair scherp aan de wind. Het is van belang dat het kabinet zich aan de Europese begrotingsregels houdt.’ Dat schrijft De Nederlandsche Bank in de voorjaarsraming.
EW’s visie: Plaats toekomstig verdienvermogen hoog op de agenda
Door: Max Erich, redacteur EconomieDe relatief zonnige raming van het CPB toont dat de economie op de korte termijn overeind blijft. Gezien de grote mate van onzekerheid zijn de groeicijfers voor Nederland relatief goed.
De overheidsschuld als percentage van het nationaal inkomen stijgt geleidelijk naar 50 procent in 2030. Dat is nog exclusief de ‘ingroei’ van extra defensie-uitgaven.
Tussen 2030 en 2040 wordt in het scenario van het CPB de 60 procent overschreden. Daarna gaat het hard en kan de overheidsschuld oplopen tot 126 procent in 2060. Een zware belasting voor volgende generaties.
Belangrijke keuzes voor volgend kabinet
Het CPB geeft tegelijk aan dat beleid de uitkomst kan beïnvloeden. Het volgende kabinet staat voor belangrijke keuzes. Een toenemend aantal beleidsopgaven – voor onder meer vergrijzing, energietransitie, klimaat en defensie – vraagt aandacht en geld.
Vorige kabinetten schoven de rekening veelal door. Ook het huidige (demissionaire) kabinet koos voor de korte termijn en presenteerde koopkrachtcadeautjes. De noodzaak daarvan ontbreekt, zo tonen de cijfers. Het gaat veel huishoudens gelukkig voor de wind.
Investeer in verdienvermogen voor de toekomst
Daarnaast werd gesneden in posten als onderwijs en onderzoek. Hierbij gaat duidelijk de korte vóór de lange termijn. Een deugdelijk begrotingsbeleid vraagt offers, maar die mogen niet ten koste gaan van het toekomstige verdienvermogen.
Juist dat langetermijn-verdienvermogen moet meer prioriteit krijgen. Onderwijs en onderzoek kunnen bijdragen aan hogere economische groei. Daarmee stijgen ook de overheidsinkomsten. Die zijn hard nodig om in de toekomst aan onze verplichtingen te kunnen voldoen.
Verdere verdieping: Meer ramingen van het CPB
Bronnen: CPB, DNB, ING, Rabobank, ABN-AmroDe Concept-Macro Economische Verkenning 2026 en alle ramingen van het CPB zijn hier terug te vinden.
De CPB-uitgave over de langetermijn-ontwikkeling van de overheidsschuld is eveneens te lezen op de site van het CPB.
DNB was in de voorjaarsraming, met een groei van het bbp van 1,1 procent in 2025 en 0,9 procent in 2026, minder positief gestemd dan het CPB. Ook schreef DNB eerder over de toenemende staatsschuld.
De grote banken zitten met hun ramingen enigszins tussen het CPB en DNB. De raming van ING Research staat hier. Ook Rabobank en ABN-AMRO brachten onlangs nieuwe cijfers uit. Net als het CPB zien zij een veerkrachtige economie.