Met haar coronabeleid heeft de overheid, nog meer dan anders, de vrijheden van burgers verregaand ingeperkt. Dat is lang niet zo noodzakelijk en vanzelfsprekend als we denken, schrijft libertariër Imre Wessels in een artikel voor EW Podium.
De echtgenoot van mijn buurvrouw staat haar niet toe om familie of vrienden te bezoeken. Ze mag alleen op afstand contact houden. Hij wil haar laten geloven dat het voor haar eigen bestwil is. Werken mag ze niet meer. Nu is ze afhankelijk van zijn inkomen. Ze mag alleen op bepaalde tijdstippen naar buiten, tenzij hij beslist dat het écht noodzakelijk is. Is dit een gezonde relatie?
Imre Wessels (1990) is publicist en betrokken bij de Libertaire Partij. Hij was eerder lokaal coördinator bij Students For Liberty.
Dit is een artikel van EW Podium. Daarop publiceert de redactie van EW elke week diverse artikelen van jonge schrijvers, die vanuit hun eigen onderzoek, expertise of werkervaring bijdragen aan het publieke debat.
Nee. Maar als we ‘echtgenoot’ vervangen door ‘overheid’, dan vinden we dit gedrag ineens normaal. Zo zijn we geconditioneerd: we zijn woedend over vrijheidsbeperkingen in privérelaties, maar niet als het gaat om onze relatie met de overheid.
Gezond totdat het tegendeel bewezen is
Deze relatie met de overheid kan ook anders. Als de overheid al bestaansrecht heeft, dan is haar enige taak het beschermen van lijf en eigendom. Vanuit een libertair perspectief heeft iedereen het recht om te doen en laten wat hij wil, zolang je een ander niet schaadt.
Libertariërs zijn het erover eens dat je andere mensen niet ziek mag maken. Maar waar de overheid ons allemaal ziet als wandelende infectiehaarden, hebben libertariërs vrijheid als uitgangspunt. Vrijheid beperken omdat mensen mogelijk ziek zijn, is net zo tiranniek als schuldig zijn tot het tegendeel bewezen is.
Mannen plegen zeven maal zoveel geweldsmisdrijven als vrouwen. Maar we gaan niet een avondklok invoeren voor mannen omdat ze mogelijk een geweldsmisdrijf begaan. Vrijheid is het uitgangspunt en het verlengde daarvan is onschuld totdat het tegendeel bewezen is. Quarantaine van zieke mensen kan proportioneel zijn, maar alleen als eerst bewezen is dat iemand ziek is.
Hoe zinvol is een testsamenleving?
Een wetenschappelijk publicatie op JAMA suggereert dat coronagevallen zonder symptomen minder besmettelijk zijn. Bij een coronageval mét symptomen in een huishouden is de kans 16,6 procent dat andere huisgenoten ook besmet raken. Wanneer een coronageval geen symptomen heeft, dan daalt het infectierisico naar 0,7 procent – wat wil zeggen dat het erg onwaarschijnlijk is dat andere huisgenoten ook corona krijgen.
Lees ook het vorige stuk van Imre Wessels voor EW Podium: Coronamaatregelen bedreigen fundamentele vrijheden
Desondanks mogen mensen best een negatieve coronatest eisen voor toegang tot hun eigendom. Festivals moeten vrij zijn om bezoekers te laten testen of niet. En bezoekers moeten vrij zijn om te bepalen of ze naar een festival willen gaan waar getest wordt. Zulke maatregelen moeten niet vanuit de overheid worden opgelegd, omdat iedereen vrij moet zijn om eigen afwegingen te maken. Vanuit libertair perspectief mag de overheid geen ‘testsamenleving’ opzetten.
One size fits all
De econoom Friedrich Hayek schreef ooit het artikel ‘The Use of Knowledge in Society’, waarin hij aannemelijk maakt dat een vrijemarkteconomie beter werkt dan een centrale planeconomie. De reden is dat centrale planners nooit zoveel kennis kunnen vergaren als een vrijemarkteconomie, waarin kennis lokaal verspreid is en de communicatie verloopt via prijzen. Wanneer de overheid beslissingen voor iedereen maakt, dan krijg je een ineffectief one size fits all- beleid.
We kunnen de inzichten van Hayek vertalen naar het coronabeleid. De overheid heeft als doel om het aantal coronagevallen terug te dringen. Daarbij krijgt de overheid hulp van het OMT, dat bestaat uit experts in infectieziektebestrijding. Hoewel het OMT veel weet over infectieziektes, weet het niets over de economische gevolgen van de coronamaatregelen. Laat staan dat het kan inschatten wat de impact is op individuele gezinnen en bedrijven.
De kosten van coronamaatregelen
Er zijn een miljoen niet-gedetecteerde kankergevallen in Europa, wat hoger is dan het totaal aantal mensen dat overleden is met het coronavirus. Door de coronamaatregelen zijn mensen ongezonder gaan leven en is het aantal mensen dat in extreme armoede leeft wereldwijd toegenomen met 150 miljoen. Door het one size fits all-coronabeleid zijn veel mensen tussen wal en schip geraakt. Als we de balans opmaken, dan hebben de coronamaatregelen waarschijnlijk meer levens gekost dan gered.
Het inzicht van Hayek is dat mensen beter zelf beslissingen kunnen nemen dan dat iemand anders dat voor ze doet. Ouderen met onderliggende ziekten zullen andere afwegingen maken dan jongeren. Florida is een goed voorbeeld. Zo heeft Florida zowat de oudste bevolking van de VS en zijn sinds september de pretparken en restaurants weer geopend. Florida heeft niet meer coronadoden dan staten waar strenge coronamaatregelen nog steeds van kracht zijn.
Florida en Zweden zijn niet libertair
Maar het one size fits all-beleid is helaas ook van toepassing op Florida. Zo staat de gouverneur van Florida bedrijven niet toe om te vragen naar de vaccinatiestatus van hun klanten. Hoewel ik zelf geen fan ben van een ‘vaccinatiepaspoort’ zouden bedrijven vrij moeten zijn om klanten uit te sluiten op basis van hun vaccinatiestatus, zolang dit niet wordt opgelegd vanuit de overheid.
Hetzelfde gaat op voor Zweden. Daar golden milde coronamaatregelen en bleef het overgrote deel van het bedrijfsleven open. Ook in Zweden zijn er relatief niet meer coronadoden dan in andere Europese landen. Zweden heeft helaas ook elementen van het one size fits all-beleid. Zo mogen bezorgde ouders hun kinderen niet van school halen en thuisonderwijs geven.
In een werkelijk vrije samenleving hebben mensen de vrijheid om hun eigen afwegingen te maken. Een libertair coronabeleid kan daarom worden samengevat met het advies: laat mensen vrij en blijf thuis bij klachten.
Wil jij een reactie geven op dit artikel? Discussieer mee! Stuur een reactie van minimaal 200 woorden naar ewpodium@ewmagazine.nl. Inhoudelijke reacties die voldoen aan de algemene fatsoensnormen worden geplaatst onder dit bericht. Zie voorwaarden.